A pesar de que a zona é recoñecida pola súa arquitectura, os veciños quéixanse do seu mal estado
16 oct 2021 . Actualizado ás 05:00 h.O barrio das Flores, o das rúas cegas e os edificios icónicos do movemento moderno sofre unha deterioración constante que preocupa aos seus veciños. As primeiras xeracións obreiras que chegaron nos anos sesenta xa creceron, a gran cantidade de escaleiras, a falta de accesos e ascensores nos seus edificios afectan na súa mobilidade.
«Hai persoas maiores ou con discapacidade que non poden ir á rúa porque non teñen a forma de saír das súas casas. É unha pena. É unha veciñanza moi bonita pero está abandonado, hai beirarrúas que son estreitas, crece herba no pavimento e a xente escorrégase», manifesta Cruz Barrientos, presidenta da Asociación Veciñal en Defensa do Barrio.
Jesús Mariñas e Cristina Coppa, veciños que viven na rúa Petunias desde que eran pequenos, comparten a mesma preocupación. Ambos acusan as complicacións que traen a maleza desbordada no sector e solicitan maior intervención por parte da administración municipal. «O que me asusta son as árbores que están a piques de caerse, moitos teñen fungos e impiden o paso das persoas», di Jesús.
«Estamos cansos de pedir máis xardineiros para o barrio. Hai beirarrúas polas que teño que agachar a cabeza para poder camiñar», afirma Cristina. Tamén se viu afectada porque o seu edificio non ten ascensor. «Cando o meu esposo se puxo unha prótese de cadeira, o meu fillo tivo que alugar outro piso para que o meu marido puidese saír. Chega un momento no que penso que acabarei vendendo este apartamento», engade.
Aos problemas de accesibilidade no barrio e as plantas sen despexar, súmase a deterioración das fachadas dalgúns edificios, en especial, as torres da rúa Petunias. Nas vivendas hai presenza de humidades e caen cascotes grandes da parte exterior das construcións. Trátase dun conxunto catalogado, polo que Patrimonio rexeita cambios nel e pide que o revestimento dos fogares fágase no interior das casas.
Segundo Ildefonso García de Longoria, veciño e arquitecto paisaxista que realizou os informes de avaliación das edificacións, «nos anos 80, non se revestiron todas as fachadas da rúa. A choiva e os sales mariños fíltranse ata a armadura do formigón da fachada, esta se seareira e forma unha cuña que rebenta as esquinas dos edificios. Os propietarios estamos sen poder intervir nas construcións porque Patrimonio e o Concello tíranse a pelota».
En busca de melloras
Os veciños coinciden en que unha das vías para adquirir máis apoios de subvencións para obras na zona consiste en que o barrio sexa declarado unha Contorna Residencial de Rehabilitación Programada (ERRP) por parte do Ministerio de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana. No entanto, o Concello considera que elaborar un plan director é a alternativa máis acertada porque permite saber que tipo de intervencións pódense facer no sector de maneira que o deseño orixinal non desapareza porque se trata dun lugar cun valor arquitectónico excepcional.
No último pleno, Juan Díaz Villoslada, concelleiro de Urbanismo, salientou a importancia do plan director. «Se é certo que elaborar este instrumento non pode ser incompatible ou impedir actuacións necesarias de conservación e de mantenemento», dixo.
No pasado mandato non se executaron obras no barrio pero viuse a necesidade de elaborar un plan especial para a zona. Na administración actual licitouse, adxudicouse por un valor de 146.000 euros e atópase en fase de redacción. O goberno local puxo en marcha unha mellora da accesibilidade en cálelas Piñeiros e Fresnos (92.800 e 45.000 euros respectivamente), tamén teñen prevista unha obra na vía Castaños que se licitará nos próximos meses. O parque infantil da rúa Azahar, detrás da igrexa, tamén foi renovado.
Para o concelleiro, máis que «reprochar» a unha administración en específico sobre as obras que non se realizaron no barrio, «do que se trata agora é de dispoñer dun marco de traballo con perspectiva integral como poder ser ou plan director e de facer un esforzo de coordinación importantísimo entre a Xunta ou Concello da Coruña e a administración xeral do Estado». Fuentes consultadas no Concello aseguran que, unha vez, rematado o plan director, será máis doado recorrer a fondos europeos ou liñas de subvención para a recuperación do patrimonio.
Con respecto aos instrumentos, David Pujales, un dos membros da plataforma veciñal do barrio e dono da cafetería O Invernadoiro, pensa que antes de catalogar o barrio como un ERRP, é necesario o plan director. «Compartimos que se faga un plan director previamente e que logo o barrio se converta nunha ERRP pero xéranos impaciencia agardar unha execución. Non queremos que só sexan estudos», comenta.
Unha veciñanza con valor arquitectónico
O barrio das Flores, que agora alberga a preto de 4.000 habitantes, foi un dos protagonistas da última Semana da Arquitectura. A veciñanza cumpre 50 anos este ano desde a súa inauguración. Arquitectos de renome como Antonio Corrales e Andrés Fernández-Albalat deseñaron as súas unidades ao redor dun poliducto e como unha zona que agrupase ás clases obreiras que chegaban á cidade na década dos sesenta. O lugar foi homenaxeado nunha mostra portable na UDC onde se contaba a historia do lugar e as súas características ao pertencer ao movemento moderno. De feito, a unidade número tres da rúa Violetas, deseñada por Corrales , recibiu un Premio Nacional de Arquitectura en 2001.
Iván Ruzo, amante da historia e veciño que creceu na zona desde o seu nacemento, lembra o barrio con cariño. «Para a época, era innovador pensar nunha veciñanza onde tiñas todos os equipamentos. Era un paquete completo. Recordo que non tiñas que saír do teu propio bloque para obter artigos de primeira necesidade. Había barberías, librerías e moitas tendas nas Flores. Todos os que viviamos aquí coñeciámonos/coñeciámosnos, se eu saía cos meus amigos do barrio, a miña mamá sabía perfectamente onde estaba porque saía ao balcón ou a nai doutro mozo avisáballe de min, non che podías esconder», conta.
Para Ruzo, o feito de que no barrio non teña unha vía que o cruce, senón que as rúas estean pechadas e conclúan nun amplo parque, permite que os veciños compartan máis porque contan con espazos para socializar. «Case todas as familias viñan do campo, entón faciamos as cousas de aldea no barrio. Aquí tiñamos as nosas festas populares. Eramos moi unidos», engade.