A Xustiza europea restaura a honra dos estaleiros galegos: nunca houbo axudas de Estado
ECONOMÍA
Doce anos despois, falla que non hai que devolver o «tax lease»
03 feb 2023 . Actualizado ás 05:00 h.Europa puxo a proa ao naval galego no 2011, cando acusou a España de favorecer aos estaleiros con axudas de Estado. Non foi por casualidade. Fíxoo no momento no que o sector, con Galicia á fronte, lideraba a carteira europea de novas contratacións, por diante das grandes patronais holandesas e norueguesas; e co socialista Almunia a cargo de a Dirección para a Competencia, envorcado en facer méritos demostrando a súa imparcialidade.
Catro anos tardou en resolver o Tribunal Xeral da UE (organismo de primeira instancia) o recurso presentado polo sector español, pero finalmente, no 2014 validó o denominado tax lease, un esquema de incentivos fiscais para os investidores que participaban no financiamento dun buque, que a esas alturas xa fora substituído por un novo sistema de incentivos fiscais.
Non contenta co fallo, a Comisión Europea (vía Dirección para a Competencia) recorreu a decisión ante o Tribunal de Xustiza da UE (TJUE), que decidiu desenterrar o caso ao anular a sentenza do Tribunal Xeral e ordenar a súa revisión, coa misión de esixir a devolución das axudas, non aos estaleiros, senón aos investidores, todos eles grandes empresas: Telefónica, Santander, Inditex, Naturgy (entón aínda Gas Natural), CaixaBank, Bankia (agora parte do anterior), Banco Popular (agora integrado en Santander), Banco Sabadell, Catalunya Bank (agora en BBVA ), as fusionadas Unicaja e Liberbank, Ibercaja e NCG Banco (Abanca). Tamén había empresas familiares como o Grupo Villar-Mir, a xoiería Tous ou Adegas Muga.
España cifrou en 126 millóns de euros o total de axudas que recibiran grazas ao tax lease, pero Bruxelas xamais se creu esa cifra e consideraba que o importe a devolver era moito maior.
Decisión «mal motivada»
Cinco anos despois de que o caso chegase a Luxemburgo, este xoves, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TJUE) anulou a decisión da Comisión Europea de declarar ilegal o sistema español de bonificacións fiscais para os investidores. O fallo dá a entender que Bruxelas non motivou debidamente a decisión, aínda que apoia a análise de que se tratou dun plan con «carácter selectivo» que favorecía aos beneficiarios respecto doutros. É dicir, que o vello tax lease foi un sistema vantaxoso para os investidores, pero non unha axuda de Estado para os estaleiros.
O tribunal expón que a recuperación da totalidade do importe da axuda contemplada pola decisión de Bruxelas foi ordenada sobre a base dunha «identificación errónea» dos beneficiarios.
O vello tax lease púxose en marcha no 2002, aínda que Bruxelas propuxera que se recuperasen os apoios concedidos desde abril do 2007, fronte á posición do Goberno, que defendía empezar a contar desde 2011, data na que se considerou ilegal o sistema de bonificacións.
O réxime estruturábase a tres niveles: permitía ás empresas navieras obter descontos de entre o 20 e o 30 % na adquisición de novos buques que saísen dos estaleiros españois (máis dun 60 % das operacións fixéronse en Galicia), estes estaleiros enchían as súas carteiras de pedidos e xeraban miles de empregos, mentres os investidores citados (constituídos en Agrupacións de Interese Económico, ou AIE), que financiaban partes do proceso, obtiñan beneficios fiscais que non terán que devolver.
A crise do «tax lease» pechouse con máis de 2.000 millóns de perdas en Galicia
No ano e medio transcorrido sen ningún tipo de incentivos á contratación naval, tras quedar anulado o tax lease, os estaleiros privados galegos só lograron pechar dous pedidos de gran tonelaxe por valor de 200 millóns de euros, cando a súa facturación media entre o 2006 e o 2010 non baixou dos 1.400 millóns ao ano, segundo relataron no seu día fontes do Clúster Naval de Galicia, Aclunaga. Proxectando estas cifras durante os 17 meses en que o antigo sistema fiscal estivo expedientado por competencia desleal, mentres o novo modelo que agora está en vigor permanecía bloqueado nos despachos de Bruxelas deixando ao sector practicamente fose do mercado, tradúcese nunha perda de facturación superior aos 2.000 millóns de euros, segundo estimacións dos propios estaleiros, que non inclúen o gran custo sufrido en perda de man de obra: en total foron máis de 4.000 empregos destruídos, a maioría de alta cualificación, que non se volveron a recuperar, pola marcha dos traballadores a estaleiros de Holanda, Noruega ou Francia. A crise arrastrou á quebra a 90 empresas auxiliares do naval.