Karen Tang, xinecóloga: «Non recomendo utilizar salvaslips todos os días»
VIDA SAUDABLE
A doutora de Harvard lamenta que «no relativo á saúde das mulleres, centrámonos máis nos riscos que nas vantaxes»
12 jul 2025 . Actualizado á 12:09 h.A doutora Karen Tang é xinecóloga e cirurxiá, pero tamén unha activista da saúde feminina. Confesa que, ao longo da súa carreira, escoitou en numerosas ocasións as mesmas historias: mulleres que percorreron un labirinto de consultas sen atopar respostas, cuxos síntomas foron minimizados ou ignorados polos equipos médicos.
Graduouse en Medicina e ten un máster en Saúde Pública na Universidade de Columbia, e formouse como obstetra e xinecóloga na Facultade de Medicina de Harvard. Acaba de publicar Non é histeria (Diana, 2025), unha guía con «todo o que sempre quixeches saber sobre a túa saúde reprodutiva (e nunca che contaron)».
—O libro titúlase Non é histeria, que é a histeria?
—A palabra histeria vén de útero en grego. Ao longo de toda a historia asóciase coas mulleres, con algún tipo de trastorno do seu corpo ou da súa mente. O motivo polo que lle puxen este título ao libro é que durante moito tempo no referido á saúde feminina críase que se te queixabas de algo era mental, ou tiñas inquedanza ou pasábache algo. Non se sabía o que era, pero estabas a reaccionar dunha forma demasiado esaxerada. Moitas veces, en realidade era un problema de saúde, e realmente había algo que poderiamos arranxar, algún tipo de problema médico, algún tema hormonal ou algo que ten unha solución e non soamente estaba na nosa mente.
—A día de hoxe, cre que se dedicou o tempo e o financiamento suficiente a estudar as enfermidades que afectan sobre todo as mulleres?
—Non, nin de preto. Nos Estados Unidos, o principal financiador de investigacións no mundo, probablemente un 10% é para a saúde feminina, e gran parte diso é para o embarazo, fertilidade ou algún tipo de cancro como o de mama. A maior parte das enfermidades que afectan as mulleres, como a menopausa, problemas co período ou a dor, dor pélvico, apenas teñen investigación. Algo do que me dei conta mentres escribía este libro é que as vexigas, por exemplo, que se erradicou completamente nos anos 40, tiña moita máis financiamento para investigación que a endometriosis. Así que, non temos suficiente financiamento ou investigación e iso leva a confusión. E a que as mulleres se atopen moi pouco satisfeitas co medicamento en xeral.
—No libro fala do punto G, por que existe controversia sobre el?
—Non está claro se é unha estrutura real. Algúns estudos din que si, que está aí, e é certo que ten uns nervios. Algunhas mulleres teñen sensibilidade nesa zona, ao tacto, pero aquí é cando vemos a falta de investigación, porque non estamos do todo seguros de que sexa así. Se hai unha muller que sente o punto G e é importante para ela con respecto á súa satisfacción sexual, está ben. Pero tamén hai outras mulleres que se cadra, non senten nada aínda que exista estimulación aí. E non pasa nada, non deberían sentirse mal respecto diso, que se están perdendo algo ou que están a facer as cousas mal. Isto ocorre moito na saúde sexual. As mulleres senten que se non responden da forma na que oíron a outras persoas explicar sobre sexo, ou incluso o que viron en vídeos, pensan que hai algo mal no seu corpo. Non. E é curioso, porque é unha pregunta que só me fan aquí, en Europa.
—Que son os miomas?
—Son un trastorno habitual do útero; son tumores, pero non son canceríxenos. Basicamente, son pequenas bólas de músculo que crecen na parede uterina que poden provocar dor e sangrado, incluso infertilidade se empurran a parte interior do útero. Poden facerse moi grandes e case todo o abdome pode encherse deles. Non sei exactamente os datos entre mulleres hispanas, pero podo dicirche que o 70% das mulleres brancas e o 80% das mulleres negras van ter algún tipo de mioma nalgún momento da súa vida. Son moi habituais.
—A endometriosis é unha patoloxía que pode tardar moito en diagnosticarse. As mulleres que a padecen poden presentar outro tipo de síntomas que non son xinecolóxicos, como os intestinais. Cal é a relación entre a endometriosis e este tipo de molestias dixestivas?
—O lugar habitual no que adoita crecer a endometriosis é entre o útero e o colon. Cando llo explico aos meus pacientes, sempre saco un debuxo (procede a sacar un feito por ela mesma a rotulador). É difícil velo, pero este o útero. O recto está na parte de atrás e leste, pódese inflamar. Diarrea, dor con movemento, son ningúns dos síntomas que poden darse. A razón é porque está moi preto do intestino e do recto, do mesmo xeito que tamén pode causar problemas na vexiga. De feito, moitas persoas van primeiro ao médico de cabeceira ou incluso a un especialista dixestivo porque teñen moitos síntomas intestinais. Acostúmanse a que lles doe un pouco o período, pero pensan, «bo, a todo o mundo dóelle, debe ser normal». Sempre adoito dicir que se padeces uns problemas un pouco «misteriosos» no intestino, sobre todo que empeoran cando tes a regra ou coa evolución, iso é un sinal dunha posible endometriosis. Especialmente se tes menstruaciones dolorosas e dor co sexo.
—Como de difícil é para as mulleres diagnosticadas con síndrome do ovario poliquístico (SOP), lidar con esta síndrome?
