Moscova asume un risco calculado en Kazajistán

Miguel-Anxo Murado
Miguel-Anxo Murado O MUNDO ENTRE LIÑAS

INTERNACIONAL

Antidisturbios en una calle de Almaty (Kazajistán)
Antidisturbios nunha rúa de Almaty (Kazajistán)

08 ene 2022 . Actualizado ás 07:47 h.

Esta de Kazajistán podería ser a primeira das revoltas que veremos ao longo deste ano en distintos lugares do mundo por mor da inflación, aínda que neste caso o aumento de prezos ten unha explicación en parte local. O Goberno de Kassym-Jomart Tokayev liberalizó recentemente o prezo dos combustibles nun mal momento, co que a gasolina pasou a custar o dobre en poucos días. Como case sempre en Kazajistán, o descontento hase manifestado primeiro na provincia de Mangystau, onde se atopa boa parte da riqueza mineira, pero onde o nivel de vida é considerablemente máis baixo que na capital. De aí estendeuse a todo o país, ao principio de forma pacífica, logo de forma decididamente violenta. A presenza de grupos armados enfrontándose á policía en Almaty, unha cidade case na fronteira co conflitivo Kirguizistán, deixa aberta a posibilidade mesmo de que se sumou, talvez, algún elemento islamita, aínda que isto sería algo moi inusual para Kazajistán. O presidente Tokayev, en todo caso, utilizouno como escusa para reclamar a intervención da alianza militar que forma con outros países exsoviéticos e que controla Rusia. Se sumamos a isto una certa pasividade policial e o cesamento fulminante de varios altos cargos da seguridade kazaka, cabe sospeitar que Tokayev non controla totalmente as súas forzas. Aínda así, a súa estratexia para sobrevivir parece clara: distanciarse o máis posible do home forte que lle puxo a el no poder, o antigo ditador Nursultan Nazarbayev, coa esperanza de que a ira dos manifestantes diríxase cara a el (ao parecer, Nazarbayev fuxiu ao estranxeiro).

Para Rusia, a crise non podía chegar nun momento máis inoportuno, e probablemente obrigaralle a afrouxar a presión que estaba a acumular sobre Ucraína. Pero Kazajistán é demasiado importante para Moscova. O seu gas é indispensable para compensar os seus problemas de produción, e alí atópase mesmo unha parte importante do seu programa espacial. Certo que Putin se arrisca a axitar un sentimento antirruso que podería volverse contra a comunidade kazaka de etnia rusa (preto dun 20 por cento da poboación). Levando esta hipótese ao límite, Kazajistán podería acabar converténdose nunha nova Ucraína, neste caso cun secesionismo ruso no norte do país. Loxicamente, o cálculo de Putin é que a situación se normalizará antes de que suceda algo así.

Tamén en Pequín estarán observando esta crise con atención. Un 5 por cento do gas que consome China procede de Kazajistán e, sobre todo, trátase dun país estratéxico na Nova Ruta da Seda. Precisamente Tokayev é moi próximo aos chineses (mesmo fala mandarín) e a súa posible caída sería un revés para eles. Pero tamén o resto do mundo estará moi pendente estes días de Kazajistán, que, a parte do seu peso na produción de hidrocarburos, é o maior exportador mundial de uranio, unha materia prima esencial na produción de enerxía nuclear, e cuxo prezo xa comezou a aumentar por mor desta crise.