«Nomadland», o orgullo xigante dos sen terra nunha cerimonia chiquita

josé luís laxa

CULTURA

Chloé Zhao, ganadora del Óscar a la mejor dirección por «Nomadland», que también se llevó el premio a la mejor película
Chloé Zhao, gañadora do Óscar á mellor dirección por «Nomadland», que tamén levou o premio á mellor película Reuters

O filme de Zhao entronca con «As uvas da ira» pero reinventa o seu clasicismo ao darlle a volta á idea fundacional dos Estados Unidos

27 abr 2021 . Actualizado á 08:40 h.

Soderbergh prometéranos unha gala dos Óscar que non fose tal. Iso suxería a súa presentación, coa cámara seguindo en vertixinoso travelling a Regina King rumbo á sala de cerimonias tal cal como os Ocean's Eleven de Soderbergh regateaban para atracar un casino. Foi unha miraxe. O que veu despois foron uns Óscar estraños pero innegociablemente aburridos. E á única que atracaron é á moi profesional Glenn Close: tivo que escoitar da actriz coreana de Minari, a veterana Yuh-Jung Youn, que «non se cría gañar cando competía con Close». O problema é que esa derrota doce, ese afago, é a oitava vez que o escoita a norteamericana, na súa nova noite da marmota. Glenn Close debe pensar nestes casos como Adolfo Suárez: «Xa poderiades quererme un pouco menos e votarme un pouco máis». Aínda na súa situación, tivo humor para apuntarse a bailar un perreo naquela sala triste deseñada por Soderbergh para a primeira gala presencial urbi et orbi. Un lugar que parecía a intres un murcho teatro cantante ou de chinitas e, noutros momentos, lembrou aos claroscuros da lendaria boite Bocaccio.

Nese cabaré sen graza pero todo o inclusivo que agarda do Ano I da era Biden gañou unha película rodada cando aínda Trump portaba o arpón maior do capitán Ahab na Casa Blanca. Nomadland filmouse mentres América do Norte vivía aínda o seu particular pesadelo. E por iso o seu colosal e á vez íntima elexía polos sen terra é unha mirada que desempaña os corazóns do chamado lixo branco -white trash-, supostamente encabuxada e reaccionaria, e no filme de la chinesa Chloé Zhao, unxida por un orgullo vívidamente solidario na derrota. A lenda de Nomadland -que se fixo xa clásico súbito cando gañou en Venecia- entronca coAs uvas da ira de Ford pero reinventa ese clasicismo ao darlle a volta á idea fundacional dos Estados Unidos, a da conquista do Oeste, o expansionismo, a colonización. E ensínanos o oposto: a tranquilidade de espírito de quen renuncia a posuír a terra -ata o último acre- e deciden levar vida errante. O cine maiúsculo -finalmente moi político- que exhala levou con merecemento os tres Óscar maiores: mellor película, dirección para Chloe Zhao e interpretación para Frances McDormand. Zhao é a segunda directora en gañalo, despois de Kathryn Bigelow, E McDormand suma a súa terceira figura. Iguala a Ingrid Bergman e Meryl Streep -a ausencia na gala da eterna nomeada foi como un Un, dous, tres sen cabaza- á espera de gañar o cuarto e acadar a Katharine Hepburn.

 As barreiras de Fincher

A outra verdadeiramente grande das películas nomeadas, Mank, non puido superar senllas barreiras: o mal que David Fincher cae aos académicos e a resistencia para entregar as xoias da familia a Netflix. Levou dous Óscar técnicos, fotografía e deseño de produción, cando pintaba xa que o seu marcador ía quedarse a cero.

Alégrame moito o Óscar como guion orixinal ao provocador conto macabro de Emerald Fennell Promising Young Woman, ou de como xearche o sorriso nun revenge sobre a cultura da violación. Moléstame que a infladísima The Father -adaptación torpe dunha peza teatral do esgotado Christopher Hampton- róubelle o Óscar ao mellor guion adaptado á proeza de Nomadland e o de mellor actor ao Gary Oldman de Mank para que Anthony Hopkins actúe como o seu aparvado protagonista afectado de alzhéimer e pase varias vilas de presentarse na gala.

Os Óscar para o asasinado activista negro Fred Hampton de Judas e o mesías negro anótoos na corrección política do novo tempo. Pero esa chamada ao cine concienciado soa a marciana cando o Óscar ao mellor documental lévao a autoaxuda dO que o polbo me ensinou, dueto subacuático de director con angustias vitais e de octópodo metido a coach tentacular e mudo. Sobre o papel dos polbos no cine xa o deixou todo dito a nosa Isabel Coixet na desopilante Elisa e Marcela. Despois diso, só queda calar.