O electricista da Catedral de Santiago levou o libro por vinganza e así se descubriu que saqueou máis de 1,7 millóns de euros da basílica
10 jul 2021 . Actualizado ás 18:45 h.«Desaparece o Códice Calixtino do arquivo da Catedral de Santiago». Así titulaba La Voz a súa portada o 7 de xullo do 2011, fai hoxe dez anos exactos, e con esa terrible noticia púxose en marcha un caso que supuxo un antes e un despois na historia do templo compostelán e dos seus tesouros, xa que a basílica deixou atrás séculos de descontrol e impuxo medidas de seguridade que farían hoxe en día imposible a desaparición dunha xoia literaria á altura en valor artístico e cultural do mesmísimo pórtico da Gloria.
En realidade, o Códice foi roubado antes, un 4 de xullo, pero a súa desaparición non foi descuberta inmediatamente e, cando se soubo, o que por entón era deán da catedral, José María Díaz, aínda tardou algo máis en facer o terrible anuncio á espera de que o libro fose extraviado e aparecese. Non foi así, e os primeiros informes policiais falaban dun posible roubo por encargo dun coleccionista multimillonario ou dunha banda cuxo obxectivo fose colocalo nun mercado negro no que podería ter acadado os 10 millóns de euros.
A investigación púxose en marcha con dous protagonistas á fronte. O xuíz que instruíu o caso, José Antonio Vázquez Taín, e o xefe da Brigada Central de Patrimonio, Antonio Tenorio. Pronto, a teoría do roubo por encargo desvaneceuse á vez que emerxía a taciturna figura de Manuel Fernández Castiñeiras, que fora electricista da catedral durante máis de dúas décadas e que non facía moito fora despedido. El reclamaba unha indemnización de 40.000 euros e quixo vingarse levándose o Códice porque sabía que ese era o máis duro golpe que podía asestarlle ao deán, co que lle uniu unha duradeira e estreita amizade.
A Fernández Castiñeiras puxéronlle vixilancia e ata sementaron a súa casa con micrófonos. Agardaban que dixese ou fixese algo que lles permitise atopar o libro antes de que o vendese ou lle causase algún dano. Pero o exelectricista da catedral era un home reservado, calado e huidizo e xamais dixo ou fixo nada que lles puxese sobre a pista. Finalmente, o xuíz Taín deu orde de actuar e o 3 de xullo do 2012 detívoselle a el, á súa muller, ao seu fillo e á noiva deste último. Nos rexistros do piso no que vivía no Milladoiro (Ames) e dos seus outras propiedades apareceron 1,7 millóns de euros procedentes do saqueo continuo dos cepillos da basílica compostelá. O libro fíxose agardar. A tensión era xa insoportable cando na última propiedade do ladrón, un garaxe, e no último recuncho que se inspeccionou, apareceu o Calixtino envolto nuns trapos. Estaba en perfecto estado e todo o equipo investigador respirou aliviado.
Manuel Fernández Castiñeiras estivo en prisión preventiva uns sete meses, ata que en xaneiro do 2013 quedou en liberdade á espera do xuízo, que se celebrou en decembro do 2014. A sentenza da sección compostelá da Audiencia Provincial chegou en febreiro do 2015: dez anos de cárcere polo delito continuado de roubo agravado con forza por levar o libro e o diñeiro da catedral. Recorreu, e o Tribunal Supremo rebaixou a pena primeiro ata os nove anos e despois ata os oito anos e dous meses ao decatarse, de oficio, de que botara mal as contas. O cárcere doeulle bastante menos que a multa de 268.000 euros e os 2,4 millóns que tivo que devolver á Igrexa, o que supuxo o comiso de dous dos seus pisos.
Non entrou en prisión pola súa propia vontade. A Garda Civil detívolle en decembro do 2015 no apartamento da Lanzada que comprou en man co diñeiro roubado da catedral. Na Lama (Pontevedra) estivo menos de catro anos, porque en prisión sufriu un derrame cerebral -antes do roubo xa tivera un ictus- e en setembro do 2019 pasou a terceiro grao por enfermidade grave e quedou en liberdade condicional por motivos de saúde. Desde entón, nada máis se volveu a saber del.