Residencias, atención no fogar, centros de día, axuda para envellecer en casa... Nada sobra para unha dependencia que non deixa de crecer e que na comarca coruñesa xa consome 100 millóns
02 feb 2024 . Actualizado ás 10:31 h.Aínda que afecta de forma máis severa ás zonas máis envellecidas de Galicia, sobre todo o interior das provincias de Ourense e Lugo, trátase dun fenómeno en crecemento sostido en toda a comunidade. En apenas unha década, a taxa de dependencia, que mide o cociente de poboación activa (de entre 16 e 64 anos) con respecto á non activa (os nenos e os maiores), na provincia coruñesa creceu máis dun punto. Trátase dun indicador non só cun claro significado económico, senón tamén o reflexo evidente dunhas necesidades que non deixan de ir a máis para garantir o coidado de quen non pode gozar dunha plena autonomía para a vida cotiá.
Para beneficiarse dos diferentes sistemas de apoio, as Administracións establecen distintas vías, ás que só se pode acceder tras o recoñecemento da dependencia e a elaboración do que se denomina programa de atención individualizado (PIA). Algo que en Galicia, como no resto de España, aínda non logrou resolverse nos seis meses que establece de prazo a propia lei: de media tárdanse 370 días. Acurtar eses tempos e adiantar ao máximo tanto o recoñecemento do dereito a unha prestación como o propio PIA é un empeño, e tamén un compromiso, compartido polos axentes públicos que interveñen no coidado a maiores e persoas con discapacidade.
Sen saír do ámbito provincial, xa fai un lustro que ese grupo demográfico dependente superaba as 50.000 persoas. Por algo o orzamento para servizos sociosanitarios é o máis elevado das contas autonómicas: na provincia supera os 180 millóns, e só as comarcas da Coruña e Betanzos consumen ao redor de 100 millóns, sen contar programas asociados, como o bono de coidado no fogar.
4.000 en residencias
Na área sanitaria coruñesa son 4.000 os veciños que viven institucionalizados nunhas 70 residencias da terceira idade e atención a persoas con discapacidade ás que a medio prazo se sumará en Eirís a financiada pola Fundación Amancio Ortega, que sumará 150 prazas máis. Á marxe deses fogares para maiores, o Goberno dispón dunha rede de centros de día e, no caso da comarca coruñesa, existen concellos pequenos, caso de Abegondo, Aranga, Vilarmaior e Mesía, onde Política Social creou nos tres últimos anos as denominadas Casas do Maior, espazos que perseguen non separar aos anciáns da súa contorna con diferentes programas de estimulación e socialización e, ao tempo, colaborar a asentar poboación no rural ao redor da actividade que xeran estes recursos de atención.
Sen saír das súas casas, para atender á dependencia tamén funciona un dos servizos máis esenciais e nunca suficiente, a axuda no fogar, cofinanciado por Administración estatal (30 %) e autonómica (70 %) e que xestionan os propios municipios, que tamén realizan importantes desembolsos para tratar de cubrir adecuadamente os requirimentos vitais deste colectivo. En paralelo existen fórmulas de apoio aos coidados, como o recente complemento universal para persoas que non teñen acceso a unha residencia pública, que percibirán 1.200 euros ao ano como axuda para o pagamento da súa praza, ou os fondos destinados ao Bono Coidado non Fogar, polo que cada usuario recibirá 5.000 euros de forma directa para sufragar parte do custo de ser coidado na súa propia casa, xa sexa por un familiar ou por persoal alleo. Esta medida, que mellora a coñecida como libranza non contorno (de 40 euros a 416 ao mes), comezou a supor en xaneiro un ingreso a maiores para 6.345 veciños dos municipios da contorna da Coruña.