O tramo da estrada comarcal entre A Burata e Amencida foi escenario de varios asasinatos
11 ene 2019 . Actualizado ás 05:00 h.A estrada comarcal AC-305 foi durante décadas a principal vía de comunicación que vertebraba Arousa norte, pero na súa historia escribíronse tamén capítulos moi escuros dos que aínda quedan restos. A beiras do viario ao seu paso por Ponche Beluso, nunha curva pechada xunto a un serradoiro que hoxe está completamente arruinado, de cando en vez aparece un ramo de flores colgado nun pequeno murete. Calquera pensaría que a ofrenda é o recordo dalgunha vida perdida sobre o asfalto nun fatídico accidente de tráfico, pero os veciños da zona contan outra historia que ten que ver coa represión e unha Guerra Civil que manchou de sangue esas cunetas.
Din os residentes na zona que os ramalletes que de cando en vez aparecen colgados a beiras da estrada comarcal en Ponche Beluso ponos a familia dun home do municipio rianxeiro asasinado nese lugar durante a guerra e cuxos descendentes se negan a permitir que caia no esquecemento. Poden pasar meses antes de que cambien as flores, pero sempre hai algún feixe de plantas colgado no seu recordo.
Con todo, este home non foi a única persoa que atopou unha morte cruel xunto á estrada que une Rianxo e Boiro, senón que nun tramo de apenas uns metros, entre o lugar da Burata, en Taragoña, e Amencida están documentados varios asasinatos.
Dous irmáns
Un dos casos máis dramáticos tivo lugar a escasos metros do punto no que aínda hoxe se depositan flores. Na zona da Burata deuse morte en outubro de 1936 a dous irmáns de Escarabote, José e Maximino Somoza Piñeiro. Tiñan apenas 22 e 24 anos de idade, eran mariñeiros e o seu delito foi militar nas mocidades socialistas.
O seu caso foi recollido por Xosé Comoxo e Xesús Santos no libro que escribiron sobre a Guerra Civil na comarca, onde apuntan a crueldade coa que actuaron os executores dos dous mozos boirenses. Segundo o testemuño solicitado polos historiadores, primeiro mataron a un deles, que caeu por un terraplén a unha viña, e cando mandaron ao outro a buscar ao seu irmán, disparáronlle por detrás. Os seus nomes están gravados no monumento en memoria dos represaliados erixido na rotonda de Cimadevila, na entrada á vila boirense, despois de que o BNG lles dedicase unha homenaxe polo Día dá Galiza Mártir en agosto do 2017. Ao acto en recordo de José e Maximino asistiron dous sobriños.
Outro boirense, Gerardo Piñeiro, figura tamén na lista de barbanceses fusilados a beiras da que máis tarde sería a estrada AC-305, unha relación sinistra na que aparece outro veciño da parroquia rianxeira de Taragoña.
En Amencida
Foi apenas uns metros máis aló do lugar no que se executou aos irmáns de Escarabote onde atopou a morte José Ces, coñecido como O Lorcho.
Vivía en Ourolo e un bo día sacárono da súa casa para levarllo. Metérono nun coche, pero non foron moi lonxe, xa que o executaron nada máis pasar Ponche Beluso. Detrás do vehículo saíron correndo a súa muller e a súa sogra, que polo camiño oíron os tiros que acabaron coa súa vida. Atopárono en Amencida.
No seu libro, Santos e Comoxo dan conta doutras cunetas da AC-305 bañadas de sangue. Na fronteira de Rianxo con Dodro, na Paradegua, teñen constancia de polo menos outros dous barbanceses asasinados: un veciño de Belles e un rianxeiro coñecido como Fonte Vella.