«Onde ten máis sentido usar o robot é na cirurxía do cancro e de grandes obesos»

José Noguera Aguilar (Valencia, 1967), traballa quince días do mes no Hospital Bispo Polanco de Teruel, e outros quince na cidade. «Si, sigo enganchado á Coruña», confesa un reputado cirurxián que por motivos familiares deixou o seu cargo no Chuac, onde foi xefe de Cirurxía Xeral oito anos, e que agradece continuar vinculado á cidade a través do Hospital Quirón. Hai uns meses, iniciaron as operacións robóticas co Da Vinci. .

—Que é o que máis fan?

—¡De todo! No campo cirúrxico, intentamos que a maioría das operacións sexan por laparoscopia, e o que se poida facer por robótica, ofrecémolo.

—E cando é así?

—A robótica onde máis sentido ten é na cirurxía oncolóxica e tamén na bariátrica, para grandes obesos. No cancro porque sempre queremos dar a máxima calidade. O robot aí axúdache moito. No de recto, onde máis, pero en todos os colorrectais. E tamén nos tumores de esófago e fígado.

—Por que?

—Pola disección e limpeza que facilita o robot. É máis exhaustiva, e con menos complicacións, pola precisión de movementos.

—E na bariátrica?

—Por algo moi similar. Neste caso o tratamento é único, non hai quimio nin radio. Estamos ante unha patoloxía considerada benigna, aínda que a obesidade é condición de enfermidade polo seu impacto noutros moitos aspectos da saúde. Temos un paciente en principio san ao que a cirurxía lle vai a cambiar totalmente a vida, porque lle vai cambiar o metabolismo, os hábitos alimentarios, o estilo de vida, ata a conduta. Vai supor tal cambio para o paciente que tes que darlle unha cirurxía de alta precisión. Hai distintos procedementos, pero naqueles nos que suturas, que son a maioría, é aí onde o robot ofrece moito porque suturar con robot é mellor que pola vía laparoscópica. É unha intervención máis eficaz, máis segura. De forma global, o robot achega máis seguridade a un procedemento que vai marcar un antes e un despois na obesidade mórbida, e que, ademais, vaille facer diminuír outras moitas patoloxías: diabetes, hipertensión, artrose… Por iso o momento da cirurxía é tan importante.

—O robot indícase só para obesidade mórbida?

—Ata agora, sempre para obesidade mórbida, cando o índice de masa corporal (IMC) está por amais de 35, ou de 30 se se teñen asociadas outras enfermidades. Aínda que agora está aberta tamén a porta para a denominada cirurxía metabólica, para enfermos con diabetes de difícil control que non son obesos mórbidos, pero que se lles indica a operación polo risco que supón continuar con esa situación. A intención xa non é tanto a perda de peso, aínda que se produce unha baixada, senón controlar o metabolismo e atrasar todas as complicacións cardiovasculares asociadas.

—En que consiste a técnica?

—Buscamos reducir a capacidade do estómago non só para que caiba menos comida e o paciente sáciese antes, senón porque, ademais, a través dos cambios hormonais que se desencadean regúlase a inquedanza e a sensación de fame. Asociado a isto, outra parte da técnica céntrase na malabsorción, en reducir a capacidade de absorción do intestino delgado cun baipás. Exclúes parte do intestino mediante unha especie de ponte, pero non llo quitas, llo cortocircuitas. A maioría das operacións compaxinan as dúas técnicas.

—É a que máis practican?

—O que máis facemos é cirurxía oncolóxica, nós e todos os hospitais. A todos os niveis, en laparoscopia tamén. A incidencia é elevada, o cancro colorrectal é como unha pandemia. Na bariátrica, temos moita experiencia con laparoscopia e o robot supón un incremento de custos, pero hai as dúas opcións. Sempre falamos co paciente. Hai enfermos moi complexos, os súper mórbidos, nos que o robot nos pode axudar moito.

—Por que?

—Porque co que pesa a parede abdominal non es capaz de facer forza suficiente coas mans. O faldón de graxa dificúltache movementos precisos para operar. O robot, con todo, ten forza suficiente e os xestos de sutura e disección quedan independentes do peso da parede, non hai fatiga muscular. A estes pacientes aconsellámoslles directamente o robot.

—Hai algunha limitación de idade?

—Sempre se interpretou que o límite é aos 65 anos. Con todo, isto, como todo, vai cambiando e agora tense en conta a idade biolóxica, o risco personalizado en función das enfermidades e a situación de cada paciente.

---

---

---