As reclamacións en Galicia polo pagamento de impostos dispáranse e baten outra marca
ECONOMÍA
O contribuínte gaña en case a metade dos pulsos que lle bota á administración tributaria
10 dic 2018 . Actualizado ás 15:25 h.As reclamacións administrativas polo pagamento de impostos non pairan de crecer en Galicia. Os últimos datos actualizados por Facenda, do 2017, elevan os recursos presentados a preto de 20.000 (18.898 en concreto), a cifra máis alta desde que hai rexistros (no ano 1999), e unha cantidade que case triplica á do ano 2007, xusto antes de que se contraese bruscamente a economía.
E é que a crise fixo que os contribuíntes reclamasen máis, pero coa recuperación económica o número de casos segue á alza. Isto ten que ver coas maiores actuacións contra a fraude impulsadas polas distintas administracións, que elevaron o número de controis. Pero hai un factor de maior peso: as reclamacións económico-administrativas son gratuítas e moito menos complexas que as xudiciais. E, ademais, o contribuínte gaña nunha parte importante dos casos. Concretamente, en Galicia, no 47,2 % dos presentados. Isto desterra a imaxe do fisco como un muro invencible.
«A elevada proporción de casos estimados, é dicir, nos que o cidadán ten a razón, leva a moitos asesores a animar aos seus clientes a que recorran», explica José María Mollinedo, secretario xeral de Gestha, sindicato de técnicos do Ministerio de Facenda. En Galicia, os contribuíntes que reclaman polo IRPF gañan o pulso á Administración tributaria no 39 % dos casos; en sociedades, a porcentaxe elévase ata o 49,2 %, e no IVE, ata o 50 %. Nos impostos xestionados pola Xunta, as cifras son aínda máis favorables para os cidadáns. No de patrimonio, o 83 % das reclamacións teñen un desenlace favorable ao contribuínte; e en sucesións e doazóns, o tributo que grava as herdanzas, son o 82 %. En transmisións patrimoniais, o contribuínte gaña no 75 % dos casos. Das 18.898 reclamacións, o 30 %, teñen que ver cos tributos de Facenda.
«A tendencia dos últimos anos é a da estabilización no número de reclamacións, a medida que teñen pleno efecto nas estatísticas as baixadas fiscais do 1 de xaneiro de 2016, especialmente no eido do imposto de sucesións, e tamén no cambio de sistema de valoración dos bens urbanos que se aplica dende o verán do 2015», explican fontes internas da Administración.
Aínda que o peso das reclamacións nos impostos da Xunta sobre o conxunto ha ir decrecendo, o incremento das queixas foi, sobre todo, nos tributos estatais. No caso do IRPF, o número de galegos que reclamou triplicouse na última década: de 1.433 casos no 2007 a 4.940 no 2017. Pero foi no IVE onde máis aumentaron as alegacións, ata un 347 %, de 644 a 2.884.
Ao longo dos últimos anos, o persoal de Facenda ha ir reclamando a provisión de maiores medios humanos nos tribunais económico-administrativos -tanto o central como os rexionais, que dependen do ministerio- para que se fosen axilizando as resolucións e evitar, así, unha situación de atasco. Hai casos que estaban a tardar ata catro anos en resolverse. A situación de colapso que vivían os tribunais ha ir deteriorando o único mecanismo gratuíto do que dispoñen os cidadáns para impugnar os actos tributarios que lles resultaban lesivos. Isto prexudicaba ao servizo público, porque o atraso na resolución de casos que finalmente son desestimados -perde o contribuínte- fai que as débedas suspendidas permanezan anos así, sen que a Administración tributaria puidese ingresar nada.
«É certo que había un gran atasco, pero agora están a entrar máis casos que se solucionan porque desde a AEAT se ha ir cedendo persoal para os tribunais», aclara José María Mollinedo. Os técnicos de Facenda apuntan a outro problema: moitas reclamacións estanse resolvendo por cuestións de forma, sen entrar no fondo, o que contribúe a que un mesmo asunto, que podería estar aclarado, remate xerando máis recursos.
Roberto Pereira, economista e asesor fiscal, fai outras críticas ao modelo: «O atasco fai que haxa contribuíntes que opten por non recorrer, para evitar a espera; e sería desexable unha maior independencia dos tribunais, evitando os vasos comunicantes que moitas veces se producen cando os membros do Tribunal intercambian posicións pasando á AEAT, e viceversa».
As revisións extraordinarias do Catastro e o seu efecto no IBI, fonte de malestar para os galegos
Facenda iniciou no 2013 un proceso extraordinario de inspección e regularización de bens, unha estratexia para loitar contra a economía mergullada, e que destapou en Galicia 356.000 construcións sen declarar. Isto tivo un efecto directo no IBI.
No caso galego, os datos da última década que ofrecen as memorias de Facenda mostran que, coincidindo co inicio do plan, hai un incremento considerable do número de reclamacións relacionadas con este tributo. No 2013, por exemplo, só foro 480, pero a cifra disparouse ao ano seguinte ata as 1.251, é dicir, máis do dobre. No 2017 tamén se contabilizaron case un milleiro de recursos.
Desde que se iniciou este programa contra a fraude, 40.000 galegos mostraron a súa desconformidade co Catastro, ben a través de reclamacións en vía administrativa, ben presentando -como fixo a maioría- unha alegación á proposta de regularización notificada, trámite que deben levar a cabo antes de que pasen 15 días tras recibir o aviso.
O contribuínte que ten propiedades sen actualizar ten que pagar unha taxa de 60 euros e exporse aos cargos que lle poidan vir do concello, administración responsable de recadar os impostos vinculados. Para desempeñar esta tarefa de facer aflorar bens ocultos municipio a municipio, o Catastro conta cun corpo formado por máis de 2.300 traballadores que desenvolveron o seu labor con fotos aéreas (con drones, satélite e Google Maps) e con visitas ao terreo. A información contrástase logo coa que ten o concello.
En casos como instalacións inchables, pérgolas ou grelladas, as imaxes aéreas tomadas por Facenda poden equivocarse ao considerar estes elementos como unha construción fixa e irregular a efectos fiscais (que non urbanísticos). Desde que arrincou o plan de regularización no 2013, os galegos pagaron 173 millóns de euros máis en concepto de IBI.
Facenda ten bloqueados 176 millóns en ingresos
Na actualidade, a Administración tributaria galega ten pendentes de ingresar 176,3 millóns de euros a consecuencia das reclamacións dos contribuíntes, segundo o último dato actualizado a 31 de decembro do 2017. É un 2,6 % menos que un ano antes e a primeira vez que este importe redúcese desde a crise. O cobro de impostos autonómicos achegou á Xunta o pasado ano 571,1 millóns, un 5 % máis, subida que obedece ao plan especial de loita contra a fraude.
