Así debe ser a túa rutina facial: «A pel non necesita que a hidratemos, senón facelo ela mesma»
A CAIXA DE PRIMEIROS AUXILIOS
Dúas expertas explican que activos resultan máis interesantes segundo as necesidades de cada etapa: do retinol á cafeína
19 dic 2023 . Actualizado á 17:05 h.A pel é o órgano máis grande do corpo. Rolda os cinco quilogramos de peso e ten unha superficie de dous metros cadrados. Nela, viven distintos tipos de células cun papel asignado. Máis aló de pura estética, involúcrase en distintas funcións esenciais como a síntese da vitamina D, a activación sensorial ou formar parte do batallón de defensas natural—é máis, é a primeira barreira de acción—-. As súas características dependen moito da zona, como é evidente, a pel da cara é diferente á das plantas dos pés. A epiderme desta última é moito máis grosa xa que estará exposta a moitas máis agresións. Non cabe dúbida de que mantela en bo estado resulta fundamental.
O auxe da dermocosmética centrouse, sobre todo, na cara. As razóns son obvias e enfócanse na aparencia. Lonxe do que se adoita pensar, non fai falta ter 40 produtos agardando a ser usados, nin buscar o potingue de maior prezo. Os expertos lembran que a mellor rutina é a que se segue, aínda que a lóxica tamén chame á porta. Unha persoa de 20 anos non terá os mesmos problemas que alguén de 60 e, por tanto, as necesidades tampouco se parecerán.
Aínda que falar de cremas por idade é un erro, o paso do tempo é un proceso ao que todo individuo chega: «É unha incoherencia, porque o 70% do envellecemento da pel está ligado a causas externas. Con todo, si poderiamos establecer un corte no uso dunha crema antiedad a partir dos 30», explica Helena Rodero, farmacéutica especializada en dermocosmética.
Este produto buscará mellorar o aspecto xeral da pel e a súa etiqueta contribúe a guiar ao consumidor: «Cando un laboratorio lanza un cosmético ao mercado xeneralista, ten que axudar ao usuario na súa elección», indica a doutora Cristina Eguren, dermatóloga e membro do Grupo Español de Dermatoloxía Estética e Terapéutica (Gedet), pois non sempre contará coa axuda dun profesional. «Por iso, pon os rangos de idade, porque cunha perspectiva xeral, o mecanismo de acción pode corresponder máis ou menos. Aínda que a crema non teña idade», aclara.
Moitos saberanse o proceso de memoria. Primeiro aparece unha pequena liña de expresión, despois márcanse as ojeras e máis tarde unha mancha debido á exposición solar acumulada durante toda unha vida. As cremas non teñen idade, pero si responden a necesidades que máis ou menos corresponden a cada etapa.
Adolescencia e vintena, unha pel mozo
A pel mozo, propia dos adolescentes, non adoita precisar demasiados artificios. O seu problema principal está claro: a acne. A Academia Española de Dermatoloxía e Venereología defíneo como un proceso inflamatorio que afecta á unidade pilosebácea, é dicir, ao xeito e ás glándulas sebáceas. E se ben é propio da etapa xuvenil, os adultos non están exentos.
Neste grupo de idade, hai unha prima que todos os expertos consultados lembran: a limpeza é fundamental. «Basta con lavar a cara cun xabón suave e auga morna para retirar o exceso de sebo e reducir o risco de que os poros se obstruyan e aparezan os grans», explica o doutor Pedro Xaén, no seu libro Unha pel para toda a vida. O seguinte paso a cumprir é a hidratación, «cunha crema lixeira e moi fluída», apunta o experto.
Para Rodero, resulta interesante aproveitar esta idade «para instaurar certos hábitos», haxa acne ou non. E, se a maquillaxe entra na ecuación, a limpeza vólvese, aínda, máis fundamental. «Deixalo para durmir asfixia e estraga a pel, empeora a acne e pode causar problemas oculares moi serios no caso de non retirar as sombras de ollos e as máscaras de pestanas», lembra o doutor Xaén. Unha norma que recomenda gravarse a lume.
