Algún paciente chegou a permanecer «esquecido» nel case cincuenta anos
15 feb 2012 . Actualizado ás 17:41 h.Castro queda sen manicomio. Moitos dos veciños desta poboación, situada ás portas da comarca lucense da Terra Chá, botarán de menos a algúns dos seus inquilinos como, por exemplo, ao Vallecas, un apreciado personaxe que todas as mañás camiñaba cun gran transistor ao ombro cara ao centro da localidade.
Moito destes hóspedes obrigados dun psiquiátrico que abriu as súas portas en 1954 tamén botarán de menos Castro. Os que non foron repartidos nas últimas semanas por diferentes centros vanse hoxe ao Hospital de Calde, construído no seu día para enfermos do pulmón e, xa que logo, afastado da contaminación. Alí non hai nada. O máis próximo ao centro é un motel. Os que poidan ou deixen saír non poderán nin botar unha partida nun café.
Parece que a moitos dos 80 residentes que quedaron en Castro non lles gusta a idea da mudanza. En Calde terán mellores instalacións, pero non hai Castro, nin a feira dos mércores coas súas racións de polbo, nin as partidas... Existen algúns plans para levalos ao cine a Lugo no autobús de liña, cun coidador, pero para moitos, nada será como Castro.
O manicomio de Ribeiras de Lea, promovido pola Deputación para que os enfermos mentais da provincia non emigrasen a Valladolid , como sucedía ata mediados dos anos cincuenta, caía a pedazos. Nos últimos anos só houbo investimentos mínimos nas súas instalacións debido ao tira e afrouxa das transferencias sostido entre o organismo provincial e o Sergas.
O peche definitivo foi motivo dunha exposición fotográfica e a exhibición dun documental do artista lucense Xosé Reigosa. Entre Marbella e Torremolinos é o título da iniciativa. Poucos, salvo os coñecedores do psiquiátrico, entendían esa denominación. E é que cando, hai anos, os homes tiveron no psiquiátrico un amplo e asollado pavillón propio, bautizárono como Torremolinos. Ese presumir masculino de sala de paseo e distracción non agradou ás mulleres. Estas tiveron que agardar algún tempo para ter o seu pavillón propio e para facer a competencia ao dos homes. Bautizárono como Marbella.
Casos moi duros
Para moitos internos, Castro foi a súa táboa de salvación. Alí quedaron a salvo do rexeitamento social e conseguiron unha atención que non terían no exterior. Pero a historia do manicomio ten páxinas moi duras. Unha delas é a de Anselmo López Álvarez, un fonsagradino que se pasou esquecido case cincuenta anos no manicomio. Cando a Xustiza se acordou del e deixouno marchar non quixo irse. Non tiña onde ir, nin amigos...
En 1959, con 37 anos, unha tarde de festa e alcol fixo que agredise a un garda civil na Fonsagrada. Un tribunal estimou que non debía pagar con cárcere senón co seu ingreso no psiquiátrico porque consideraban que estaba mal da cabeza. Ingresou no centro a principios dos sesenta e ninguén se deu conta de revisar o seu caso ata 1985. Os médicos estableceron que non era un esquizofrénico, como así considerara o tribunal, senón que padecía psicose delirante. Mesmo así seguiu no esquecemento ata 1992, cando interveu o Defensor do Pobo e o Parlamento. Finalmente deixárono libre. Non lle serviu de nada.
Outra historia desgarradora é a dunha moza chairega que acabou no psiquiátrico despois de que os seus pais a encerrasen nove anos nun cortello porque crían que era un castigo divino, xa que tiña comportamentos autodestructivos. A muller alimentábase só de leite que lle guindaban nunha botella. Cando chegou a Castro, os coidadores tiveron que ensinarlle a comer e tamén o que eran os alimentos. Agora ten 48 anos e está noutro centro.