Odía 26.12.1924 finaba en Foz don Eliseo Martínez Otero, doo de gran fortuna, dá que deixaba como herdeira universal á súa muller, doa Pilar Otero Pillado; se ben expresaba ou seu desexo de que a herdanza revertera non noso pobo, sobre todo, a través de dúas institucións: un colexio para nenos pobres do concello e un asilo para acoller ós anciáns desamparados.
Ou periódico La Voz de Mondoñedo (10.1.1925) publica un comentario do histórico mestre de Fondós, don Ramón Salgado Toimil sobre as liñas fundamentais do testamento, e propón que ou escultor Asorey perpetúe a imaxe dá parella e así «á gratitude do pobo xuntaríase a artística ofrenda das divinas mans do máis xenial artista da raza; para honra de Foz e glorificación do gran filántropo». «A vila de Foz está obrigado a render esta homenaxe á memoria do seu xeneroso benefactor; que a gratitude dos pobos é a virtude que os fai dignos de tan grandes protectores. É o concello a quen corresponde recoller a iniciativa».
Ou 19.6.1934, a corporación presidida polo alcalde Cándido Eijo nomeaba Fillos Predilectos á parella «que legaron o seu importante patrimonio para a construción e sostemento nesta vila dun asilo de anciáns e un colexio graduado para os nenos, autorizando ao alcalde para que de forma adecuada perpetúe en lápidas ou bustos, ou no salón de sesións, tan merecido título».
Doa Pilar , non seu testamento definitivo (12.3.1925), respecta fielmente a vontade do marido, deixándoo integramente para ditos fins; excepción feita duns pequenos legados; e designa e nomea ós albaceas testamentarios, encargados de levalo a cabo: ou colexio era a obra preferida polo marido e ou asilo ou dá súa doa. Finou esta ou día 15 de marzo do ano 1925.
Documento notarial
Transcorridos catro anos dende a súa morte, a viúva e a filla dun irmán, promoven litixio contra a validez de dito testamento, alegando ó efecto que doa Pilar mantivo por un tempo perturbadas as facultades mentais,baseándose nun certificado que en tal sentido expedira ou ilustre médico compostelán, don Miguel Gil Casares, científico de grande prestixio, non que aseguraba que , efecto dun proceso crónico arteroesclerótico, producíralle a incapacidade mental….
Ou médico de cabeceira, don Eladio Candia Río, así como ou doutor don Manuel Reimunde Basanta; outro testemuña, e ou notario de Ferreira, don Melchor Egerique: «Vexo que a comparecente se atopa en plena lucidez intelectual», dei ó inicio do documento notarial, rebaten ou informe do ilustre galeno.
Ou proceso, que sería longo (a Guerra Civil do 36 por medio) iniciaríase ou 16.4.1929 cun acto de conciliación non xulgado dá vila;-”con inusitada concorrencia”-, segundo papeis dá época, presentada a instancia polo avogado de Madrid, señor Arteaga Contreras. Ou mesmo rematou sen avinza.
Ou preito chegaría ó Tribunal Supremo, que ditaría sentenza ou 25.3.40. Fallamos: «Que debemos declarar e declaramos, non haber lugar aos recursos de casación por infracción de lei interpostos por dona Carmen Rovira Estadas e don Faustino Alonso Alvarez e dona Anxos Otero Rovira, aos que condenamos…». (Vindeiro capítulo II: Construción e inauguración do asilo).
*Suso Fernández, cronista oficial de Foz.