Catro directivos de entidades que agrupan a galegos residentes fose da comunidade falan das súas funcións e retos actuais
08 ene 2024 . Actualizado ás 05:00 h.Moi antigas ou máis recentes, con miles de socios ou con centenares, de corte máis cultural ou máis social, as entidades galleas no exterior, repartidas por todo o mundo, queren seguir sendo nexo de unión entre Galicia e os galegos e descendentes de galegos que viven fóra, apostando por actualizarse, facerse sostibles e seguir tendo voz propia.
NOEMÍ CENDÓN - IRMANDADE GALEGA DE VENEZUELA
«Aquí os emigrantes teñen un sitio seguro onde pasar tempo»
«O meu amor por Galicia naceu na Irmandade Galega de Venezuela», di Noemí Cendón, actual presidenta desta entidade galega no exterior. Nada en Caracas en 1967, ela non pisou a terra dos seus pais ata os oito anos, pero na súa cabeza e corazón xa estaba gravada Galicia, grazas ao que vía día a día na Irmandade, o lugar onde o seu pai, orixinario de Soutelo de Montes, e a súa nai, nacida en San Amaro, coñecéronse e namoráronse. «Alí oía falar galego todo o tempo, vía as danzas, os costumes, a comida... A miña vinculación e o meu amor por Galicia naceron alí, e creo que esa é o labor que teñen as entidades no exterior, que as familias galegas se manteñan preto das súas raíces».
Así o procuran no centro que preside, que conta cuns 7.500 socios de orixe galega e outros máis de 3.000 con outras procedencias (sobre todo venezolanos, portugueses e españois doutras rexións). Aínda que o «éxodo» que sofre Venezuela fai que moitos dos seus socios teñan retornado, apunta que a complicada situación do país tamén favorece que se anoten outros emigrantes, que buscan na Irmandade «un sitio seguro onde pasar o seu tempo».
Ademais das actividades culturais e sociais, ofrecen servizos médicos «con prezos accesibles» e un colexio. «Tamén apoiamos á Xunta para que os seus programas de axudas persoais cheguen aos galegos en Venezuela». Á Administración galega pídenlle, sobre todo, que lles faga chegar programas e iniciativas culturais. Cendón aposta por aproveitar as axudas económicas, pero camiñar para ser autosostenibles: «Hoxe máis do 80 % dos nosos ingresos son propios».
jesús luís bescos - centro galego de lisboa
«Queremos ser sostibles, xerar os nosos propios ingresos»
Jesús Luis Bescos naceu en Ferrol en 1964, pero o seu matrimonio cunha lisboeta levoulle a instalarse no país veciño fai xa máis de vinte anos. Na capital lusa preside o Centro Galego de Lisboa. «Empecei como usuario das súas clases de danza e acabei na directiva», explica. O centro combina as actividades máis puramente galegas (como as clases de gaita ou de danza tradicional), con outras de espectro máis amplo, como ser, desde hai décadas, a maior escola de sevillanas e flamenco de Portugal. «A nosa vocación é promocionar a cultura galega, pero queremos ser unha referencia para toda a colonia española, e tamén para os portugueses, levamos moitos anos aquí e a nosa pegada é forte», defende Bescos.
Economista de formación, ten entre os seus obxectivos lograr unha xestión o máis profesional posible do centro, buscando fórmulas que o fagan sostible: «Temos axudas da Xunta, e establecemos patrocinios con empresas españolas, pero non queremos vivir diso, deben ser os nosos servizos de restauración e as nosas escolas os que nos traian os ingresos». Na súa espectacular sede, marco perfecto para todo tipo de eventos, teñen unha das súas grandes fortalezas, tamén para atraer aos máis novos: «Hai que abrir o espazo a todos e lograr un equilibrio».
Para as entidades galegas no exterior, Bescos reclama como fundamental «seguir tendo un encaixe institucional, e seguir tendo voz, para poder expresar as necesidades tan distintas que ten cada unha».
javier piñeiro - asociación cabaleiros de santiago (brasil)
«É importante manter as axudas aos emigrados máis necesitados»
Os avós de Francisco Javier Piñeiro emigraron a San Salvador de Baía para facer as américas. El naceu en Vigo en 1967 «de casualidade» coincidindo cunha estancia dos seus pais en Galicia, estudou aquí algúns anos, e aínda sendo neno volveu a Brasil. O seu contacto coa Asociación Cabaleiros de Santiago non chegou ata pasada a trintena. «Non frecuentaba o clube, e non tiña moitas amizades galegas nin españolas. Sentía esa necesidade, e foi meu tío quen me levou», explica, sobre os seus inicios na asociación que presidiu e da que agora é vicepresidente. Dela destaca o seu carácter eminentemente cultural, e que é referencia para calquera persoa que chega a Baía desde Galicia, e mesmo desde o resto de España. Con clases de música e bailes tradicionais, contan tamén con moitos brasileiros entre os seus asiduos: «No corpo de baile xa son maioría os baianos ¡e xa levan Galicia no corazón, estímana case máis ca nós!». Tamén dan clases de idioma, castelán, iso si, «porque aquí o galego non ten secretos».
Unha dos labores que máis destaca é a de axudar á xente de máis idade a solicitar axudas da Xunta. «É importantísimo que se manteñan esas axudas aos galegos no exterior máis necesitados, porque non a todos lles foi ben». Tamén destaca as iniciativas para fomentar o retorno, como as bolsas de estudos que axudan aos máis novos a ligarse a unha terra que, en moitos casos, nunca pisaron: «Eu mesmo vou animar a meu fillo a ir a Galicia a facer un mestrado», di.
Coa violencia e a incerteza política e económica no Brasil como principais problemas no seu actual lugar de residencia, os plans de futuro de Piñeiro pasan por volver a Galicia.
SERGIO TOLEDO - SOCIEDADE CULTURAL ROSALÍA DE CASTRO DE CUBA
«Non debemos asfixiar a Galicia pedíndolle máis fondos»
Cun dos locais «máis grandes, máis bonitos e máis antigos» das entidades galegas no exterior, segundo o seu presidente, Sergio Toledo, a Sociedade Cultural Rosalía de Castro mantén o dobre carácter frecuente de lugar de encontro —ten bar e dous restaurantes, organiza excursións...— e difusor da cultura galega —destaca a súa escola de baile, cun gran grupo de danza tradicional—. A isto suma un traballo para manter ao día aos descendentes de galegos sobre trámites como pedir a nacionalidade española ou os asociados co retorno, con especial incidencia aos programas e axudas da Xunta. «Están a lle dar moitas oportunidades aos mozos», agradece Toledo, que recoñece que a emigración desde Cuba a outros países está a restar socios novos ás entidades como a súa, que conta con ao redor de 1.700 anotados, «aínda que moitos moi maiores».
O actual presidente naceu na Habana en 1960, e foi o seu pai quen lle uniu ao centro que hoxe dirixe, e que intentou relanzar tras o parón da pandemia. Os seus restaurantes e as cotas dos seus socios son os seus principais fontes de ingresos. Á Administración galega non lle pide máis fondos —«Non debemos nin podemos asfixiar a Galicia», di—, pero si que lles axude a dotar de contido galego as súas iniciativas, enviando grupos de música ou de baile, ou outros programas que os manteñan ligados coa cultura galega actual.