«Non teño palabras para explicar o que sento: moitas grazas», di o mozo etíope operado «in extremis» no Hospital San Rafael
02 jun 2017 . Actualizado á 18:38 h.Se o mundo fose un fogar para todos, a Yohannes non lle chegaría o reuma ao corazón. Tampouco viviría en cinco metros cadrados nin, «con sorte», como el di, tería auga dúas veces por semana. Como non o é, Yohannes Berhanu, un mozo que leva a luz no seu nome (Berhanu significa a luz en amhárico), ten un corazón que case non lle cabe no peito. Literalmente. Cando os seus médicos viron a radiografía non llo podían crer. «Ocupáballe todo o tórax, o fígado case invadía a pelvis... chegou en moi malas condicións, dubidamos en operalo», confesa José Cuenca, cirurxián cardíaco que, finalmente, bisturí en ristre, fixo fronte no Hospital San Rafael a un caso no límite da desesperación.
Cando o 8 de maio Yohannes, de 27 anos, chegou á Coruña desde Etiopía cun billete pago polos seus amigos, tras 600 quilómetros en Bla-Bla-Car desde Madrid e sen poder durmir polo encanto dos aspersores na estrada, pesaba 39 quilos.
«Non podía camiñar dous pasos, non podía respirar, as pernas estaban inchadas», lembra este mozo que acaba de ser intervido no centro coruñés para un recambio valvular grazas ao empeño de moitos. O primeiro, o da súa nai: «Sen ela estaría morto», espeta. Despois, o das misioneiras de San Pablo Apóstol, que en Muketuri, a 78 quilómetros de Adís Abeba, botaron man daquel neno desafiuzado que agardaba a morte envolvido nunha manta. Como sucedera coa súa irmá de catro anos. Elas conseguiron trasladalo non unha, senón dúas veces a España en busca dunha solución. Primeiro a Sevilla, no 2008, e agora á Coruña. Contaron coa oenegué Emalaikat, que significa anxo en turkano kenyano como anxo da garda é, para Yohannes, Popi, a cooperante, amiga e familia de acollida na Coruña. Tamén botou un cabo o anestesista do Chuac Salvador Fojón, da oenegué Solidariedade Galega, que moveu fíos para o traslado e a operación, e a Fundación IMQ San Rafael puxo gratis hospital, material e persoal para a súa estrea solidaria.
«Cando o médico me dixo ‘estás vivo', non mo podía crer; nunca esquecerei ese momento», conta unha persoa que confesa sentir medo real no momento de pasar ao quirófano. «Entrei rezando, é un milagre», resume para buscar explicacións a algo impensable cando se nace sen outra perspectiva que o día no que amaneces. «No meu pobo ninguén ten oportunidade ningunha, eu estaba convencido de que esta vez ía morrer, porque eu xa tivera unha en Sevilla», conta agora mentres confesa que «non hai palabras para explicar o que sento». Acto seguido, pronuncia o que non se cansa de repetir en español: «Moitas grazas». Di non atopar palabras, pero non lle fan falta: o seu sorriso fala por el.
Un ano levaba mal, moi mal. As últimas tres semanas antes de vir, en tres hospitais e sen poder nin comer. Rendérase, conta Popi. Os equipos de Cuenca, e de Gonzalo Peña (cardioloxía), César Bonome (anestesia), Cristina Lopo (uci), Belén Lamas (quirófano), María José Heras (instrumentista), José Antonio González (perfusionista), e Sandra Roca (hospitalización), envorcáronse para que, agora, Yohannes síntase «moi ben, moi feliz, completamente diferente», tras unha operación na que, ademais de substituírlle aquela válvula mitral sevillana rota tras unha década, tamén lle colocaron un anel na tricúspide.
Engordou cinco quilos «e subindo». E camiña. Visitou a fervenza de Belelle, subido ao monte de San Pedro, ido á praia e viu ao Dépor e ao Fabril en Riazor, un en primeira e ao outro, ascendendo. Non descarta agora este mozo que pinta cadros para vendelos en España e estuda contabilidade empezar a darlle patadas ao balón. Gústalle o fútbol, o peixe, non a paella pero si os lagostinos e, desta Galicia á que agarda volver algún día como turista, sorpréndelle «o tempo: nun mesmo día cambia catro veces». Yohannes vén dunha terra de dez meses ao ano de seca invariable. A ela volverá cunha válvula que, por ter un corazón que case non lle cabe no peito, escoita con cada latexado. «É o ritmo da vida», di Popi.