Aínda que a limpeza é fundamental, esta non debe ser moi agresiva. «Cando somos mozos, adoitamos caer no erro de lavarnos a cara varias veces ao día. E non, facelo pola mañá e pola noite é suficiente», indica a farmacéutica. Á primeira hora, «servirá para eliminar todo o exceso de sebo que se creou durante a noite e produzan grans» e, pola noite, permitirá eliminar os restos de maquillaxe.
Que opcións poderían ser útiles? Tendo en conta que pode variar en función de cada persoa, Rodero suxire o uso dun limpador á auga que conteña ácido salicílico, «un axente que permitirá tratar, en certa medida, a acne», indica. En suma, a experta engadiría un protector solar «indicado para peles acneicas».
Para a doutora Eguren, tamén resulta interesante acudir á exfoliación e, incluso, empregar un tónico para o control da graxa. «Buscaremos que teña ingredientes como o ácido salicílico, un beta-hidroxiácido seborregulador moi interesante en peles deste tipo», indica. A experta sinala que, se este composto non se adaptase ao gusto do consumidor, tamén se podería valorar o uso de retinol. Escóllase o que se escolla, a rutina sempre se debe completar co uso dun fotoprotector.
Unha rutina anti acne «bastante tolerada polas peles», segundo Helena Rodero
Pola mañá, limpeza, tónico con ácido salicílico, un serum con niacinamida e protector solar para pel acneica. Pola noite, poderíase utilizar un limpador e unha crema con ácido azelaico.
Os 30, a década na que o paso do tempo se fai visible
O envellecemento comeza desde o mesmo momento no que unha persoa nace. Só que, durante a nenez, adolescencia e primeira mocidade, os mecanismos de reparación son rápidos e eficaces. Con todo, a idade non perdoa. Pedro Xaén explica que a deterioración da pel empeza a facerse máis evidente a partir dos 30, cando máis aló da xenética e a propia bioloxía, «empézanse a apreciar os excesos que se cometen con respecto ao tabaquismo, á falta de descanso ou á sobreexposición soar».
Así que, tal e como indica o dermatólogo, é un bo momento para sumar un antioxidante, como a vitamina C, á limpeza facial xa asumida. Os sérums con vitamina C pura considéranse os máis efectivos, e débense empregar pola mañá para que a protección dure toda a xornada. Pola súa banda, se a acne adulta fai acto de presenza, «podería ser útil un sérum de niacinamida», indica Rodero.
Un contorno con hidratación
Nesta etapa, as liñas de expresión no contorno dos ollos adoitan ser un motivo de consulta. «Neste caso, recomendaría empregar un limpeza específica para a zona, que fóra algo máis suave, xa que esta pel é moito máis fina que o resto e non ten glándulas sebáceas, polo que a hidratación natural é menor», sinala. Precisamente, é habitual que as engurras aparezan antes e márquense máis que noutras áreas. A continuación, o usuario podería aplicarse unha crema hidratante específica para o contorno. «Para despois rematar pondo o protector solar por amais».
Ojeras e bolsas, outros compostos a explorar
En materia de mirada, os expertos tamén mencionan a existencia de ojeras e bolsas. «Unha cousa é ter a zona inchada, como ocorre coas bolsas, e outra, que estea afundida e con cor, como sucede na ojera», explica Rodero. Para as primeiras, «sería útil un contorno con cafeína para mellorar a circulación»; e para as segundo, a experta recomenda o uso de retinol. «Este pode ir acompañado doutros activos, porque se a zona se tingue dunha cor morada, a cafeína tamén pode axudar».
Agora que, se a ojera tórnase de cor marrón, serán necesarios compostos despigmentantes. Iso si, chegados a este punto, o mellor sería contar con supervisión profesional.
E a crema hidratante?
