Xacobe Pato Gigirey, libreiro en Cronopios, escribe sobre «Formas de estar lonxe», a nova novela de Edurne Portela, que visitará Galicia este abril
12 abr 2019 . Actualizado ás 15:18 h.Conocí a Edurne Portela cos seus dous primeiros libros, O eco dos disparos e Mellor a ausencia, un ensaio e unha novela que indagan sobre a violencia terrorista en Euskadi. Son dous libros diferentes e cegadores que parece que dialogan entre si. Desde a publicación de ambos, a súa autora hase convertido nunha escritora e columnista de referencia, nunha voz fresca, firme e singular que veu para quedar. Pero tamén, e non menos importante, nunha escritora á que os lectores agardamos e celebramos.
Con Formas de estar lonxe segue construíndo unha sólida carreira literaria explorando a violencia e os distintos xeitos que ten de expresarse e representarse. Nesta novela fala de violencia de xénero. Si, pero non só, porque a violencia nunca ten unha soa cara.
Alicia, a protagonista, é unha moza vasca que coñece nun pub dun pobo do sur dos Estados Unidos a Matty, «un mozo louro, alto, cachotas, os ollos claros». Enseguida vanse a vivir xuntos. Ela é unha muller intelixente, unha intelectual que comeza unha exitosa carreira na universidade e que deixou atrás parte da súa vida en Euskadi. El é un home práctico, deportista, de costumes chairos, un bo mozo. casan: ambos teñen traballos cualificados, unha boa casa e unha vida acomodada. Ata aquí ten todo tan boa pinta que por forza tiña que torcerse. A carreira de Alicia segue o seu curso ascendente; con todo, a súa relación empeza a derrubarse.
Bota a andar entón unha historia de violencia e silencio que deixa ao lector sen poder levantarse do sofá. Conségueo Portela fuxindo con intelixencia das caricaturas e os estereotipos. Matty non é un anxo que da noite para a mañá se transforma nun gañán e rómpelle a cara á súa muller. A violencia de xénero pode ser ruidosa, agresiva, descomunal, pero tamén sutil, silenciosa, pequena; e sempre é destrutiva. Pode manifestarse, por exemplo, como a satisfacción terrible do maltratador ao sentir que a persoa á que ama encóllese, faise máis insegura. Se no amor se coa a violencia por unha físgoa contamínaa todo. Non é unha novela moralista, porque non se xulga aos personaxes, senón que achega luz e visibilidade a comportamentos infames máis ou menos normalizados nas nosas sociedades e nas nosas relacións. Ensínanos ademais que, ante situacións de violencia, non sempre é doado saber que facer, como actuar, e aínda menos calcular o efecto das nosas accións ou omisións.
A prosa de Edurne Portela é dura, precisa, sobria, como de contista americana. É coma se as súas historias non puidesen escribirse doutro modo. Que a lectura sexa tan sinxela, que atrape desa forma case física e que ademais logre emocionar, esconde un traballo descomunal de escritura.
Os lectores agardamos, agora celebremos.