O arquitecto do futuro hospital da Coruña: «Nin a Cidade da Cultura chega ao que será o Novo Chuac»

«Oxalá haxa outras, pero de momento esta vai ser a obra da miña vida», di Manuel Vázquez Muíño ( A Coruña, 1976). «Por importancia, por repercusión e sobre todo a nivel persoal: esta é ‘a miña' cidade e ‘o meu' hospital. A miña familia, os meus amigos, todos van vir aquí», engade. Non quere defraudar o arquitecto e compromete todo o seu empeño para levantar «non unha ampliación, un Novo Chuac en toda a súa magnitude». Rodeouse «dos mellores», recalca en alusión a Pineda —uno dos que asinou o premiado Hospital de Oza—, aos urbanistas de Monte Oliva, os enxeñeiros de GPO, e os expertos en instalacións de GOC.

—Será un dos edificios máis visitados e de maior percorrido.

—Esta é a obra de edificación máis grande que fixo xamais a Xunta. Non só na Coruña. Nin a Cidade da Cultura chega ao que será o NovoChuac . Son 255.000 metros. É unha obra emblemática. Para min, un auténtico orgullo e unha gran responsabilidade. Poremos todo o esforzo en facer o mellor hospital posible. Temos un gran equipo e ímonos a deixar a pel.

—Como o describiría?

—Vai ser un hospital moderno, de referencia, funcional e, sobre todo, un hospital humano. A integración na paisaxe e a calidade dos interiores é unha premisa fundamental en calquera proxecto e en leste, un centro para o enfermo, aínda máis. Estamos nun enclave moi especial.

—Integración nunha contorna que ten os seus problemas...

—É particular, pero as contornas singulares tamén teñen as súas vantaxes e deles ás veces saen proxectos mellores. A parcela, con gran pendente e non tan doado como construír en plano, vén moi ben porque permite facer accesos a distintos niveis. Axuda a organizar os espazos.

—Non sería máis doado construír todo novo noutra localización?

—Pois… Fose mellor? Esa é a pregunta. Aquí hai xa un hospital cos seus recursos e o que se está intentando é aproveitar sinerxías e agrupar a atención. O materno, o Oncolóxico e o Ventorrillo virán para aquí para que o paciente estea máis cómodo e non teña que ir dun centro a outro. Non é a parcela máis doado? Non, pero supoño que sería a mellor elección. A decisión non estivo nas nosas mans, veunos dada, pero cónstame que se fixeron estudos, valoráronse opcións. A xente que o estudou concluíu que este é o mellor sitio e será por algo. Ao final os soares difíciles danlle un plus e un encanto aos edificios. E leste é excepcional, as vistas impresionan.

—Co triplo de tamaño que o actual Chuac hai quen fala de monstro de cemento.

—Entendo o medo da xente, pero non vai ser un monstro de cemento. Aquí vaise a facer un edificio moi integrado, con moitas zonas verdes, espazos agradables e os accesos van ser moi cómodos. Iso que non lle caiba ningunha dúbida a ninguén. Evidentemente, impacto vai ter porque cando constrúes sempre o hai, pero imos procurar que sexa o menor posible e aproveitar para ordenar a contorna.

—Chegar ao Chuac xa é agora complexo, como o resolverán?

—Os accesos actuais son un desastre, todos o sabemos. Está claro que hai que resolver e moito. O que se expón é facer un anel perimetral a todo o conxunto, con dobre carril en sentido único, desde o que se vai picando en distintos accesos que están a diferentes niveis. Conectará tamén coa AC-12 e coa zona de Monelos e Eirís. Aínda se está axustando.

—Un viario de distribución.

—Si, o anel permite ir solapando os accesos en distintas cotas. En planta 0 irá a praza de consultas externas cun aparcadoiro de 400 prazas, na 2 a entrada a Urxencias cunha praza tamén onde poidan aparcar ambulancias e un aparcadoiro exprés para particulares de deixar ao enfermo e irche. Se seguimos subindo, en planta 3 irá radioterapia... A nivel 6 estará a gran praza de acceso principal con outro subterráneo para mil coches. Toda coas súas zonas de esparexemento. Moito máis cómodo, non o labirinto que temos agora.

—A rotonda elevada sobre a AC-12 levantou certa polémica.

—A rotonda era unha formulación moi previa de por onde ir imposto polo Ministerio de Transportes, titular da AC-12. Nin sequera era un anteproxecto. Xa antes de que xurdise a polémica estabamos estudando outras alternativas de menor impacto. Non queremos que quede só un edificio, senón un espazo urbano ordenado e digno.

—E o viaduto con 15 alicerces de ata 17 metros?

