«A miña puntuación é a miña respiración», advertía Clarice Lispector aos editores das súas crónicas xornalísticas

«A añoranza é un pouco como a fame. Só se pasa cando se come a presenza. Pero ás veces a añoranza é tan profunda que a presenza é pouco: quérese absorber do todo á outra persoa. Ese desexo de ser o outro para acadar unha unión total é un dos sentimentos máis urxentes que temos na vida». Esta breve reflexión -tan poética como chea de intimismo e filosofía- é unha das pezas da escritora brasileira nada en Ucraína Clarice Lispector (Chechelnik, 1920-Rio de Janeiro, 1977) que se recolle no tomo Todas as crónicas que acaba de publicar Siruela, selo de referencia da súa obra en España, e que chega apenas dous anos despois de que puxese nas librerías un volume cos contos completos, aproveitando que se cumpría no 2020 o centenario do seu nacemento.

É tamén unha mostra da singular escritura da autora da novela Preto do corazón salvaxe, e confirma o que xa fixeran os seus relatos, o moi preto que a súa escritura está da súa vivencia persoal e o intransferible, inasible, instintivo, fugaz, hermosísimo pero estraño selo do seu lirismo, tan irrepetible.

Así dicía o escritor, crítico literario e tradutor Benjamin Moser (Houston, 1976), e o seu biógrafo, nunha entrevista en La Voz de Galicia, sobre as razóns que xustifican ler a complexa obra de Lispector: «Lévanos a coñecer rexións da alma que non creo que moita xente acada. Tivo coraxe de ir cavando cada vez máis fondo nos seus propios sentimentos. Dáche esperanza, interese na vida. Lela, sentir a súa proximidade, é case como unha atracción sexual. Aprendín moito dela, sobre todo unha lección moral de como ser capaz de ser fiel á súa propia rareza, asumirse como era e seguir adiante, enfrontando obstáculos terribles por ser fiel a si mesma. Os que a queremos somos fanáticos, queremos compartila, darlla aos demais».

Todas as crônicas -editado no Brasil no 2018- compila a súa produción xornalística -nunha investigación que fixo aflorar máis de 120 textos inéditos no formato de libro-, que desenvolveu entre 1946 e o mesmo ano da súa morte, en 1977, e apareceu, na súa maioría, en Xornal do Brasil, e outras publicacións como O Jornal, Senhor, Joia e Última Hora. O lector pode ver agora o que pensaba de Borges, García Márquez e Nélida Piñón, pero tamén curiosas entrevistas con Jobim e Neruda.

Rogaba Lispector á súa editora de mesa que coidase moito as súas pezas e que non tocase as súas comas: «A miña puntuación é a miña respiración», confesaba, pero, a pesar de tanta pulcritude, tamén admitía a súa querenza polo errado: «Gústame, de xeito caprichoso, o inacabado, o mal feito, aquilo que intenta sen graza un pequeno voo e cáese sen graza ao chan».

Nunha das súas pequenas e preciosas crónicas, A pesca milagrosa, deixa ver vimbias da súa inaprehensible poética: «Entón escribir é como quen usa a palabra como un cebo: a palabra que pesca o que non é palabra. Cando esa non palabra morde o cebo algo se escribiu. Cando se pescou a entrelínea pódese con alivio tirar a palabra. Pero aí acaba a analogía: a non palabra, ao morder o cebo, incorporouna. O que salva entón é ler distraídamente». Desta forma viaxaba ela á raíz do esencial.

---

---

---