Un estudo analiza datos de case 400.000 participantes en trinta anos, e as conclusións repítense: os pais só deben garantir espazo, tempo e materiais, e apoiar emocionalmente aos fillos
20 feb 2024 . Actualizado ás 16:34 h.O papel das familias ante os deberes escolares é algo que está moi estudado, e as conclusións repítense unha e outra vez. Agora, un novo estudo corrobora o anterior, pero neste caso o valor do traballo vén pola magnitude da mostra: analizáronse os datos de 30 anos de investigación en case 400.000 participantes. Un dos autores é José Carlos Núñez, catedrático de Psicoloxía Educativa da Universidade de Oviedo e unha das persoas que máis investigou neste campo, xa que leva máis de vinte anos traballando nesta área; nesta ocasión hao feito con científicos de as universidades de Misisipi (EEUU) e Bohai (China ), e do Centro de Neurociencia Cognitiva e Cerebral (Liaoning, China ),
Unha vez máis, o traballo indica que a implicación da familia só é positiva se fomenta a autonomía do alumno e segue as indicacións do mestre, e en cambio resulta contraproducente se se empeña en usar estratexias distintas ao docente, cínguese a controlar o tempo ou directamente asume as tarefas.
José Carlos Núñez, explicou nunha entrevista a Efe que a axuda dos pais e as nais nas tarefas escolares só é relevante en primaria (6-12 anos), non así en secundaria ou bacharelato, e os resultados non son distintos en función das materias: «En xeral, sempre se pensou que en materias como Matemáticas podería ser máis importante a implicación dos pais. E non é así, en todas as materias é igual», engadiu.
Non se trata de que os pais non axuden, en xeral, senón que o fagan como apoio do alumno, non para resolver a tarefa.
Segundo destaca Núñez da última investigación, a implicación familiar resultará positiva cando:
1.- Axúdase coa organización de espazos e tempos:
- A situar os materiais que necesitan.
- A atopar un lugar tranquilo para facer as tarefas.
- A levar un rexistro das tarefas feitas e as que faltan por facer.
- A establecer prioridades e planificar a tarefa con anticipación para optimizar o tempo.
- A non procrastinar.
- A eliminar potenciais distractores.
- Non cargándolles con actividades extraescolares.
2.- Apoio á xestión da motivación e as emocións dos seus fillos:
- Mostrando actitudes que denoten interese, valía e utilidade dos deberes.
- Tratando de convencerlles de que poden facer as tarefas, mesmo cando senten que é demasiado difícil.
- Eloxiándolles polo seu esforzo e animándolles nos momentos complicados.
- Acougándolles e axudándolles a reestablecer a motivación cando teñen dificultades para abordalos adecuadamente.
- Solicitándolles unha implicación profunda e valorar as iniciativas persoais, xa que iso facilitará a promoción da autonomía persoal e as habilidades necesarias para unha aprendizaxe autorregulado.
A implicación familiar non ten resultados positivos se só se achega control ou só despois de resultados académicos negativos:
- Cando a axuda se cingue a controlar o tempo, a finalización..., en especial se só se fai despois de malos resultados.
- Cando a implicación familiar consiste en facer as tarefas que os fillos non saben facer.
- Cando empregan procedementos non utilizados polos seus docentes.
- Cando os fillos observan nos pais e nais actitudes negativas cara aos deberes.
«É mesmo contraproducente cando os pais e as nais o único que fan é axudarlles cos contidos, explicarlles os deberes para que os leven feitos porque moitas veces o que fan é entorpecer aos profesores: eles explícano dun xeito e as familias doutra e, ao final, os fillos enfádanse porque non se aclaran».
Segundo a OMS, unha de cada catro nenas españolas de 11 anos, e un de cada tres nenos din sentirse presionados polos deberes. Aos 13 anos xa son máis da metade os prexudicados e aos quince, case tres de cada catro alumnos.
Outra cousa é a utilidade dos deberes en si. Juan Carlos Núñez estudou este aspecto de forma moi profunda e defende que o profesorado debe expor «a cantidade xusta de deberes, non por pór moitos vai ser mellor; deben estar axustados ás necesidades dos alumnos, mellor deseñados conséguese máis».