A escritora francesa nada en Guadalupe, premio Nobel alternativo de literatura no 2018, publica en castelán «A desexada»
20 ene 2021 . Actualizado ás 09:07 h.Para a escritora e premio Nobel alternativo de literatura Maryse Condé, o covid augura «cambios importantes» neste mundo do que a exaspera «a hipocrisía e a arrogancia». Hai 24 anos, Condé sorprendeu coa novela A desexada, unha obra que volveu a reler en «unha ocasión» e que escribiu «como resposta ante os males dunha sociedade en particular», a súa. Nada en 1937 no arquipélago de Guadalupe (nas Antillas francesas), esta loitadora polos dereitos da muller leva anos vivindo en Francia , desde onde contesta esta entrevista co gallo de a reedición desta novela por parte de Impedimenta.
-Como está vivindo a pandemia?, e como ve o futuro?
-Nacín e crecín en Guadalupe, unha pequena illa do Caribe. Isto implica que o meu pensamento e as miñas reaccións non son iguais aos dunha muller occidental. Ensináronme que o mundo estaba repleto de signos e que era preciso saber descifralos. Para min, esta pandemia que non logramos dominar e este virus que non cesa de mutar quizais non indiquen o fin do mundo, pero si os albores de cambios importantes. É necesario reaprender a vivir, respectar a natureza e os animais.
-«A desexada» viu a luz en 1997, que sensación prodúcelle o regreso desta novela?
-Escribina como resposta ante os males dunha sociedade en particular, a miña. Quería denunciar a forma en que se trataba a demasiados nenos, traumatizados pola ausencia do pai. Faime feliz saber que en España a miña voz escóitase e que o libro se abre camiño, aínda que sexa tarde.
-Cantas veces leuna?
-Un autor nunca relé os seus libros: descubriría faltas e debilidades que non soubo corrixir no seu momento. Coa desexada fixen unha excepción, pero só porque unha actriz guadalupeña realizou unha adaptación teatral e representouna en varias cidades, tanto en Francia como nas Antillas.
-Que pensa agora dela?
-Gustoume a súa forza e a súa forma de expor os problemas. quedei admirada por ter tido a coraxe de escribila e por ter sido capaz de oporme ao comunmente aceptado. Demostra que sempre fun sensible ao sufrimento dos nenos. Por desgraza, na actualidade moitos seguen sufrindo neglixencia e malos tratos. É certo que problemas como o da bastardía danse cada vez menos, pero aínda non se erradicaron do todo.
-Lembra como a escribiu?
-Unha das miñas fillas, avogada, falábame dos casos de incesto, abandono e violación nos que traballaba; e inspireime nas súas alegacións para urdir a trama. Eu coñecía as situacións que me describía, pero nunca fora do todo consciente da magnitude das súas consecuencias, pois crecín nunha familia moi unida.
-A literatura sen verdade é literatura?
-Non. Por suposto que non. A pregunta devólveche aos problemas esenciais da literatura. Sempre entra en xogo o vivido e hai unha parte de experiencia persoal en todo relato. O autor só pode inventar a partir do real.
-A forza do seu personaxe segue sorprendendo anos despois...
-En parte, Marie-Noelle son eu. Necesitei moita forza de vontade para chegar a ser profesora de literatura francófona na prestixiosa Universidade de Columbia. Aínda que, a diferenza dela, eu sempre contei co apoio da miña familia e do meu marido.
-Que fixo a literatura por vostede?
-Todo.
-Que querería que a xente pensase dos seus textos?
-Quixese que me seguisen lendo o maior tempo posible.
-Que é o que máis lle exaspera?
-Sempre me desagradaron a hipocrisía, a arrogancia, a intolerancia, a falta de respecto cara aos demais.
-O Nobel é un soño ou os premios non están nos seus obxectivos?
-Os premios non son o meu obxectivo. Salvo excepcións, os libros premiados e celebrados de xeito unánime polos medios de comunicación parécenme carentes de interese. Con todo, fíxome moi feliz e encheume de orgullo recibir, hai dous anos, o Nobel alternativo. Resulta contraditorio. Seino e non o escondo.