Iván Ferreiro, Xoel López e Vega modelaron «Turnedo», «Terra» e «Santa Cristina» cos ollos postos nese océano. Deixaron un triángulo xenial de cancións que se entrelazan entre si como fitos da música de aquí. E de alí.
15 mares 2019 . Actualizado ás 10:40 h.Hai cancións e, logo, hai fitos que abandeiran para sempre a carreira dun artista. Para o vigués Iván Ferreiro, ese tema é Turnedo, a peza marabillosa que exorciza unha ruptura imposible e acende os seus concertos. Na traxectoria do coruñés Xoel López, o pico atópase en Terra , diamantina composición que simboliza a súa chegada a Galicia tras o periplo suramericano do que naceu Atlántico (2012). Para rematar, no caso de Vega (cordobesa, pero galleguizada por residencia e vida) apareceu o ano pasado polo seu repertorio SantaCristina , unha emocionante canción sobre encollerse de amor e medo coa beleza desfacéndose nas mans. As tres son marabillas. As tres resultan incontestables. As tres báñanse no Atlántico.
Cronoloxicamente, a primeira de todas elas é Turnedo. Incluída en Cancións para o tempo e a distancia (2005), o primeiro disco en solitario de Iván Ferreiro, en realidade trátase dunha composición do seu irmán Amaro. Naceu contemplando praia América, en Nigrán («Desde aquí, desde a miña casa, vexo a praia baleira»), e resolveuse dun modo case instantáneo. «Tardei en escribila case o que dura a canción», aseguraba o guitarrista no libreto dese disco incluído na colección Pop-rock en Galicia de La Voz. Nela capturaba o cruzamento de sensacións que xera unha parella abocada ao final pero que non remata de acabarse do todo.
A composición pasou á voz de Iván Ferreiro. Cambiouna de ton e deulle unha nova dimensión sonora. Tamén sentimental. Envorcou a ruptura de Piratas e levou o corazón á garganta para cantar liñas como «Quen non ten o valor para marcharse?». Gravouse coa austeridade que presidiu todo aquel debut e, pasando de boca a boca e de corazón derretido en corazón derretido, converteuse nun himno. Na actualidade adoita pechar os concertos de Ferreiro e revelarse como ese momento que todo o mundo leva a casa e instala en lugar especial.
Sete anos despois da publicación de Turnedo, chegaría Terra de Xoel López. Moitos a ven como unha continuación daquela. Ata o propio artista explica no libro 30 cancións para o tempo e a distancia que, a pesar de non estar inspirada directamente nela, non existiría de non ter escoitado antes a canción de Iván Ferreiro. Cunha delicadeza exquisita e consentindo cada unha das súas sílabas, créase aí algo sinxelamente perfecto. Funde a Simon & Garfunkel con Caetano Veloso, influencias que se poñen ao servizo dun artista en estado de graza.
Composta en Buenos Aires, mira cara ao outro lado do océano, á baía coruñesa de Riazor e o Orzán («Eu soñaba cada día poder acadar a praia / E agora está tan preto, case xa a podo cheirar») e musica o final dun dos periplos máis audaces do pop en castelán desta década: o da aventura americana de Xoel. Se Ferreiro falaba de quen tiña o valor de marcharse, aquí cántase a volta de quen si o tivo.
A fan dos dous toca o ceo
Cando a Vega dicir que Santa Cristina supón o seu particular Turnedo ou Terra, non pode evitar o sorriso: «Son fan dos dous, de ter os discos asinados e todo. Para min iso é unha tremenda gabanza», comenta. Pois como naquelas, o seu tema que figura na Reina Peixe (2018) posúe ese algo de grandeza que o fará inmortal. Coa gaita de Budiño de fondo e composto na area da praia de Santa Cristina en Oleiros, mestura tenrura, congoja e visos de eternidade.
A artista explica que a fixo vendo ao seu marido meterse no mar no inverno e, intranquila, fixo todo un percorrido emocional pola súa relación. No momento no que mestura galego e castelán ( «Camiñarei baixo o seu ceo, vendo embarcar os mariñeiros / cheirando o mar, achando paz, achándoche a ti aquí agardándome») o belisco no oínte resulta definitivo.
Por agora, Vega pecha este triángulo especial onde a admiración é mutua. Ferreiro e Xoel intercámbianse cancións e soben ao escenario xuntos en multidu de ocaciones. O vigués acaba de gravar Onde estabas ti con Vega . E ela, pola súa banda, soña con colaborar con Xoel nalgún momento. Estas tres cancións desarman ao oído máis obtuso e marcan senllos fitos na música de aquí, Galicia. E de alá.