Os ERE volven dispararse e cada día prodúcense cen despedimentos colectivos en España
ECONOMÍA
O 2023 pechouse cun total de 36.505 despedidos, un 50,7 % máis que no ano anterior
25 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.É o novo paradoxo do mercado laboral español: o auxe dos despedimentos colectivos nun momento no que o emprego está en máximos históricos. Nin a escalada da inflación, nin a guerra en Ucraína, nin a subida de tipos, nin o novo incremento salario mínimo e cotizacións impactaron na afiliación, que segue crecendo e agárdase que supere leste mesmo mes por primeira vez os 21 millóns de cotizantes en alta.
Na outra cara da moeda, increméntanse con forza os traballadores afectados por un expediente de regulación de emprego (ERE), aos que a empresa puxo de patitas na rúa alegando, na súa maioría, unha deterioración da súa situación económica. Así foi como no 2023 un total de 36.505 traballadores víronse afectados por un despedimento colectivo, cen cada día do ano, o que supón unha subida do 50,7 % respecto ao 2022, unha das maiores alzas da última década.
Trátase do maior número de afectados por un ERE nos últimos dez anos, unha cifra só superada no 2021, debido á pandemia; e en 2013, cando España bateu marca con máis de cinco millóns de parados pola crise inmobiliaria.
Agora non hai crise económica. A que pode deberse? Desde o Ministerio de Traballo tratan de quitar ferro a esta subida, que consideran está «moi distorsionada» pola cifra tan baixa do 2022 (24.000). Pero nesta contorna e mesmo por baixo se mantivo tamén no período de recuperación económica 2015-2018. E non sucede así no 2023, cunha economía puxante á cabeza de Europa.
Detrás poden estar varios factores: a maior rixidez que trouxo a reforma laboral, que supuxo un antes e un despois na contratación e un bum dos fixos descontinuos; os estragos da inflación, co encarecemento das materias primas; a subida de tipos nas pemes, que encareceu e mesmo limitado o seu financiamento; e a espiral de custos laborais, pola subida do salario mínimo e as cotizacións.
UGT recoñecen que, aínda que este incremento non lles preocupa, porque é un número similar ao do 2019 e representa unha porcentaxe mínima, pode deberse en parte a unha regulación dos contratos que se cambiaron de temporais a indefinidos, o que obrigou ás empresas a «facer un axuste por todos os estragos que trouxo a inflación ou os problemas característicos do sector servizos e o agrario», que son os máis afectados.
Agricultura e servizos
Son os dous sectores que máis uso fixeron do fixo descontinuo, algo que pode ter contribuído a que as empresas teñan tido que tirar de ERE para facer fronte aos despedimentos. É máis, no campo, onde os fixos descontinuos multiplicáronse por catro, os despedimentos colectivos disparáronse un 140 %. Patricia Ruiz, secretaria confederal de UGT, recalca que o despedimento colectivo ten maiores garantías que o individual e estas reestruturacións de persoal de indefinidos ou fixos descontinuos teñen unha indemnización maior que se tivesen un contrato temporal.
De Telefónica a Bimbo ou H&M, os axustes seguirán no 2024
O maior número de afectados por un ERE pertencía a empresas pequenas, de menos de 50 traballadores, case o 30% do total. É máis, das 1.031 empresas que acudiron a este mecanismo de axuste, o 72% tiña un persoal de menos de 50 e eran pemes preferentemente de servizos que, na súa maioría, alegaron causas económicas.
E esta tendencia á alza pode verse agravada este ano, posto que grandes empresas como Telefónica, Coca Cola, Danone, H&M, Bimbo, Marina D'Or... xa anunciaron novos ERE que acometerán nos próximos meses. E «a situación para un gran número de pemes, que son máis sensibles por ter unha demanda menos diversificada e contar con menores recursos para innovar e adaptar os seus produtos, continuará sendo moi complexa», advirten desde Cepyme, que pide maior apoio institucional.
O Comité Europeo de Dereitos Sociais ten pendente emitir nas próximas semanas o seu fallo sobre a reclamación realizada por UGT para elevar o custo das indemnizacións por despedimento. E, á vista do último informe publicado a semana pasada, todo fai indicar que a súa sentenza será favorable, posto que, en liña coa denuncia do sindicato, advirte que as indemnizacións por despedimento improcedente españolas incumpren a Carta Social Europea.