Tráfico encarga un estudo para coñecer as causas de accidentes aos que os investigadores non atopa explicación e que se vinculan á somnolencia
06 ene 2024 . Actualizado á 05:00 h.Son as dez da noite. A Garda Civil de Tráfico recibe o aviso dun accidente e un equipo de Atestados trasládase ao lugar. É unha saída de vía, o sinistro máis frecuente nas estradas de Galicia, e tamén o que leva máis vidas por diante. O ano pasado, 49 dos 88 mortos nas estradas galegas viaxaban nun coche que se saíu da vía. É un sinistro terrible porque nunha estrada das de Galicia o vehículo adoita acabar envorcado ou estrelándose contra unha casa, unha árbore ou unha tajea. Cando a patrulla chega ao escenario xa están alí ambulancia do 061. Pero non se pode facer nada pola vida do condutor, único ocupante do coche, de 15 anos de antigüidade e que está inclinado sobre un lateral. Ten un golpe na parte frontal, aínda que non parece moi forte. Iso si, o home non levaba o cinto de seguridade posto, e iso podíalle custar a vida. Tampouco o levaban abrochado 16 dos mortos en accidentes no 2022 en Galicia que ían en turismos e furgonetas.
Na calzada non hai marcas de freada e os especialistas da Garda Civil de Tráfico non aprecian en principio un exceso de velocidade. Pendentes da autopsia para saber se o condutor inxerira alcol ou drogas ou sufriu unha indisposición, e do informe de chamadas para saber se se distraeu co móbil, o accidente entra no grupo de sinistros mortais que os investigadores de Tráfico vinculan co soño e coa fatiga.
Calcúlase que ao redor do 7% dos accidentes mortais de España teñen algo que ver co soño. Os estudos de Tráfico sobre os sinistros da última década indican que cada ano morren 75 persoas en España (7 en Galicia) por efectos do soño no condutor de ningún dos coches implicados nun accidente. Ao presentar o balance da sinistralidade na estrada do ano pasado, o ministro do Interior, Fernando Grande-Marlaska, adiantou o xoves que lle encargara ao Observatorio de Seguridade viaria da DXT un estudo detallado sobre eses accidentes «nos que non hai velocidade, nin alcol, nin drogas, nin uso do móbil».
Son sinistros cun perfil definido: o condutor viaxa só e a saída de vía ocorre pola noite ou despois de comer. Ou ao regreso dunha noite de festa, onde o cansazo da madrugada se mestura co alcol ou as drogas. Esa combinación é letal. «A peor hora xa non é só a próxima á medianoite. Detectamos moitos positivos a media mañá do día seguinte, cando o condutor regresa á súa casa tras pasar toda a noite de festa», advirte un garda civil habitual nos controis de alcol nas fins de semana. A do soño é unha das hipóteses que explicarían o atropelo mortal dun home no Pino a media mañá do día de Aninovo. Segundo as primeiras investigacións, o coche foise ao lado esquerdo e non hai rastros de freada. Podería ser un deses accidentes dos que falaba o ministro, aínda que neste caso engádese a alcoholemia detectada no condutor.
Un trastorno perigoso
O do soño non é un problema novo, «pero si ao que non lle dedicamos a atención suficiente», recoñecía o director xeral de Tráfico, Pere Navarro, nunha xornada técnica celebrada en Madrid e dedicada especificamente ao soño como factor que incide nos accidentes. Nese foro de expertos déuselle á somnolencia ao volante a dimensión que merece. Antonio Esteve, do Instituto do Soño AdSalutem, revelou que se trata dun trastorno que sitúa ao nivel dunha pandemia, porque o 30% da poboación española ten algún problema co soño e un 45% dormen por baixo de sete horas. Explicou que esa privación do soño ten efectos graves no corpo humano: cardiovasculares, metabólicos, de fatiga e saúde mental, e por suposto, un maior risco de accidente na estrada, que pode multiplicarse por catro se o condutor durmiu entre catro e cinco horas, ou por once se o soño foi de menos de catro horas. Carlos Egea, da Unidade do Soño de Vitoria, equiparou a falta de soño ao volante con conducir baixo os efectos do alcol, e advertiu que as probabilidades de sufrir un accidente multiplícanse por 30 cando concorren ambos os factores: soño e alcol. E iso sucede con moita frecuencia.
Os expertos ven pouca concienciación social sobre o problema do soño en xeral, e en particular, na condución. Un estudo da Fundación Liña Directa destaca que a metade dos condutores recoñecen que se forzan para non pechar os ollos a pesar de ter soño, e que un 31% confesan ter microsueños ao volante, é dicir, que se quedaron durmidos.
Propoñen cinco medidas básicas para frear a accidentalidade
O aumento de usuarios vulnerables falecidos é unha das preocupacións que expón o experto en seguridade viaria Ramón Ledesma. Actual asesor da consultoría Pons Mobility, Ledesma formou parte do equipo da DXT que puxo en marcha o carné por puntos, e destaca que os datos mostran unha preocupante tendencia na accidentalidade dos motoristas. Ledesma apunta cinco medidas básicas para frear a sinistralidade.
A primeira é visibilizar o problema coas motos potentes e de lecer, pois di que o seu deseño xera comportamentos de risco. En segundo lugar, aposta por aplicar o dereito de repetición contra o asegurado nos accidentes causados polo móbil. Advirte que todas as medidas de seguridade se esfuman cando se usa o móbil. En terceiro lugar propón adiantar a obrigatoriedade da luz de emerxencia (non o será ata o 2026) para evitar atropelos ao colocar os triángulos. De cuarto, expón a dixitalización e control da circulación nas vías convencionais, mediante a fiscalización, a conectividade e a comunicación, «xerando sensación de grande irmán». Para rematar, pide unha campaña para aumentar a atención ao volante e que a poboación saiba que conducir esixe unha atención concentrada e permanente.