Daniel Monzón: «A mocidade de hoxe comparte cos quinquis a desesperanza polo futuro»
VILAGARCÍA DE AROUSA
O director de películas como «Cela 2011» pausó en Vilagarcía a súa xira de promoción de «As leis da fronteira» para recibir un dos premios Curtas 2021 polo seu labor de pioneiro no xénero fantástico no cine español
09 novs 2021 . Actualizado ás 20:42 h.Daniel Monzón aténdenos horas antes de recoller, con sumo gusto resalta, un dos cinco premios honoríficos que este ano entrega o Curtas Festival do Imaxinario de Vilagarcía de Arousa pola súa contribución como pioneiro do cine fantástico coa súa ópera prima, O corazón do guerreiro, en 1999. O director do Cela 211 ou O Neno áchase en plena promoción da súa última película en carteleira, As leis da fronteira.
-A segunda vez na que o nome de Daniel Monzón aparece nos créditos dunha película -a primeira foi como coguionista- sitúaa de figurante en «Torrente, o brazo bobo da lei»...
-¡Ah! Ja, ja, ja… Si, si, si. Certamente. Son moi amigo de Santiago (Segura). Naquela época os dous queriamos facer cine. El fixera uns curtos e eu traballara con el. E cando finalmente a rodou, pediunos aos seus amigos que fixésemos uns cameos. O meu papel é o dun tipo ao que atracan Jorge Sanz e Gabino Diego nun 24 horas, e que empeza a berrar, a berrar, a berrar e ponse tan nervioso que o rebentan a tiros.
-Un ano despois da triunfal estrea de Segura tras a cámara a vostede noméano ao Goya a mellor dirección novel por «O corazón do guerreiro». Espada e bruxería made in Spain premiada internacionalmente. Un bo motivo para ser recoñecido polo Curtas...
-Si. Si, si, si. Adoro o xénero fantástico. A película pola que eu me namoro do cine, pola que eu son director de cine, é King Kong, a clásica de 1933, que a miña avoa me levou a ver con 8 anos. O fantástico paréceme un xénero terriblemente rico. Porque che permite contar cousas moi profundas a través de parábolas, falar realmente de cousas moi sutís sobre a especie, sobre o humano. O corazón do guerreiro era un can verde. E non se fixo nada semellante despois en España. Reunín a tres equipos de efectos especiais, cando antes unha película española só requiría dun.
-Houbo algún motivo para que non seguise polo xénero fantástico?
-Eu as películas que fago son as que se me meten dentro. E amo todos os xéneros. Pero aínda non houbo ningunha outra idea que me empurre a facer unha película do xénero fantástico.
-Rodou un par de comedias, pero onde se fixo forte é no thriller social ao redor da cara b das clases baixas da sociedade española. «Cela 211». «O Neno». E agora, en carteleira, «As leis da fronteira».
-Si. Si. No caso das leis da fronteira, o libro de Javier Cercas impresionoume moito. Sobre todo atraeume a historia dese primeiro amor adolescente, polo cal estás disposto a facer o que sexa. O que conectou comigo foi que eu son un rapaz desa época. Tiña 10 anos no 78, cando transcorre a película, pero a miña adolescencia pasou cruzándome cos quinquis. Era unha xente que me atracou máis dunha vez, que eu vía con temor, pero tamén con fascinación. Significaba algo, como unha promesa de aventura, máis aló da vida ordenada e acorde ás regras que eu levaba. Era unha xente que vía como máis salvaxe, máis libre. A súa vida non era nada doado. Todos eles acabaron mortos. Moitos eran personaxes con moito carisma. Recordo a un que estivo unha tempada na miña clase e trabé una certa amizade con el. Sempre me resultou moi interesante coñecer ao outro, a esa persoa que parece tan distante a min e á que cando a coñeces, úneche tanto, a humanidade. É ese interese por coñecer o que hai teoricamente alén cando posiblemente o leves dentro o que se cadra me empurrou a facer estas películas.
-Volve ao retrato do mundo quinqui da Transición por pura fascinación pola novela de Cercas ou ve algo daquel mundo xuvenil, de tantos rapaces perdidos por falta de horizontes, no da España do 2021?
-Todo isto o vin despois reflexionando. O que me arrastrou e emocionou foi esa historia de amor dalgún xeito imposible. Conectou moito con ese rapaz que era eu aos 17-18 anos, esas ganas de namorarche ata as trancas e de por namorarche facer o que sexa e saltarche as normas. E despois estaba todo o demais. Ese marco de transición de moza a adulto na Transición que eu vivín resultábame moi interesante. Esa historia persoal permitíache debuxar tamén esa España de fondo da época e tamén, dalgún xeito, reflexionar sobre o presente a partir do que ocorreu hai 40 anos. Aos que temos unha idade lle película devólvenos á nosa infancia ou adolescencia. E sobre a reflexión que propós acerca da mocidade, emocionalmente, os rapaces que ven As leis da fronteira séntense terriblemente próximos. A película entusiásmalles.
-E a que cre que se debe esa resposta da mocidade?
-Primeiro, a que as pulsións emocionais dun adolescente son exactamente as mesmas agora que hai 40 anos ou fai 100. Esa rebeldía que pugna por saír. Ese querer saltarse as convencións. O probar o prohibido. O namorarse. O querer atopar unha familia máis aló da familia que son os amigos. Con todo iso o adolescente de agora séntese terriblemente identificado. Doutra banda, ao ritmo da película. Está a contarche unha historia profunda, que lles afecta, que a entenden, que participan dela, dun xeito moi trepidante, moi entretida. E visualmente, fascinante, porque é unha España que eles non coñeceron pero que lles resulta moi sedutora. Esteticamente tamén hai algo na mocidade de agora. Na música, detrás do que é o trap, C. Tangana, Rosalía están a rumba catalá, Os Chichos, Os Chunguitos… Este movemento urbano, de suburbio, está aí. A moda, a roupa vintage, os rapaces de agora ven aquilo na película e queren vestir así. Despois está para moitos descubrir que existiran os quinquis. Os fillos das persoas que se habían ir ás grandes cidades e quedaban aglomerados nos arrabales vendo desde a barreira a chegada da democracia, a liberdade e a bonanza económica. É verdade que a mocidade de agora non pode comparar as súas condicións coas que vivían os quinquis, pero a desesperanza ante o futuro si que a teñen. Porque é xente que estudou carreiras, que estudou idiomas, que ten másteres e que está paseando unha bicicleta levando comida dun sitio a outro, ou contratada nunha hamburguesería a tempo parcial e di ‘Que hai de toda esa promesa dun futuro para nós, que estudamos, que seguimos as normas?'. O que ven os rapaces na película tócalles, chégalles, fascínalles. E finalmente, cando remata, conmóvelles moito.
Dous grandes autores para abrir o Curtas 2021
O Curtas 2021 alzaba o seu pano á primeira hora da noite de onte. Co xa tradicional acto de entrega dos seus primeiros premios en recoñecemento á promoción do xénero fantástico, co director mallorquino Daniel Monzón e a escritora valenciana Elia Barceló recollendo senllos galardóns xusto antes da proxección de «A Carruaxe Pantasma». Unha experiencia única, acompañada no centenario dunha das grandes obras clásicas do xénero pola música de cámara en vivo do grupo Caspervek.