—É que.. Non hai outra forma, non queda máis remedio que facelo, pero a imaxe que se publicou é pouco afortunada. Era unha imaxe de traballo. O viaduto haberao, pero estará integrado, cos seus taludes vexetais. Vai ser unha cousa moito máis amable.

—E as comunicacións internas?

—A gran idea do edificio é a creación dun gran xardín bioclimático que funciona como bisagra entre o novo e o vello. É o corazón do proxecto, onde se envorca a entrada principal e os espazos máis públicos, a cafetería con terraza exterior, o auditorio, capelas, locais comerciais... E permítenos articular os dous principais eixos de conexión: un para os bloques antigos e outro para os novos. É un esquema en peite, que funciona moi ben, e eses grandes eixos están envorcados ao xardín, co cal van ser espazos con moita luz e que facilitan orientarche. Os esquemas de circulación serán moitísimo máis claros. A zona verde vaise graduando, o que permite un dos nosos obxectivos en mente desde que empezamos: que a ría cobre protagonismo. Desde a praza principal entras ao vestíbulo e a través do xardín que vai baixando tes as vistas despexadas co mar ao fondo. Lin algún comentario crítico coas escaleiras mecánicas. A ver, estarán dispostas a maiores porque nese deambular é máis agradable tomalas e ir mirando ao verde que meterche no ascensor, ¡que tamén podes!. A accesibilidade vai quedar totalmente resolta. Mesmo non vai pasar o que agora, que para ir da planta 10 dun bloque á 2 do outro hai que cambiar de ascensor. E son esquemas que ao final che permiten cambios con moita facilidade.

«Non son nada partidario de arquitecturas espectáculo»

Vázquez Muíño opina que o Novo Chuac vai ser «o hospital de referencia» ata fóra de España. «O equipo sanitario xa o é e como arquitectos imos intentar achegarlles un edificio que lles permita seguir cumprindo con ese nivel de esixencia».

—Que lle inspirou o deseño?

—Os edificios adaptados á topografía son un clásico. É unha cuestión racional, de lóxica. Non son nada partidario das arquitecturas espectáculo, nin de facer cousas que despois non funcionan ou son caras de manter. A arquitectura ten que ser ante todo funcional. A maiores imos intentar facer que sexa bonito e agradable, por suposto. A parcela é complicada pero dáche as súas vantaxes, co escalonamiento todos os bloques de hospitalización gozarán de vistas nalgunhas plantas. E facilita que estean orientados cos cuartos ao Leste e Oeste para que todas teñan sol directo nalgún momento do día. Mentres, os patios que se xeran entre os bloques oriéntanse ao Sur, co que a luz entra máis profundamente. Despois, a sustentabilidade é importante. Vaise buscar a maior eficiencia enerxética, un edificio de consumo case nulo, con paneis fotovoltaicos, con biomasa e con estratexias pasivas como fachadas protexidas do soleamiento con lamas. Non se trata de facer unha imaxe bonita porque si, senón que a imaxe ha de ser resultado dunha función. Debe ser un centro funcional, polivalente e duradeiro, claro.

—Cando Feijoo dixo que en tres anos estaría construído o 80 %, botouse as mans á cabeza?

—Bo... É factible se todo vai como ten que ir. Pero xa vemos como está o mundo. Aparecen imponderables, unha pandemia, unha guerra, a crise de materiais… Vaise intentar con todo o esforzo, e será o que teña que ser. Cumprir o que está no prego é o mínimo e se podemos adiantarnos, mellor. Haberá que traballar a un ritmo moi alto e con moitísima xente.

—E expropiar casas.

—Está previsto desde o prego do concurso. Hai ano e medio para facer o proxecto e enténdese que nese tempo estará resolto. Son unha vintena, ademais de terreos e algún negocio. É un tema que leva a Xunta, que teño que dicir que nos deu directrices claras de afectar ao menor número de vivendas posible. E así o cumprimos.

—Os imponderables tamén repercutirán no custo, non?

—Falar agora de cifras é precipitado. Máis vendo como vai o mercado. Prefiro non aventurar. Cando esteamos en fase de execución poderase aproximar.

—Cal será a imaxe final?

—A imaxe é o branco. Un edificio atemporal, limpo, transparente, con moita luz e liñas moi puras. Vai ser moderno agora e o será dentro de 50 anos.

Terá madeira, por suposto galega, todos os materiais intentaremos que sexan quilómetro 0. Achega calidez, dá outro confort, fai os espazos máis amables e se estás enfermo o mínimo é que a contorna sexa agradable.

Bloques de ata 17 pisos para a saúde da Coruña

R. Domínguez

---

---

---