«A danza de París»: a historia real de abusos, malos tratos e pobreza do ballet parisiense do século XIX

A coruñesa María López Villarquide publica o seu terceiro libro, e unha vez máis recupera unha historia de mulleres esquecidas á vez que consegue fiar unha narración verosímil sobre o asunto. Villarquide saltou no 2018 ao mundo editorial coA catedrática, unha novela sobre a real Luisa Medrano, ocupante do posto máis alto da universidade salmantina do século XVI, e seguiu coA juglaresa, para imaxinar neste caso a vida dunha música na corte de Alfonso X o Sabio. Agora dá un paso máis e nA danza de París rescata unha historia real de abusos sexuais, malos tratos e pobreza ambientadas no mundo do ballet clásico parisiense do século XIX.

Aínda que o seu é novela en estado puro, Villarquide non deixa de lado a investigación para recuperar o que poida do contexto. Nesta ocasión estivo dous meses na capital francesa (grazas a unha subvención do Ministerio de Cultura) para investigar sobre o terreo unha historia inquietante, e por momentos moi actual, sobre poder, machismo, violencia, vulnerabilidade e vinganza. Un asasinato e a figura do enigmático escultor e pintor Edgar Degas poñen cor ás cuitas de Marie van Goethem, unha nova, unha nena, que se intúe o fío condutor dunha historia ambientada en tres tempos: 1851, 1866 e 1877.

Ao longo das case 300 páxinas, Villarquide fálanos de como unha rede de pederastas e abusadores vinculados o mundo da danza usaban e abusan das pequenas bailarinas que facían de coro ás grandes estrelas do ballet. Eran as coñecidas como as wilis, vinculadas a unha das grandes obras da historia da danza, Giselle.

Sobre o papel son vimbias complexas para quen non sabe nada da danza, pero, aínda que no texto se observan chiscadelas a esta arte, o certo é que a historia traspasa os límites do escenario. María López Villarquide sabe atrapar ao lector nas reflexións dun home de éxito cando bota a vista atrás e recoñécese culpable de moitas inxustizas. Ou na forma na que conta, case en directo, como un mozo fai farrapos a súa liberdade ao confiar o seu futuro (non románticamente, pero si con inocencia) a abusadores que nin sequera se recoñecen como tales. A escritora é contida pero clara na descrición da pobreza, un elemento que se pega ao lector como un verniz.

Pero ata nun ambiente tan vencido, Villarquide quere deixar espazo á beleza na súa expresión máis xenuína e á bondade, mesmo cando esta é pasiva, como a que lle adxudica ao pintor Edgar Degas, quen se eleva entre a mezquindad dos personaxes sen deixar por iso de ser humano. Un cadro e unha escultura deste autor serven para render homenaxe a todas esas nenas que sufriron o indecible por ter a mala sorte de vivir no barrio e no século equivocados.

É un libro en tres actos, cun coro amplo, como os bos ballets, onde a historia se impón á música, apélanos como seres humanos e lémbranos que a memoria das sociedades é tan fráxil como todos nós queiramos.

---

---

---