A súa última novela publicada recupera a historia da ferrolá Aurora Rodríguez, que quixo crear unha filla perfecta, á que finalmente matou. Así lembran á escritora Manuel Rivas, Arantza Portabales, a libreira Esther Gómez e o xestor cultural Javier Pintor
31 dic 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Falar de Almudena Grandes en pasado resulta difícil», admite Javier Pintor, docente e xestor cultural. Porque as súas obras, argumenta, están cheas de vida, pero tamén porque se foi deixándonos co mel nos beizos, co último dos seus Episodios dunha guerra interminable —Mariano no Bidasoa— no forno, na liña de saída, lamenta. Chegará ás librerías pronto, póstumamente, para darlle o revelo á historia da galega Aurora Rodríguez Carballeira e pechar así a súa saga-homenaxe a Pérez Galdós, seis novelas independentes que narran momentos significativos da resistencia antifranquista a través de personaxes de ficción que interactúan con figuras reais.
A parte verídica da nai de Frankenstein, último texto publicado en vida pola autora madrileña falecida o pasado 27 de novembro, era un hormigueo que permanecía estanco na súa infinita sesera desde 1989, un zumbido constante que se instalou no seu banco de ideas tras dar cun volume con pinta de novelita gótica que resultou ser unha rigorosa análise dunha historia clínica psiquiátrica. A fascinación que lle inspiraron a figura e a historia da parricida nada no barrio ferrolán da Madalena non fixo máis que crecer ao longo de 30 anos, tanto que Grandes non puido resistirse a rematar construíndo a súa particular ficción sobre a «alucinante», mesmo «delirante» vida e morte de Aurora, quen rápida e asépticamente procreara cun sacerdote da Marina a unha nena á que crío e modeló a súa imaxe e semellanza con vocación de facer dela unha muller perfecta. Chamouna Hildegart ('Xardín de Sabedoría') e educouna exhaustivamente cunha didáctica estrita, coidando ao milímetro a psicomotricidade, a alimentación, os modais e, especialmente, o seu cableado cerebral, a súa lóxica, os seus ideais.
Non deixou que ninguén a tocase e apenas lle permitiu cruzar palabra. Lía con dous anos, escribía con tres e aos catro tocaba o piano. Con 14 matriculouse en Dereito e, precoz militante política, rematou abandeirando na Segunda República o feminismo español. E, entón, a política e a atracción por un home desprazaron á nai. Incapaz de xestionar o segundo plano, de soster a situación sen as rendas nas mans, unha mañá entrou no cuarto da súa filla e baleirou sobre ela un revólver. Con catro tiros limpos acabou coa que xa nunca sería a súa gran obra, convencida de que, do mesmo xeito que un escultor destrúe un bosquexo que non lle satisfai, podía acabar con algo que ela mesma creara.
Do que foi logo desa ambiciosa muller encargouse Grandes: do impacto da asfixiante moral nacionalcatólica sobre a vida privada das pacientes dos psiquiátricos da España de posguerra, do destino daquela señora «rica, de boa familia, moi culta, moi intelixente, moi progresista, moi feminista, moi ben relacionada» que acabou derivando nunha nai de Frankenstein. «Almudena envorcou nas súas criaturas de ficción pegadas da súa propia personalidade e o seu particular xeito de entender o mundo —apunta Pintor—. Cando un se achega a algunha das protagonistas das súas novelas, é doado identificar nelas a forza vital, o compromiso e o entusiasmo co que se enfrontaba á vida». Coñecíaa ben; a miúdo coincidían en feiras. Lembra con cariño a súa última visita á cidade herculina para presentar Os pacientes do doutor García, «libro do que están rodando unha serie de televisión», comenta. «Pediume que a leva a visitar o mercado da praza de Lugo —conta—. Estivemos máis dunha hora percorrendo os postos de peixe e marisco. Almudena conversaba familiarmente coas vendedoras coma se coñecéseas de toda a vida, foi un espectáculo ver como lle brillaban os ollos vendo o que alí había; era unha estupenda anfitrioa que gozaba cociñando para os seus amigos. Creo que aquela mañá se imaxinou a comida que podería preparar con tan bo material e logo, durante a comida, continuou repetindo a sorte que tiñamos por contar cunha gastronomía tan xenuína e variada. A súa conversación sempre amena, atenta cos demais e intelixente animaba calquera sobremesa».
Tamén compartiu mesa e charla con ela naquela ocasión Esther Gómez, dona da librería Moito Conto. Uniuse durante a cea. «A súa mirada intelixente analizábame con curiosidade —lembra—. Falou sen parar, da vida en Cádiz, de noites de amizade e anécdotas incribles con famosos escritores e cantantes; tamén de política e literatura. Un bulebule de ideas e palabras. Eu non deixaba de ver a Lulú, a Malena, a Inés e a tantas mulleres que son parte do meu atlas de xeografía literaria. Non esquecerei a súa voz, as súas expresivas e preciosas mans, a súa paixón que contaxiaba ganas de rilo toda con esa gargallada de personalidade irresistible».
Almudena Grandes levou de Galicia —entre moitas outras cousas, seguramente— esa materia prima literaria á que chegou a través do manuscrito atopado en Ciempozuelos, pero o que deixou aquí compensa con fartura o desfalco de ideas. Evoca a escritora Arantza Portabales o que sentiu a pasada primavera cando lle comunicaron que gañara o premio á mellor novela europea traducida xunto á autora madrileña: «Volvín ser a adolescente que descubriu o sexo con culpabilidade e inocencia nas idades de Lulú. Despois dese libro viñeron moitos máis de Almudena: Malena, Chamareiche venres... Agardaba con impaciencia esa entrega de premios, sabía que a miña verdadeira recompensa era ir a esa entrega xunto a ela. Xa non sucederá. Quédannos as súas letras». «Todos os anos, dende 1995, coincidía con ela na Feira do Libro de Madrid, no parque do Retiro —menciona Manuel Rivas—. Con amigos comúns, faciamos tertulia de anécdotas e rexoubas. Almudena era unha persoa moi espontánea, moi libre no falar, simpática e seria a un tempo. Lembro que nunha ocasión lle botei un ferrete pola súa condición de seareira do Atlético de Madrid e ela respondeume cunha longa argumentación sentimental e histórica. Para ela a escrita era un oficio tan esixente que mesmo se apostaba a cabeza. E aí, non no fútbol, si que estabamos moi de acordo».