Outros 200.000 descendentes de españois xa lograron o pasaporte
13 mar 2025 . Actualizado á 08:56 h.A diáspora española está a piques de dar un salto máis que notable no seu volume coa fiestra aberta á adquisición da nacionalidade para os descendentes dos emigrados pola Lei de Memoria Democrática. O prazo para demostrar o vínculo familiar con España conclúe o 21 de outubro tras tres anos de marxe, pero non así os trámites para quen antes se inscribisen nas embaixadas e consulados para ser tidos en conta neste proceso.
En todo o mundo outórganse xa 200.000 pasaportes aos netos de quen se foi un día por motivacións políticas, económicas ou laborais. Pero este continxente só é a punta de lanza dos chamados a converterse en novos españois.
Juan Manuel de Fouce, portavoz do Centro de Descendentes de Españois Unidos (CeDEU), organización que desempeñou un labor crucial na consecución da chamada lei de netos, sinala que os datos oficiais aos que accederon dan conta de 650.000 rexistrados como usuarios consulares en Buenos Aires para tramitar a petición de nacionalidade española, ao redor doutros 300.000 en Cuba, 70.000 na legación arxentina de Mendoza e outros tantos na de Rosario. Algo máis, por tanto, dun millón de persoas só nos catro principais puntos de demanda de recuperación da nacionalidade española, aos que xa a distancia súmanse as peticións recibidas en México e Venezuela, entre outros países.
Beneficiarios
A Lei de Memoria Democrática «dá dereito a obter a nacionalidade a todos os netos dos emigrados, absolutamente a todos e, ademais, aos fillos destes tamén, como despois poderán seguir facendo os seus descendentes, a condición de que ratifiquen ao cumprir os 18 anos querer manter a condición española herdada de ningún dos seus pais», explica. «As cifras que se están movendo son impresionantes, e ao final do proceso teremos entre millón e medio e dous millóns de novos españois», calcula De Fouce. «É unha lei moi xenerosa, equiparable á de Portugal e incluso máis ampla que a de Italia», valora.
Tras inscribirse como usuario consular para lograr unha cita previa coa que tramitar a solicitude (o proceso pode ser diferente en cada oficina), quen queira optar ao proceso deberán contar coa partida literal de nacemento do familiar emigrado, así como a pista de seguimento documental oficial dos seus descendentes ata chegar ao interesado. Algúns consulados esixen que ditos documentos estean apostilados coa anotación que certifica a súa veracidade, polo que o recomendable é coñecer que requisitos esixe cada legación diplomática. «O importante é facer pedagoxía no tempo que queda de prazo para que todo o mundo saber que pasos debe dar, nun proceso que está a resultar exemplar en consulados como o de Rosario ou o de Buenos Aires a través do seu encargado de rexistro civil e o seu equipo», valora o portavoz de CeDEU, que tamén agradece ao Ministerio de Exteriores español que aceptase que todos os prerexistrados poidan seguir optando a lograr a nacionalidade aínda que se peche o prazo legal.
Máis dificultade atopan quen alega lazos familiares de nados en España antes de 1871, cando se creou o rexistro civil. Estes terán que conseguir unha copia literal da partida de bautismo, o mesmo que quen non atopen pola vía administrativa o rastro legal de nacemento do antepasado, ou fosen inscritos en arquivos destruídos a causa de incendios, inundacións e ata polos efectos da mesma guerra. Iso si, hai que lograr igualmente do rexistro un certificado de procura negativa.
En Cuba, o segundo país desde o que se están tramitando máis solicitudes, engádese a dificultade de non estar adherido ao convenio dA Haia e esixir por iso un timbrado propio para a documentación requirida, extremos que con todo estiman desde CeDEU que serán solventables coa progresiva dixitalización dos rexistros.
Novos votantes
A maioría dos solicitantes da nacionalidade dos seus avós teñen entre 18 e 50 anos, o que rexuvenecerá de xeito automático o censo de electores residentes no estranxeiro, dado que todos os que se convertan en españois pola chamada lei de netos faranse de xeito automático co dereito para participar nas eleccións xerais e nas autonómicas; non asín nas municipais.
«Vai haber un incremento notable do voto desde o exterior», augura Juan Manuel de Fouce, quen destaca o interese de participación electoral dunha notable porcentaxe de quen se implicou no proceso de obtención da nacionalidade dos seus devanceiros. «Iso si, estamos a comprobar que non se depuraron os censos electorais, que hai moitos casos de falecementos que non foron comunicados polos seus familiares aos consulados», di estimando que non considera que a desaparición por idade de boa parte dos emigrados o século pasado, sobre todo a América, vaia minguar a participación electoral. Esta caeu de máis dun 30 % a menos dun 4 % a raíz da imposición do voto rogado no 2011, trámite que obrigaba a solicitar poder participar en cada unha das eleccións e cruzarse ata tres envíos postais coa administración electoral.
Desde o 2022, a Oficina do Censo Electoral remite a documentación de oficio a todos os rexistrados no Censo de Residentes Ausentes (CERA) e permite a impresión no domicilio das papeletas electorais.
A que dá dereito ter a nacionalidade: residir na UE, abrir conta bancaria e acceso a axudas extraordinarias
O acceso á nacionalidade española abre a porta a eses beneficiados a residir en España sen necesidade doutros permisos, como tamén en calquera país da UE. Como cidadán español terá dereito a abrir unha conta bancaria no país, e incluso, como xa empezaron a facer algunhas entidades, a contar con ese mesmo servizo aínda que se siga residindo fóra de España. Ambas as circunstancias inciden favorablemente no traslado de capitais que agora se gardan no estranxeiro. A nacionalidade permite ademais acceder a axudas en casos de extrema necesidade, con requisitos especiais ás persoas que acceden ao pasaporte español por opción e non por nacemento. Tamén a acceder a tratamentos médicos non existentes no país de residencia.