«Dende pequenos lugares pódense facer grandes cousas»

Eiras, rúas, cabanotes, hortas, salóns e lareiras. Vos distintos espazos dá aldea pontecesá do Couto están tomados dende este vernes pola 41.ª edición dás Festiletras, proposta plural, interxeracional e con ducias de actividades descentralizadas nas que cada quen pode buscar acubillo —nunca mellor dito, polo— tempo segundo intereses. Obradoiros, xogos, concertos, gastronomía, arte... Todo, dende a mañá ata entrada a madrugada, como saben vos que agardaban para a noite deste iniciático 1 de setembro a Momboi, Oreka TX ou Fetén&Fetén con Rozalén. «Benvidos ás Festiletras!», espallaba festa ou Trikimachín de Pulpiño Viascón case ao mediodía deste venres. Facíao a carón dá Horta dá Fundación, onde dá man de Artesanía de Galicia Julia do Cal implicaba aos presentes nun taller de cestería e onde este ano se desenvolve unha dás novidades, ou Mercado dá Deputación.

Se ben ao longo da aldea hai algún posto máis, é fronte á sede da Fundación Pondal onde nestas 41.ª Festiletras se concentran os artesáns, tanto postos locais e chegados por iniciativa propia —41.ª Feira de Artesanía— como os que chegan baixo o paraugas provincial, pequenos emprendedores do rural coruñés. Entre uns e outros, 32 espazos variados: textil, encadernación, complementos, candeas, forxa... Sofía Agrafojo, coordinadora deste Mercado da Deputación, explicaba que comezaron coa proposta no 2021, como un xeito de colaborar alí onde o demandasen e facéndoo dende a aposta polos pequenos sectores da provincia. Xa teñen pasado polo Víndemo Ver de Carnota, a Festa da Troita de Sigüeiro ou, hai tan só un fin de semana, con excelentes resultados, polo Festival de la Luz de Boimorto. Por vez primeira suman as Festiletras, con moi boas expectativas e sempre adaptándose a espazo e mesmo dispoñibilidade de produción. Intentar agrupar por oficio e material, apostando polo tradición e a súa revisión e seguindo a idea dos «gremios». Pode percorrer os postos neste álbum.

Máis alá das vendas —abren de 11.00 a 20.00—, é darse a coñecer. Hai que saír, concordaban dende a cerería Rocigarcía (Betanzos), incidindo no apartado de «intercambio cultural». «Procuramos unha posta en valor destes traballos no medio rural, divulgar que se pode vivir del, máis alá da agricultura ou da gandeiría, que tamén», apuntaba Agrafojo. Son para os artesáns días de consumo e pernocta na zona: «Arredor dunha iniciativa así móvese diñeiro, queda aquí, é valor engadido», apuntaba Sofía.

«Dende lugares pequenos pódense facer grandes cousas», valoraba non lonxe Vanessa Gómez, de Amora, produtos de lá e papel feitos a beira do Miño. Artesá dende hai catro anos e feiranta dende hai un, ela é bo exemplo diso, pura renovación persoal. Chegaba no seu caso por libre, dende Rebordechán, pequeno núcleo de Crecente, Pontevedra.

Infancia e mulleres do rural

Na mañá deste venres tivo enorme peso a infancia, con centos de pequenos da Escola de Verán achegándose a Saínza punkieteira de María Canosa, á música e baile tradicional con Pablo Díaz e Olga Kirk, aos contos con Paco Nogueiras ou Anxo Moure, aos xogos con Miudiño, á gastronomía co centro Paseo das Pontes ou á txlaparta con OreKa TX. Cé Orquestra ou Pakolas, outros grandes clásicos no Couto, onde hai anos que doutro lado a Fundación Pondal vén poñendo o foco no feminino.

Houbo neste primeiro día de festival un recoñecemento para as mulleres do rural, voz para as do pasado da man do audiovisual Que o conten elas, de Omar Rabuñal, e para os do presente, con Lucía Lorenzo, María Barca, Irina Petrusan, Silvia Eiroa, Inés García, Mari Lista, Eva Carril, Maricarmen Antón ou Noelia Garrido, presentadas por Tamara Lema, recoñecidas por Uxía Varela, presidenta da Casa da Muller, e cunha mención especial para Otilia Lema, de Balarés. Sara Varela e Ana Sánchez sumaron piano e voz, máis arte nun salón de actos no que ensta 41.ª edición se pode ver e visitar a exposición de pintura Atlánticas, da muxiá Viki Rivadulla, artista e activista fondamente comprometida co empoderamento da muller.

---

---

---