Os que teñen base de auga adoitan ter menos calorías, pero «case todos son iguais», segundo un nutricionista
13 jul 2025 . Actualizado á 12:40 h.Un xeado comercial é un produto ultraprocesado, sen matices. Pero nunha dieta equilibrada tamén hai espazo para o goce e, se se consomen con moderación, non hai maior problema. No mercado existen múltiples formatos. A lexislación española sinala ata once categorías de xeados diferentes, atendendo á súa composición, aínda que hai algúns que son máis saudables que outros?
Diferentes tipos de xeados
Os máis frecuentes, enmarcados na categoría «xeados», conteñen polo menos un 5% de graxa e as proteínas presentes son de orixe láctea. Pero tamén hai os de crema, nos que o seu ingrediente básico é a crema do leite e que, segundo a Organización de Consumidores e Usuarios, «é un xeado de graxa láctea, que contén un mínimo do 8% desta graxa e un 2,5% de proteínas de orixe láctea», mentres que os de leite, se esta é enteira, teñen un mínimo do 2,5% de graxa e se é desnatada, un máximo do 0,3%.
Doutra banda, atopámonos os de auga, os clásicos polos, nos que un 88% da súa composición é auga. Se se trata dun sorbete, debe conter un 15% de froitas e un 80% de auga, como máximo, mentres que os granizados son os que están nun estado semisólido.
De que están feitos os xeados: o azucre
«O problema dos xeados son os azucres», avanza Pablo Zumaquero, dietista e nutricionista clínico. «Porque sempre debemos ter en mente que cando falamos dun consumo excesivo de azucre na poboación non é pola culleriña do café, senón o que vén nalgúns produtos e, nesta época, un deles é o xeado», engade.
O especialista sostén que «case todos son iguais»: unha combinación de auga, azucres, graxas e proteínas, en proporcións que poden variar. A OCU sinala que o agregado de aire son burbullas rodeadas de graxa que supoñen o 50% do volume do produto, dotando ao xeado de esponxosidade e lixeireza. A outra metade, é auga, que forma os cristais de xeo e conxélao.
Tal como indica Zumaquero, a cantidade de azucre dos xeados é bastante similar entre uns e outros porque «se o teu cambias os contidos de azucre, pola propia cristalización do proceso, quedan unhas texturas que non gustan ao consumidor; ademais de polo mal sabor, xa que a idea é que sexa doce, pero tampouco empalagoso». A clave é mirar a etiqueta: «O que teña menor porcentaxe de azucres por cen gramos, é mellor».
Si existen diferenzas entre os que teñen base de auga fronte aos que a teñen láctea. «Os de formato polo teñen menos calorías porque se os outros teñen azucre e leite, os de xeo, polo menos, só levan azucre. Adoitan ser menos calóricos porque non se unen as calorías do azucre ás do leite ou da nata», explica o nutricionista.
Nun estudo levado a cabo pola OCU no que analizaban 50 xeados infantís concluíron que os menos calóricos son, efectivamente, os polos e sorbetes, con 100 kilocalorías por 100 gramos de produto; seguidos dos de leite, con 210 calorías por 100 gramos; e os que levan galleta ou barquillo, que ascenden a unha media de 303 calorías por 100 gramos. «Hai que ter en conta o tamaño dos xeados —matizan—, que no caso dos dirixidos a nenos, adoitan ser máis pequenos que os destinados a adultos».
O estudo da OCU
Comprar a terrina para montar o xeado na casa coa galleta ou tomar só a bóla, é un formato bastante demandado no supermercado. Por iso, a OCU tamén os analizou. En total, 32 que se atopan dispoñibles nas neveiras de varias superficies comerciais. E segundo conclúen, «os resultados son decepcionantes»: só 10 conseguen superar as súas probas e unicamente 4 destacan pola súa calidade. «28 dos 32 xeados de terrina analizados pásanse de ingredientes como aromas, concentrados, colorantes ou xaropes, que enmascaran a falta de calidade do produto».
Os mellor parados do estudo son os de Häagen Dazs. En concreto, o de vainilla. É o único de todos os analizados que usa nata e azucre, sen aditivos. Pero non é barato. «A terrina de 460 mililitros costa entre 6,78 e 7,74 €», confirman. Se somos máis de chocolate, destacan o Häagen Dazs Chocolate belga, pero tamén se coa outro máis alcanzable: Carrefour Sensation de Chocolate. «Ambos destacan por estar elaborados con boas graxas, azucre e só un aditivo (lecitina)».
Pero que son os aditivos? Zumaquero, responde: «Nos xeados adoitan ser adozantes, colorantes e espesantes». E pon un exemplo: «Imaxinemos que quero facer un xeado de amorodo. O ideal sería botar a propia froita, pero ás veces recórrese só ao sabor e cor. Incluso se optase por engadirlle o amorodo, poida que o resultado non fose atractivo para o consumidor, polo que botaría un pouco máis de colorante para que sexa máis apetecible».
Así, os aditivos están destinados a facer o produto moito máis pracenteiro. «Se o é, acabas comendo máis cantidade de produto», comprándoo de novo noutra ocasión. Con todo, o especialista remarca que non ocasionan danos na nosa saúde. «Se non, non estarían no mercado. Fanse revisións rutineiras e estritas por parte da Unión Europa».
Excedémonos cos xeados no verán?
A quen non lle apetece un xeado fresco nun día de calor. A clave, unha vez máis, é a moderación. Zumaquero confesa que ve pacientes «que fan exercicio e tómanse un ou dous xeados á semana, e non pasa nada». Pero non sempre se cumpre ese patrón. «Persoas que, chegados a esta época, comen un diario, ou incluso dous, coa comida e a cea. Iso si que non é recomendable», alerta.
Os formatos mini, nun principio, parecían unha boa alternativa. «Quito o gusto cun xeado pequeno. Esa era a idea. Pero xa vin en consulta a xente que non lle remata de satisfacer ese formato pequeno e levántanse a por outro. Por tanto, tampouco son a mellor opción en todos os casos», engade.
Ademais, aqueles destinados ao público infantil poden esconder sorpresas detrás dos debuxos que os adoitan acompañar. «Ás veces, incluso son de peor calidade que os que se orientan a adultos. Enriba, está demostrado que calquera produto que conteña visuais para nenos provocan que xa non llo coma só por que está rico, tamén porque lle chama a atención».
Iso si, unha vez postos na xeadería, Zumaquero é claro: «Elixe o sabor que máis che guste, porque non hai uns máis saudables que outros».
Como sería o xeado ideal?
É posible facer xeado na casa e o principal beneficio é que se poden escoller os ingredientes para utilizar. Pero de novo, caseiro non é sinónimo de saudable e querer conseguir esta premisa non sempre o fai apetitoso. «Outro nutricionista diríache que, se colles uns amorodos, as trituras con leite e xeo e mételas no conxelador, xa tes un xeado. Non, iso non o é. É unha sobremesa insípido que non apetece».
Si podería chegar a conseguirse a textura dun xeado cunha heladera ou un robot de cociña. A OCU apunta a unha «fórmula da xeado base» con 500 mililitros de leite enteiro, 150 gramos de azucre, catro xemas de ovo e ingredientes que lle acheguen o sabor como amorodo, froitas do bosque, café, etcétera. Na variedade, está o gusto.