Para todos os expertos consultados, a crema hidratante non é un produto esencial da rutina. «Eu sempre digo que non se debe abusar delas, porque ao final, unha sobrehidratación produce un efecto contrario», sinala Eguren, que engade: «A pel non necesita que a hidratemos, senón facelo ela mesma».
Década dos 40 e o retinol: dous compañeiros que poden darse a man
Aos 40, a pel pode necesitar unha axuda extras no proceso de renovación. O signo de envellecemento máis recoñecible é o suco nasogeniano, «a liña de expresión que vai desde o nariz cara á boca», indica Rodero. Isto débese a que a zona dos pómulos, que é o terzo medio da cara, «perderon densidade». A produción de coláxeno redúcese desde os 25, polo que aos 40 xa é máis evidente, e súmase á perda de graxa facial. «Tamén se xera menos ácido hialurónico, que achega jugosidad á pel».
Por iso, Xaén indica, no seu libro, que os retinoides poden ser un bo acompañante. «Actúan sobre o ton, as manchas, a luminosidade, as engurras, a dislocación dos porros ou a textura da epiderme», resume para despois engadir: «É dicir, practicamente sobre todos os signos de envellecemento da pel».
É máis, se a persoa desexa un aspecto zumento, considéranse unha moi boa opción: «Actúan a un nivel profundo estimulando a síntese de coláxeno, unha proteína esencial para combater a flaccidez». O seu uso debe limitarse á noite porque ademais de funcionar mellor, pode producir manchas ou hiperpigmentaciones na pel debido á exposición solar. Todo iso, combinado coa limpeza facial como primeiro paso e a fotoprotección, como último.
Unha pel de 50, maior risco de manchas
Aos cincuenta, os compostos despigmentantes súmanse á ecuación, xa que é máis probable que aparezan manchas na pel. Aínda que a estas alturas, o mellor é que un especialista supervise os produtos. En materia de estética, existen dous grandes coñecidas: os lentigos soares e o melasma. Os primeiros son «as manifestacións máis evidentes do fotoenvejecimiento», indica o doutor Xaén. A razón? Moitas son a consecuencia de queimaduras solares da infancia ou da adolescencia. Son marróns con bordos irregulares e coloración desigual, que poden aparecer nos ombros, brazos, mans, cara e escote, principalmente.
Pola súa banda, o melasma é un tipo de hiperpigmentación «cun claro compoñente xenético e hormonal», aínda que a radiación solar puidese agravalo. Ten unha cor escura e adóitase situar, sobre todo, na cara.
Que compostos resultan máis ou menos útiles? Varían en función do que o usuario desexe tratar. Por exemplo, se a persoa busca mellorar a pigmentación da pel, «debe enfocarse en activos despigmentantes de día e de noite para facelos máis potentes». A experta pon sobre a mesa distintas opcións: o ácido kójico, o ácido tranexámico, o ácido azelaico, a niacinamida, a vitamina C ou o retinol.
Por outra banda, se a persoa quere mellorar a flaccidez pode avanzar na súa rutina dando o paso cara aos péptidos e factores de crecemento, «aínda que para iso a pel terá que estar activada mediante un uso previo de retinol», explica Rodero.
A medida que avanza a idade, é posible que o rostro gañe en sequidade. «Mantela hidratada é fundamental para que os activos fagan efecto», indica a farmacéutica. Por iso, neste caso, pode ser útil o emprego dun aceite limpador, «subir o nivel co uso do retinol e incorporar unha crema máis nutritiva», sinala a experta.
Esta debería ter unha base de aceites e manteigas, á que se sumen «activos regenerantes da pel como a centella asiático, calmantes como o pantenol, moléculas que aumentan a resistencia e a forza da barreira cutánea como a niacinamida e ingredientes parecidos aos propios do manto lipídico como as ceramidas», conclúe. Con todo, os profesionais lembran que aínda que a dermocosmética funciona, non obra milagres. Por iso, a xestión das expectativas é, canto menos, importante.