Rodada durante cinco anos en Alacante, suma máis de 1,1 millóns de espectadores en YouTube. Porque «Criando ratas», a cinta de Carlos Salgado, só se estreou en Internet. Se a comparamos coas mellores estreas convencionais do cine español no 2016, sería a cuarta máis vista, por detrás de «Un monstro vén verme», «Palmeiras na neve» e «Villaviciosa».
26 mares 2017 . Actualizado ás 04:00 h.Defínese como cine neoquinqui. E arrasou en Internet. Chámase Criando ratas e o seu mozo director, Carlos Salgado, pasou cinco anos dedicado a este proxecto de bajísimo orzamento, que non veremos nunha sala de cine. A aposta por unha distribución libre era unha das claves desta cinta, que bebe de Cans rueiros, Rápido, rápido ou O pico. Toda unha linguaxe, o de Eloy da Igrexa, José Antonio da Loma ou Carlos Saura, trasladado ao Alacante do século XXI, e a esa parte da sociedade que existe e non queremos ver. Cóntao o seu produtor, Rubén Ferrández: «Se non tes a ninguén detrás apertando para recuperar o investimento, se ninguén quere xerar beneficio, podíame permitir regalar a película porque o obxectivo era transcender». Porque nesta cinta se investiron os 5.000 euros que custaron as cámaras e o equipo de son. «E dábanos igual recuperalo -insiste o produtor-, porque entendemos a arte como un xeito de facer sentir á sociedade». A fórmula, sen dúbida, funcionou. A pesar de que non houbo tampouco investimento en publicidade, tanto Ferrández como o director traballan no sector e souberon situar a película en boca dun público potencial que a lanzou non só en España, senón tamén Latinoamérica.
Aínda que Ferrández asegura que sempre tiveron claro que a película se colgaría en Internet para un visionado libre, non aposta por un modelo único. «Hai películas para festivais, outras para despacho de billetes, outras para plataformas e outras para distribuír como lle dea a gana». De feito, están a traballar xa nun novo proxecto no que aínda non está definido o modelo de distribución, «só podo dicir que será un produto que fará sentir e reflexionar», engade. Segundo o produtor, esa é a clave do éxito da película. «Os diálogos improvisados, a iluminación e os escenarios naturais, os actores que son veciños dos barrios... esa potaxe fai que sexa auténtica. Non está edulcorada, é de verdade. E a visión de Carlos Salgado, o director, que vai formar parte do cine español. Ten unha visión que non ten ninguén, en 30 anos a ninguén se lle ocorreu volver ao quinqui», afirma.
Pero que ocorre se trasladamos os datos á distribución en salas? Máis de 4,6 millóns de espectadores viron en España Un monstro vén verme, a película máis recadadora do pasado ano. A cinta de Bayona recadou máis de 26,4 millóns de euros, segundo os datos do Ministerio de Cultura. Por audiencia, Criando ratas coouse entre as catro máis vistas, por detrás de Palmeiras na neve, con 1,8 millóns de espectadores e Villaviciosa de ao lado, con 1,2.
Adeus ás salas?
A película de Salgado é o último exemplo de películas que non chegan aos cines por decisión propia. No 2012, Paco León estreou a súa primeira cinta, Carmina ou rebenta, de xeito simultáneo en varias plataformas de pagamento en Internet, en DVD e en apenas 20 salas. E converteuse naquel momento na película con máis visionados legais do cine español.
Ata hai pouco, que unha película non chegase a salas era sinónimo de fracaso. Pero todo cambiou. E se non, que llo digan a Martin Scorsese. Tras os malos datos de Silencio, Paramount temía o seu próximo proxecto, The Irishman. E chegou Netflix con 120 millóns de dólares. Así que cando se estree no 2019, a nova película do mestre non se verá en salas, senón neste xigante dixital. É un fracaso? A lectura é dobre. Por unha banda, un representante dunha venerada xeración de cineastas ve como a industria tradicional non aposta por el. Pero por outro, a nova distribución pon amais da mesa un orzamento notable para facela chegar aos seus máis de 93 millóns de usuarios. Quen podería imaxinar, hai uns anos, que unha película de Scorsese con Robert de Niro, Al Pacino, Harvey Keytel e Joe Pesci teríao máis doado en Internet que como éxito asegurado no despacho de billetes.