Marco Bellocchio borda o crepúsculo en Bizancio da mafia

José Luis Losa CANNES / E. LA VOZ

CULTURA

Xavier Dolan, este jueves en Cannes
Xavier Dolan, este xoves en Cannes STEPHANE MAHE | REUTERS

Dolan pégase un narcisista tiro no pié e Kechiché monta rifa co seu cine voyeurista

24 may 2019 . Actualizado ás 08:06 h.

Marco Bellocchio é o gran escenificador da vitriólica historia de Italia no último século. Na súa prolífica carreira, iniciada en 1965 con I pugno intasca , introduciunos nos labirintos da operación Gladio, a guerra fría, os anos de chumbo, a estratexia da tensión, as Brigadas Vermella, o maoísmo infantil, o asasinato de Aldo Mouro, as dantescas contas vaticanas do Banco Ambrosiano, o fin de éraa Tangentópolis e o berlusconismo, pai de todas as posverdades. É un dos máis grandes cineastas universais en activo e -que futilidad os festivais- non posúe ningún premio: nin Oso, nin León, nin Concha … nin Palma de Ouro.

Provócame hastío que se fale todo o intre de que este premio se lle debe a Almodóvar. A Bellocchio, entón, que lle poñan unha vitrina. Il traditore sería unha ocasión bárbara para emendar esta ofensa. Nela está condensado o que foi o principio do fin de Cousa Nostra, un crepúsculo en Bizancio da mafia marcado pola ruptura da omertá polo primeiro gran confidente, Tomasso Busceta, da man do logo asasinado xuíz Falcone.

O fresco que compón Bellocchio para mostrar esta implosión do poder máis antigo en Italia despois do Vaticano é unha ópera magna planificada desde a ausencia de efectismos. Xa está o gran cineasta nese momento dunha vida creativa no cal se filma por amais do ben e do mal. Cun espírito libertario que depara cine fastuoso, dunha lucidez que explica a dialéctica do poder como unha engrenaxe do mal e dos seus raizames tentaculares que transpira xofre e sabedoría. Esta lei do silencio que fracturou nun acto de estridencia Tomasso Buscetta está despregada nunha sinfonía narrativa de sutileza e altura ao alcance de case ninguén no cine deste século. Que ocasión a de González Iñarritu e o seu xurado -fíome moito máis de Pawel Pawlikowski e de Yorgos Lanthimos que do oscarizado mexicano- para escribir unha páxina inmensa da xustiza poética premiando a Marco Bellocchio. Ao seu lado Almodóvar é un novo valor, unha promesa que pode agardar.

O narcisista Xavier Dolan e o voyerismo de Abdelatif Kechiche

Como este 72.º Cannes posúe na súa competición pola Palma de Ouro unha aliñación que era sobre o papel insuperable e que -no seu globalidad- está a responder con varridos de cine que entusiasma, os nomes de primeira fila acumúlanse. E pasan a velocidade de carrusel para o cronista diario, cando doutro xeito cada un deles merecería focos máis duradeiros. O quebequés Xavier Dolan foi o mozo dourado por excelencia dun Cannes que o igualou a Godard cun premio do xurado hai 4 anos. E que fai dous concedeulle o seu Gran Premio coa vibrante Juste lle fin du monde. En efecto, neste breve tempo transcorrido, ante o mozo prodixio con capacidade para epatar e ao que a Croisette idolatraba, abríuselle a terra sobre os pés. O pasado ano dirixiu un filme que ningún festival se expuxo aceptar. E onte pegouse un tiro en moi narcisista pé coa infumable Mathias et Maxime. Posúe esta película todos os caprichosos defectos do cine gritón do seu director e ningún dos cebos que compensaban a histeria. Intenta contar un amor imposible entre dous mozos que -nunha cima insuperable do ridícula- amáronse en segredo desde que tiñan sete anos. Pero Dolan -el mesmo encarna a un deses dous personaxes, por certo con ineficiencia palmaria- ségueos condenando a un inexplicable closet. E así, un non pode empatizar co carácter avinagrado do tipo que se nega a si mesmo. Nin cos toques cool marca da casa, que xa non son nin provocadors porque Dolan -o que ten ser un bebé cineasta- quedou vello antes de pasar os trinta.

Desplechin, entre las actrices Lea Seydoux (izquierda) y Sara Forestier
Desplechin, entre as actrices Lea Seydoux (esquerda) e Sara Forestier Julien Warnand | Efe

Arnaud Desplechin, autor que me fascina, cumprido herdeiro da capacidade romantica do mellor Truffaut, pega un cambio de terzo moi curioso en Roubaix, Une Lumière. E ofrécenos, nunha derivación dun xénero tan francés como o polar unha auscultación do traballo dunha comisaría na zona máis deprimida de Francia , na fronteira con Bélxica . Un escenario preapocalíptico na súa marxinalidade pero ao que Desplechin pon intencionada sordina. Planifica un tratamento frío, un dispositivo polo cal a cotidianeidad acaba por concentrarse nun asasinato que parecen ter cometido Lea Seydoux e Sara Forestier, ambas as magnificas, dignas de premio de interpretación. Igual que Roschdy Zem, que borda o seu rol de comisario paternalista, un tipo de orixe magrebí que creceu neste lugar que deveu vila miseria e que sente o seu traballo case como unha relixión laica. Hai inmenso virtuosismo de dirección en Roubaix, Une Lumiére, baseada na crónica real desa zona da Francia demolida. Pero como non hai tiros nin persecucións nin montaxe en looping , os decatados din que é moi aburrida.

Aos que buscaban balbordo, xa chegou Abdelatif Kechiche para que lle monten número. O seu Mektoub, My Love: Intermezzo é a continuación dunha película presentada en Venecia hai dous anos. Tratábase dunha visión interesantísima da superficialidade ou o vitalismo nihilista dunha mocidade francesa tratada en profundidade. Pero algúns quedaron co intencionado voyerismo de Kechiche, que é verdade que recollía moitos planos traseiros de anatomías femininas. Aquilo respondía a un poderoso discurso afastado de calquera cuestionamiento machista. Aínda que na pira moralizante, a Kechiché, que aquí gañou a Palma de Ouro coa vida de Adele, agora déronlle para o pelo, tachárono pouco menos que de continuador de Mariano Ozores. Desatouse algo así como unha caza de bruxas contra un autor en absoluto frívolo. E ao que -neste listón tan perigoso que se puxo- parece que se quere reducir a un señor obsesionado cos cus.