Demostre que é un despedimento tácito e reclame o seu dereito á prestación contributiva completa
26 sep 2021 . Actualizado á 08:38 h.Está vostede en ERTE? Xa sabe que o Goberno anunciou esta semana que quere prorrogalos ata o 31 de xaneiro, pero que cambiará as regras de xogo. As empresas terán que solicitalo expresamente antes do 10 de outubro e a Administración terá dez días de prazo para valorar estas solicitudes. Se non responde, o solicitante ten que entender que están desestimadas por silencio administrativo. Detrás desta medida hai quen considera que se quere facer unha purga e acabar coa fraude (principalmente en grandes empresas), pero hai quen opina que o nivel de engano xamais se vai a coñecer. O motivo é sinxelo: a Inspección de Traballo non ten capacidade para «visitar» a todas as compañas en ERTE, polo que só revisarán aquelas que teñan unha denuncia sindical, que serán as menos. «O Goberno intentou que o país non se paralizase con esta modalidade de expedientes de regulación, e foi nese momento cando puido haber de todo», explica unha fonte ben informada. Agora hai 250.000 traballadores en ERTE (80.000 a tempo parcial), unha cantidade pequena que representa o 1,6% dos afiliados á Seguridade Social en réxime xeral, e que están moi concentrados e moi localizados (axencias de viaxe, transporte aéreo, hoteis, etcétera). En Galicia os traballadores en ERTE cífranse por baixo dos 10.000, cando chegaron a ser 180.349 en abril do 2020. Nesa data había en España 3.576.192.
Coa nova medida os traballadores regulados poden atoparse coa sorpresa de que a súa empresa pechase ou peor aínda, desaparecese. Neste caso terá que presentar a documentación que demostre que é un despedimento tácito (unha demanda, un informe da inspección...) e reclamar o seu dereito á prestación contributiva. O traballador cobraraa completa, aínda que estivese en ERTE, explican fontes sindicais.
De acordo cos últimos datos dispoñibles (1 de xuño) pola Inspección de Traballo, a fraude en ERTE detectado despois da declaración do estado de alarma en Galicia saldouse con 414 infraccións, por importe de 1,95 millóns de euros. En España foron 5.459 infraccións por importe de 25,9 millóns. Así que a multa media limitouse a 4.800 euros.
Respecto a esta nova realidade, Gloria Pire Castaño, letrada da área laboral de Vento Avogados e Asesores, contesta a unha serie de preguntas.
1.- Cales adoitan ser as fraudes máis comúns?
-A xustificación incorrecta dos ERTE por forza maior, de tal xeito que na empresa afectada non se dan as circunstancias imprevisibles e inevitables que amparan esta medida, tampouco os peches ou limitacións impostos polo Goberno. O ERTE por causas económicas, técnicas, organizativas ou de produción é o adecuado cando o que está a experimentar é unha caída na súa demanda de bienes ou servizos. Trátase dun matiz relevante por canto existen grandes diferenzas en relación ás facilidades de tramitación e as bonificacións nas cotas da Seguridade Social.
-O mantemento da actividade da empresa, tendo vixente un ERTE de suspensión dos contratos de traballo. Ou ben, nun ERTE de redución de xornada, a prestación de servizos dos traballadores a tempo completo. En ambos os casos, os traballadores continúan prestando servizos ao mesmo tempo que perciben fraudulentamente a prestación por desemprego.
-A falta de identificación adecuada dos postos de traballo afectados pola suspensión ou redución de xornada, así como a vaguidade na determinación dos horarios e días de prestación de servizos dos traballadores afectados por un expediente temporal de redución de xornada. Tamén existe fraude cando as empresas non comunican por adiantado ao SEPE as variacións de xornada dos devanditos traballadores. Todo iso dificulta os labores de control por parte da Inspección de Traballo.
-As contratacións de traballadores sen dereito a percibir a prestación por desemprego para inmediatamente afectalos ao ERTE e que pasen a ser beneficiarios desta prestación.
-A contratación de traballadores con salarios máis baixos en substitución de traballadores con maior salario e antigüidade que están afectados polo expediente.
-O incumprimento do compromiso de mantemento do emprego de seis meses co despedimento de traballadores por causas derivadas de derivados do covid-19 antes da finalización do devandito período.
2.- A que arríscanse as empresas?
A Inspección de Traballo poderá sancionar a aquelas empresas que: presentasen solicitudes que contivesen falsidades ou incorrecciones nos datos facilitados que xustificasen a tramitación dun ERTE derivado do covid-19; que ditas medidas non resultasen necesarias ou non tivesen conexión suficiente coa causa que as orixina. E iso cando dean lugar á percepción de prestacións indebidas ou á aplicación de deducións indebidas nas cotas á Seguridade Social.
En tal casos considerarase que as empresas cometeron unha infracción moi grave que leva aparellada sancións desde 7.501 a 225.018 euros. Ademais do anterior, as empresas deberán devolver ao SEPE as prestacións por desemprego dos traballadores que estivesen afectados polo ERTE de forma fraudulenta, abonar as diferenzas salariais que correspondan aos traballadores con xornadas suspendidas ou reducidas e deberán devolver as cotizacións exoneradas polos períodos nos que se acolleron a estas medidas.
3.- E os traballadores?
En principio, serán as empresas as obrigadas á devolución das prestacións por desemprego. Para aqueles casos nos que se acredite unha conivencia entre empresario e traballador para a obtención indebida de prestacións, o responsable da devolución das cantidades correspondentes á prestación por desemprego será o traballador cunha recarga do 20%.