A estrutura, que aguantou 270 anos, está hoxe ao bordo da ruína, coa auga caendo en pequenas fervenzas entre os sillares da estrutura
17 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.Se as pedras falasen, as do acueducto estradense de Leira pedirían auxilio. A estrutura, que foi construída en 1753, atópase entre as parroquias de Codeseda, Parada e Ribela. Discorre sobre o río Umia desafiando temerariamente ao paso do tempo e a falta de mantemento.
O acueducto forma parte dun sistema de regadío financiado no século XVIII por Baltasar de Leira e Castro, antigo propietario da próxima Casa dúas Muros, situada na aldea de Muros (Parada). De aí vénlle ao conxunto etnográfico a súa denominación popular: presa e acueducto de Leira. A acequia foi construída para regar os pastos e cultivos da zona de Parada e Codeseda e aínda segue en activo. Aos seus 270 anos, o acueducto ten fama de ser un dos máis antigos de Galicia en funcionamento. Talvez o máis veterano.
Pero os case tres séculos de vida empezan a pesarlle. Como sistema de regadío xa non é imprescindible como outrora e como recurso turístico nunca houbo unha aposta decidida por pólo no mapa en condicións. O resultado é a progresiva deterioración dunha estrutura con gran potencial turístico que só visitan de cando en vez algúns veciños audaces cun punto de espírito aventureiro.
Comparando as imaxes do acueducto de hai unha década coas de agora, queda claro que o tempo non perdoa. O acueducto perdeu parte dos pasos de pedra que permitían o tránsito sobre a estrutura. As gretas no leito permiten agora que a auga se coe por entre os sillares e busque saída en forma de pequenas fervenzas que regalan fotos preciosas pero comprometen a estabilidade da estrutura.
A canle de condución da auga que discorre en paralelo ao Umia, por unha zona máis alta, tampouco se libra da deterioración. A acción dos sucesivos temporais deste inverno encheu de restos vexetais a presa, impedindo que a auga flúa debidamente. A auga, buscando por onde abrirse camiño, derrubou parcialmente o muro lateral da presa en varios puntos e alagou noutros o camiño de paso que discorre en paralelo. No seu estado actual, a ruta, cun potencial turístico incontestable, ten un extra de perigo que non convén.