Hai un século, engrosaban o primeiro colectivo 85 socios, e das dificultades para saír adiante naqueles tempos fala a idade mínima establecida para asociarse: os 14 anos. Álbum de fotos
24 jul 2023 . Actualizado ás 19:51 h.Contrasinal do sector nunha localidade, como a de Celeiro , que se define pola pesca, a Confraría de Pescadores Santiago Apóstol cumprirá o próximo 29 de xullo cen anos. Foi nesa mesma data, en 1923, cando se elaboraron os estatutos e creouse a comisión xestora, presidida por Bonifacio Cora Trobo, «Pañoletas», ao cabo primeiro patrón maior. En agosto aprobouse o regulamento da entidade e solicitouse a creación da Escola Elemental de Pesca. A acta constitucional do depósito celeirense, o máis antigo e de maior raizame da provincia de Lugo, data do 26 de outubro. Engrosaban o primeiro colectivo un total de 85 socios, e das dificultades para saír adiante naqueles tempos fala a idade mínima establecida para asociarse: catorce anos.
A confraría continuaba dalgún modo a tradición medieval dos mareantes, xa organizados na Baixa Idade Media, que axuntaban esforzos para previr riscos e facer o seu oficio máis doado.
Un fito dentro da historia da confraría foi a construción do edificio social. A primeira casa de vendas do depósito fora unha caseta de madeira de planta baixa. O proxecto do novo inmoble comezou a tomar forma en 1928, cando se acordou levalo a cabo, e finalizou en 1932. Obra do enxeñeiro Salvador Pernas Soto, a actual sede da entidade é de carácter tardo-modernista, influenciada polos fomentadores cataláns que por entón poboaban as costas galegas.
A construción do actual peirao norte foi o punto de partida para o sector. Das traíñas, boteros dedicados a oficios tradicionais como a rapeta ou o xeito, e dos barcos de vela e remo pasouse ao vapor.
Celeiro chegou a contar cun importante asentamento industrial nas primeiras décadas do século XX. Chegáronse a contabilizar ata 24 fábricas de conserva, salgadura e escabeche. A partir dos 70 o tecido industrial conserveiro foi descendendo. En 2016 desapareceu a penúltima, Conservas Antonio Alonso, e en 2022 a última conserveira, Fillos de Carlos Albo.
A construción do actual peirao norte, no Puntal, foi outro punto de inflexión para o sector pesqueiro de Celeiro, que nos anos 60 e 70 rexurdiu cunha importante flota bonitera. A localidade sufriu en cambio a fatídica galerna que no 1961 azoutou o Cantábrico cobrándose 30 vidas de embarcacións vinculadas ao porto celeirense.
En 1975, no contexto de altibaixos para o sector, emerxeu a figura do párroco Vicente Gradaílle, quen accedeu ao cargo de patrón maior e que foi clave no impulso da confraría. A flota celeirense efectuaba as súas vendas en portos foráneos, e el tivo a visión de futuro para centralizar as vendas no propio porto, en base a un moderno complexo industrial. 1980, cando se inauguraron as instalacións do peirao norte, foi un fito para o despegamento do depósito.
A resposta do colectivo á a entrada de España na Comunidade Europea foron as melloras nos barcos e a reconversión da flota, que pasou a pescar ao palangre ou petisco de Gran Sol.
Falar da Confraría de Celeiro é facelo dunha institución pesqueira que resistiu o paso e os avatares do tempo, adaptándose ás vicisitudes de cada época, e sendo aceno de identidade do sector pesqueiro local, contribuíndo a trazar o rumbo da política pesqueira celeirense.
Cen anos despois, a confraría mira ao futuro coa intención de prestar apoio loxístico á flota e coas infraestruturas, claves para o sector, entre cella e cella.
O depósito tivo 18 patróns maiores e Domingo Rey , o actual, será o máis lonxevo no cargo
Cen anos dan para moito e neste ente pesqueiro, desde 1923 ata a data actual, os pescadores foron os verdadeiros protagonistas. Houbo ata hoxe un total de 18 patróns maiores. Un dos máis lonxevos no cargo foi Antonio Trobo Núñez, que permaneceu na presidencia case 19 anos, aínda que o actual, Domingo Rey Seijas, xa igualou ese rexistro e ao termo do actual mandato, en 2026, sumará 22 anos á fronte do sector.
Todos os patróns maiores deixaron dalgún xeito o seu sinal e non hai que esquecer que o mellor activo da confraría foron as súas xentes, mariñeiros e pescadores, armadores e empresarios. Todos contribuíron a labrar a historia do noso sector e de Celeiro.
Entre os logros importantes do depósito, pasados e recentes, sirvan como exemplos a Casa do Mar, a Praza do Monumento ao Náufrago, a sede da delegación de Pesca ou as modernas infraestruturas protuarias -peiraos, almacéns, oficinas, naves de redes-. Incluso a creación pioneira, en 1999, dunha das primeiras Agrupacións Pesqueiras de Interese Económico, Servizos Loxísticos de Celeiro.