Francisco Navarro, dermatólogo: «É fundamental non cortar a cutícula ao facerse a manicura»
A CAIXA DE PRIMEIROS AUXILIOS
O especialista analiza a prohibición por parte da Comisión Europea de dúas substancias presentes en esmaltes semipermanentes presentes en todo o territorio e resalta o esmalte de uñas clásico como «a opción máis segura»
03 sep 2025 . Actualizado á 10:45 h.O pasado luns entrou en vigor a prohibición da Comisión Europea de dúas substancias presentes nos esmaltes semipermanentes en todo o territorio da Unión: o óxido de difenilfosfina (TPO, polas súas siglas en inglés) e do dimetil-p-toluidina (DMTA). A UE considéraas «carcinógenas, mutáxenas ou tóxicas para a reprodución» e o seu uso pasa a estar prohibido. O doutor Francisco J. Navarro, membro do Grupo Español de Dermatoloxía Estética e Terapéutica da Academia Española de Dermatoloxía e Venereología (AEDV) e especialista no Hospital Universitario San Cecilio, analiza esta decisión e describe os coidados necesarios das uñas.
—Que implica a prohibición destas dúas substancias?
—A Unión Europea non prohibiu as uñas de xel, senón dous ingredientes moi concretos: o TPO, un fotoiniciador usado en esmaltes semipermanentes; e o DMTA, un activador de adhesión. Ambos se clasificaron como «substancias CMR», é dicir, potencialmente canceríxenas, mutáxenas ou tóxicas para a reprodución. Desde o 1 de setembro do 2025 calquera produto que o conteña é ilegal en Europa. É unha medida de protección da saúde, non unha moda regulatoria.
—Como afecta as persoas a súa exposición?
—O TPO retírase por un risco toxicolóxico sistémico, pero na práctica diaria o maior problema que vemos son as alerxias de contacto a acrilatos como o HEMA. Estas substancias poden causar dermatite alérxica de contacto con inflamación ao redor dos dedos, uñas fráxiles e, en ocasións, lesións en pálpebras ou pescozo por transferencia. A grande epidemia ungueal —é dicir, que afecta as uñas— é a alerxia aos acrilatos.
—Como podemos saber se un esmalte de casa contén estas substancias?
—A clave está en revisar sempre a listaxe de ingredientes (INCI). Se aparece Trimethylbenzoyl Diphenylphosphine Oxide (TPO) ou Dimethyl-p-toluidine (DMTA), ese produto non debería estar nin na casa nin no mercado desde a entrada en vigor da normativa. No caso dos acrilatos, como o HEMA, a normativa esixe que figure claramente a advertencia «só para uso profesional»; se non aparece, é motivo para desconfiar. A compra na internet sen garantías pode converterse nun problema dermatolóxico serio.
—Que tipo de manicura recomendaría un dermatólogo?
—Para un uso habitual a opción máis segura segue sendo o esmalte clásico. Se se opta por semipermanente ou xel, o recomendable é facelo de xeito ocasional, en centros de confianza e con produtos reformulados. Ademais, é fundamental non cortar a cutícula e retirar o material de xeito coidadoso para evitar danos. A manicura perfecta é a que non deixa secuelas na uña.
—Son prexudiciais as lámpadas UV que se empregan para realizar manicuras semipermanentes?
—As lámpadas que se usan nas manicuras emiten radiación UVA, similar á que recibimos do sol. En cada sesión a exposición é curta, pero repetida no tempo pode acumularse e favorecer o envellecemento da pel ou, en casos extremos, aumentar lixeiramente o risco de cancro cutáneo. Por iso aconsellamos medidas preventivas moi simples: aplicar un fotoprotector no dorso das mans antes da sesión ou utilizar luvas coa punta dos dedos ao aire. Non é cuestión de asustar, senón de reducir un risco que, aínda que baixo, existe.
—Pode resultar prexudicial facer manicura semipermanente moi a miúdo?
—O problema non é unha sesión illada, senón a repetición constante. Cada ciclo implica máis limado, máis acetona e maior agresión sobre a lámina ungueal. Co tempo, isto provoca uñas debilitadas, descamadas e con máis risco de infeccións. O que empeza como un xesto estético pode acabar nunha patoloxía.
—É necesario deixar descansar as uñas?
—As uñas non necesitan respirar, pero si recuperarse da agresión cosmética. Dar unha ou dúas semanas de pausa entre manicuras axuda a rehidratar a lámina ungueal e evitar danos. Se non se respecta este descanso, poden aparecer manchas brancas, uñas crebadizas e dolorosas.
—Máis aló de facer ou non a manicura, como podemos coidar as nosas uñas?
—A base do coidado é a hidratación diaria de uñas e cutículas. Tamén é recomendable usar luvas en tarefas domésticas, evitar morder ou arrincar o esmalte e elixir produtos de calidade. Unha retirada coidadosa do material é igual de esencial que a súa aplicación. Menos agresión e máis hidratación: esa é a clave dunha uña sa.
—Esquecemos das uñas dos pés?
—As uñas dos pés tamén necesitan atención. O corte debe ser recto, o calzado cómodo e sempre hai que secar ben os dedos para evitar infeccións. Cos esmaltes ocorre o mesmo que nas mans: poden provocar alerxias e, ademais, ocultar fungos ou problemas na uña. O esmalte nunca debe ser unha máscara que esconda a saúde real da uña.