«Iribarne» triunfa incontestable nos María Casares con nove premios

O teatro galego tivo o seu día, como cada ano, coa celebración dos premios María Casares no Teatro Rosalía da Coruña. Deuse cita todo o sector para celebrar que, a pesar de todo, as táboas seguen en pé e aínda hai xente disposta a agarrarse a elas.

A indiscutible triunfadora foi a produción Iribarne, da compañía ButacaZero obra satírica que vira ao redor de varias figuras crave da transición. Alzouse con nove dos doce galardóns aos que aspiraba. Espectáculo, dirección (Xavier Castiñeira), dirección de movemento (Sabela Domínguez), texto orixinal (Esther F. Carrodeguas), actor protagonista (Anxo Outumuro), actriz protagonista (Lida Veiga), espazo sonoro (Berto), vestiario (Diego Valeiras) e espazo escénico (Diego Valeiras e Xavier Castiñeiras). Este último loureiro foi compartido coa que foi a subcampioa da velada, O dragón de ouro, de Sarabela, que levou catro premios; adaptación-tradución (Catuxa Pato), actriz secundaria (Sabela Gago), Iluminación (Laura Iturralde) e espazo escénico (Iris Branco).

Na categoría e espectáculo de monicreques, emerxeu vitoriosa Os contos do Lobicán, de Redrum Teatro, e Monstros, de Producións Teatráis Excéntircas, fíxose co premio ao mellor espectáculo infantil.

Na gala houbo espazo para todo. A posta en escena distinguiuse por ofrecer unha visión sempre humorística e sempre desenfadada dos intestinos da profesión teatral. O espectáculo correu a cargo de Sarabela Teatro. Foi dirixido por Fernando Dacosta e tivo un elenco formado por Sabela Gago, Fernando González, Belén Constenla, Josito Porto, Elena Seijo e Víctor Mosqueira. O concepto deste ano foi unha homenaxe aos intérpretes ambulantes, que tiveron un peso fundamental na difusión da cultura galega, especialmente en municipios rurais aos que nin chegaban as grandes representacións das cidades. Unha forma pasional de entender un oficio que, en moitos casos, tal e como se lembrou varias veces, é moi precario e inestable.

Outro dos grandes núcleos da noite foi a defensa da lingua galega. Eva Fórneas, vicepresidenta da Asociación de Actores e Actrices de Galicia (AAAG), cualificou a situación actual de «preocupante». «Sen a nosa lingua, moitos de nós non teriamos traballo», lembrou despois de facer referencia aos datos que publicou o Instituto Galego de Estatística o pasado mes de outubro que indicaban as baixas cifras de falantes regulares.

Ao futuro e á substitución xeracional miraron tamén moitos dos protagonistas da cita. Lida Veiga, vencedora da categoría de mellor actriz, apuntaba: «dedico este premio a todos aqueles que dan primeiras oportunidades . Hai só uns anos eu estaba recentemente saída da escola de intepretación».

Tamén Anxo Outumuro, gañador ao mellor actor, recollía esta luva e pedía «seguir investindo en escolas de arte para os nenos». «Hai que axudalos a soñar con que poderán facer o que lles gusta», rematou.

Unha gala chea de sentimento, de reivindicación de alardes cómicos e de agasallo a todos os que, década a década, deixáronse a pel por colocar o teatro Galicia nun lugar desde o que poder facer máis bela a terra e achegarse a todo o mundo co poder da escena. O pequenos teatro e os grandes. Todo é parte da cultura de aquí.

Reivindicación e recordo aos que non están

O recordo aos que xa non están tivo unha importancia primordial na celebración. O falecido actor Xavier Deive recibiu póstumamente o Premio de Honra Marisa Soto. Foi recollido pola súa filla Irea Deive, e a súa muller, Eva Albaradejo, nun dos momentos máis sentimentais da noite. «Foi un privilexio poder compartir a vida contigo. O meu amor, o meu amigo», dicía sen poder conter as bágoas Albadaradejo. Pechaba o seu discurso de agradecemento co que fose o berro de guerra de Deive, «saúde, teatro e rock and roll».

A xornalista Belén Regueira leu o Manifesto Galego non Día Mundial do Teatro, e reclamo o papel compartido da arte dramático e o xornalismo como «fiscalizadores críticos do poder».

As reivindicacións sociais tamén ocuparon boa parte da gala e dos discursos. Varios dos intervenientes acabaron os seus agradecementos facendo seu o lema «Altri non», e tamén houbo críticas á televisión pública galega por non retransmitir en directo a cerimonia.

En conxunto, foron unha horas de introspección nas que un sector cultural que se atopa nunha encrucillada puido reflexionar sobre o papel que ten e terá. «O teatro é unha arte colectiva porque o traballo de todos depende á súa vez de alguén máis», explicaba o galardoado co premio a mellor director, Xavier Castiñeira. Unha forma de expresión que é inherente a Galicia e que, por tanto, é un pouco de todos os galegos. O escenario está en boa forma porque o gardan bos profesionais.

---

---

---