Especial Agricultura | Escribe Jaime Izquierdo Vallina, xeólogo, escritor, defensor e dinamizador do rural
22 abr 2024 . Actualizado ás 05:00 h.Actualizar, renovar, rehabilitar, reformar para converter en contemporáneo algo é unha actitude vital que debería acompañarnos permanentemente. E o campo non pode quedar á marxe desa obrigación.
A última versión da modernización do campo produciuse a partir do Plan de Estabilización de 1959. Desde entón o campo dos campesiños, das aldeas, dos casales —caserías, en Asturias; baserris, en Euskadi—, das ordenanzas comunais, de cultivar un pouco de todo para que non faltase de nada —que agora chaman policultivo— foi virando cara a dous escenarios: o das explotacións intensivas e en monocultivo, principalmente de leite e eucalipto en Galicia, Asturias e Cantabria seguindo as premisas da modernización industrial; ou cara ao abandono naqueles territorios históricos que conformaran localmente a lume lento os campesiños a través dos séculos valéndose da cultura para engarzar as súas aldeas no campo e no monte como un xoieiro encaixa unha pedra preciosa nun anel.
Ambos os mundos están en crise, por iso necesitan repensarse, activarse doutro xeito, mirando para atrás —para o que fomos: campesiños cultos e intelixentes — e para adiante —para o que poderiamos ser: xestores duais do territorio e a alimentación— e sortear os perigos da globalización alimentaria —que compite deslealmente coa produción local—, do capitalismo salvaxe dos fondos de investimento e as macrogranjas, da visión urbano céntrica do campo e dos populismos políticos que crecen apoiándose no desconcerto e a desesperación e se autoerigen en salvapatrias. Recuperar os sistemas de alimentación de proximidade que durante séculos e ata hai apenas unhas década deron para comer ás pequenas cidades e vilas de Galicia; reformar as explotacións agrarias xurdidas durante a modernización industrial para mellorar rendibilidade económica e integración ambiental e devolverlles a vida ás aldeas que dan sentido, identidade e coherencia campesiña ás máis xenuínas culturas do país, son os tres escenarios nos que traballar para facer que o campo sexa contemporáneo e alternativa á vida na cidade.