«Era unha necesidade vital para min coñecer O Vicedo, onde naceron os meus pais»
A MARIÑA
Amelia Vale González, de 59 anos, viaxou por primeira vez desde Buenos Aires a Galicia, o Vicedo; «cando entrei na casa onde naceu a miña nai, tiven unha sensación moi forte»
01 jun 2024 . Actualizado á 11:36 h.Ao longo dos anos, as vidas mestúranse, entrelázanse, crúzanse..., trazando ás veces sorprendentes camiños que en ocasións son de ida e volta entre ambos os lados do Atlántico. Unha desas «pequenas grandes historias» ten como protagonistas a Amelia Vale González, de 59 anos e filla de emigrantes mariñáns nados nas parroquias de Riobarba e Cabanas (O Vicedo), e á súa tía, Remedios González González, de 83 anos e irmá da súa nai. Tras décadas de contacto por carta ou vía telefónica, hai pouco máis dunha semana que as dúas mulleres tiveron a oportunidade de coñecerse en persoa e fundirse nun abrazo no lugar de Xestoso (Cabanas), onde reside a anciá.
«Vin da Arxentina a Galicia por primeira vez con 59 anos porque era unha necesidade vital para min coñecer á miña tía Remedios antes de que falte porque é moi maior. Ela non casou, non tivo fillos e tívonos sempre nos seus pensamentos», explica aínda con emoción Amelia, que naceu en Montevideo, a capital do Uruguai, en 1964. Ao país suramericano emigrara en 1957 o seu pai: Francisco Vale López, natural de Riobarba. Estando alí casou por poderes coa súa noiva, Amelia González González (irmá maior de Remedios), que se reuniu con el en 1961.
Nese lugar, xunto ao Río da Prata, o matrimonio dirixiu dous bares: un na zona vella e outro tamén no centro da capital. «Tiveron tres fillos. Eu son a maior, e en 1978 fomos a Arxentina», expón a muller sobre unha etapa que a marcou profundamente. Conta que, naquel momento, pouco despois de que os seus pais xestionasen o cambio de vida que os levou a Buenos Aires nunha época convulsa, en plena ditadura, xurdiu a oportunidade de regresar a Galicia, pero dar marcha atrás era complicado. En Arxentina tiveron comercio con almacén. Pero Galicia, e especialmente A Mariña, continuaron moi presentes.
«A miña nai amaba a súa terra»
«A miña nai amaba a súa terra e eu adoraba os relatos que me facía. Ao ser a maior, todo o que ela me contaba chegábame moitísimo. Chegábame a música, a gaita..., aínda que nunca viñera», evoca Amelia, que tivo catro fillos, aínda que unha das nenas morreu con 13 anos. «Agora que os outros tres, Vitoria, Marina e Sebastián, xa son adultos, fan a súa vida e gústalles moito viaxar... vin que era o meu momento. E economicamente puiden. Eles axudáronme a preparar toda a viaxe», sinala a muller, que se aloxou en Oli Vita Hostel, en Viveiro.
«O que está a facer o meu primo Pepe Penabade pola cultura en Cabanas ten un mérito tremendo»
No Vicedo, Amelia, que ten dobre nacionalidade (uruguaia e española, xa que o seu pai a inscribiu no Consulado nada máis nacer) tivo a oportunidade de coñecer e visitar as casas onde naceron os seus pais, os lugares onde xogaron de pequenos... «Cando entrei na casa onde naceu a miña nai tiven unha sensación moi forte. Foi unha viaxe moi introspectiva, necesitaba facelo soa», destaca a muller. O seu marido e os seus fillos esperan xa en Buenos Aires. «Elas viñeron hai dez anos e volveron encantadas. Oxalá na próxima viaxe poida vir cos meus fillos», sinala unha muller que viviu un dos momentos máis emotivos da súa estancia no Teatro dás Cortes, en Cabanas, durante o «Sábado dás Letras» que organizou o actor Pepe Penabade, que é o seu curmán. Tía e sobriña subiron xuntas ao escenario para recitar versos de Rosalía de Castro (Remedios) e Luz Fandiño (Amelia). «Gustaríame estudar Dereito, Ciencias Políticas ou Literatura, pero non puiden porque desde os 14 anos axudei aos meus pais no mostrador. Pero encántanme a música, a literatura, o teatro..., e o que está a facer o meu curmán pola cultura en Cabanas ten un mérito tremendo», reflexiona.
E regresa a casa con deberes: aprender a falar galego. «Enténdoo perfectamente, pero desde que morreu a miña nai non o volvera a escoitar falar e quero aprender, necesítoo. E xa sei dun lugar onde o ensinan», sorrí.