«A lista de Schindler», a cinta consentida de Spielberg

Miguel Anxo Fernández

CULTURA

Vinte anos despois, o director supervisa a restauración dixital da que considera a súa obra mestra, a súa homenaxe persoal ás vítimas do holocausto

09 feb 2013 . Actualizado á 15:58 h.

«Poucos meses despois da estrea de E.T., entráronme moitas ganas de rodar A Lista de Schindler. Quería informar o público daquilo, pero tardei dez anos en desenvolver a madurez necesaria para dicir: estou listo para rodala», confesa Spielberg sobre a que é a súa obra máis persoal, aquela que por fin lle abriu a porta do Óscar ao mellor director (o segundo chegaría cinco anos despois con Salvar ao soldado Ryan e a saber se non recibe o terceiro polo seu actual Lincoln). Vinte anos despois da súa estrea, a película regresa ao home cinema cunha meticulosa restauración a partir do negativo orixinal 35 mm, para servila en alta definición baixo a supervisión do propio autor, que a considera a súa obra mestra, tamén por canto ten de implicación emocional, considerando a súa orixe xudía. A partir do libro A arca de Schindler, escrito por Thomas Kenneally en 1982, e gañador do prestixioso premio Booker nese mesmo ano, recrea a historia real de Oskar Schindler (Liam Neeson) durante a Segunda Guerra Mundial (1939-1945).

Católico e ademais membro do partido Nazi, logrou a cesión dunha fábrica confiscada en Cracovia, despois da invasión de Polonia polas tropas hitlerianas en 1939. A través dela, salvou a máis de 1.100 xudeus durante o Holocausto, con gran risco da súa vida e a conta do seu patrimonio persoal. Empregounos na súa fábrica para mantelos afastados do campo de traballo de Plaszow, en Polonia, onde impuña a súa terrible lei o sádico comandante Amon Goeth (Ralph Fiennes), mentres entre ambos interpúñase o contable xudeu Itzhak Stern (Ben Kingsley), traballador de Schindler, coñecedor da súa estratexia humanitaria e ao tanto dos interesados negocios do seu patrón co xefe do campo. A espera profesional e artística de Spielberg, valeu a pena, xa que, a pesar de durar máis de tres horas, rodarse en branco e negro e pertencer a un filón que o cine e a televisión afrontaran en numerosas ocasións, A lista de Schindler recibiu doce nomeamentos ao Óscar, concretadas en sete figuras (ademais de mellor director e mellor película, tamén o lograron o compositor John Williams, o guionista Steven Zaillian, o fotógrafo Janusz Kaminiski, os deseñadores de Arte Allan Starski e Ewa Braun, o montador Michael Kahn e os produtores Gerald R. Molen e Branko Lustig).

Xusta recompensa a unha obra que reúne as mellores esencias do cine de Spielberg no seu desexo de brindar un filme que o afastase do seu encasillamiento no cine de evasión, inclinado cara ao xénero fantástico, e buscando desprenderse do seu clixé de director para todos os públicos. Ao rigor do proxecto e a súa explícita dureza sumouse o seu desexo de non rodala en cor, respondendo o feito de que: «Practicamente todo o que vin sobre o Holocausto é en branco e negro. A miña visión do Holocausto é o que puiden ver en documentais e libros: en xeral, imaxes en branco e negro moi austeras». Por esa razón, eliminouse do vestiario toda referencia ao verde e ás cores semellantes á pel, ademais de pintar os decorado a ton para lograr que destacasen os rostros en branco e negro. Iso levou a utilizar no vestiario texturas como tweed e encaixe.

Nese sentido, Spielberg anota: «Ao fixarnos en documentos e fotografías da época, démonos conta de que os prisioneiros xudeus non levaron traxes de raias ata o final da guerra. Ata ese momento, levaron roupa de rúa. Esa non era a imaxe que tiñamos».

Rodada entre marzo e maio de 1993, en numerosos exteriores de Cracovia (incluída a fábrica e o apartamento auténticos de Schindler), unha das poucas cidades polacas que se salvou do desastre arquitectónico durante a guerra, construíuse unha réplica exacta do campo de traballo de Plaszow (con sete torres de vixilancia e 34 barracóns), para poder rodalo desde calquera ángulo. Despois da súa estrea, promoveuse en 1994 outro proxecto persoal do autor, a USC Shoah Fundación Instituto para a Historia Visual e a Educación, para gravar entrevistas cos sobreviventes e outras vítimas do Holocausto. Actualmente o seu arquivo contén case 52.000 testemuños co relato completo da vida de cada un, antes, durante e despois, contados en primeira persoa.