—Moito, porque a xente pode ter síntomas moi diferentes. Algunhas mulleres con SOP poden non ter sangrado ou durante moitos meses, ausencia de período, mentres que outras están a sangrar constantemente e en grandes cantidades. Pode ser difícil pescudar que é o que está a ocorrer. Cando teñamos máis investigación sobre el darémonos conta de que hai moitos signos que ocorren ou poden chegar a darse. Pero si hai elementos en común.
As persoas con SOP se cadra non ovulan todos os meses, por iso non teñen o período. E se non ovulas, pode ser difícil quedarche embarazada. Ademais, a falta de períodos aumenta o risco de cancro de útero. Tamén hai un algo risco doutro tipo de patoloxías, como a diabetes. O 75% das mulleres con SOP poden padecer esta última nalgún momento da súa vida. Do mesmo xeito que pode influír no peso, á hora de perdelo, pode ser máis difícil; e no estado de ánimo. Non só é un problema coa menstruación, é do corpo completo.
—Chámase síndrome do ovario poliquístico, pero podes ter a síndrome sen ter ovarios poliquísticos.
—Si, e podes ter ovarios poliquísticos sen ter a síndrome. A verdade é que é un trastorno cun nome moi mal elixido. Non ten sentido. Danse problemas coa testosterona que poden provocar acne ou lanuxe facial. pero se non tes dous destes signos (ovarios poliquísticos, acne ou hirsutismo), non tes a síndrome. E ollo, podes padecelo, que che fagan probas e que todo sexa normal. É difícil de explicar. Xa o digo ao principio do capítulo que dedico ao SOP: non ten ningún sentido.
—É normal ter quistes nos ovarios?
—Si. Case todas as mulleres que teñen ovarios funcionais teñen quistes nalgún momento da súa vida. De feito, sorprende se non o hai. Existen moitos tipos distintos e sempre temos que explicar que é algo que pode provocar dor, se cadra pode necesitar cirurxía. Outros, simplemente desaparecen co tempo.
—Que é a vulvodinia?
—É un trastorno no que se sofre dor na vulva, xa sexa na apertura da mesma ou por fóra. Non é unha enfermidade, é, basicamente, un trastorno onde unha muller sente moita dor que non responde a unha causa coñecida. Tocas a vulva e dóelles. Se tes dores musculares, iso pode facer que a vulva doia tamén. Os nervios se sobreestimulan e pode provocar dor soa con tocar a pel. Existen tipos de vulvodinia nos que soamente doe unha parte da vulva cando tocamos. Se algunha persoa sofre moita dor, especialmente as que lles doe co sexo ou ao intentar porse un tampón, que vaian ao xinecólogo e intenten descartar algunhas cousas como unha erupción, unha infección, algo na pel. Se non atopamos unha causa que o provoque, é cando trasladamos que é vulvodinia.
—Débense utilizar salvaslips para o fluxo vaxinal?
—Non, aos meus pacientes non lles recomendo que os utilicen todos os días. Poden xerar infeccións porque manteñen a humidade preto da pel e a vulva. Hai que ter en conta que a parte de atrás é plástico e este complica a saída da humidade. Se unha muller sofre infeccións recorrentes, empeóraas aínda máis. Úsao cando tes a regra está ben, pero para o fluxo diario, non. O mellor é, simplemente, roupa interior de algodón. É máis, nalgunhas mulleres, o uso de salvaslip provoca máis fluxo.
—A síndrome premenstrual é simplemente unha molestia?
—Non, é moito máis. Son problemas do estado de ánimo, como sentirte triste, enfadarte con facilidade, estar irritable. Logo a nivel físico podes ter dor no peito, hinchazón, problemas para ir ao baño. Sobre todo se te sentes moi deprimida ou con moita inquedanza, ata o punto no que afecta o teu traballo, iso é o que chamamos trastorno disfórico premenstrual.
—Pode ser grave?
—Si, nalgunhas persoas vólvese moi grave e ademais viven como se minimiza o seu problema en consulta. Ás veces non só é necesario un profesional xinecolóxico, tamén un terapeuta ou psiquiatra, porque hai tratamentos para o trastorno disfórico premenstrual.
—Fálase moito sobre os anticonceptivos hormonais en España. Que mitos cre que existen sobre eles?
—Si, tamén está a suceder nos Estados Unidos, especialmente nas redes sociais. Moitos contidos só están a difundir medo sobre os anticonceptivos hormonais, dicindo que son perigosos, que provocan cancro ou infertilidade. Onte falaba cunha amiga que é doutora en Inglaterra e xusto dicíame que tamén está a suceder o mesmo alí. Todo o mundo chega a consulta e négase a utilizar anticonceptivos hormonais, incluso o DIU, que non ten practicamente hormonas. Esta percepción é moi perigosa, porque son boas opcións para evitar un embarazo. Ademais, moitos métodos anticonceptivos tómanse para controlar trastornos como o premenstrual. Despois hai quen di que se tomas anticonceptivos desde os 18 anos ata os 40, que a túa fertilidade empeora. Non, fíxoo porque a túa idade aumentou. É máis, tomalos ten beneficios.
—Como cales?
—É certo que se pode dar en menos do 1% o aumento de cancro de mama, pero non chega nin ao 1%. En cambio, diminúe o risco de cancro de útero, ovario e incluso pode reducir o risco de cancro de colon. Así que, en xeral, os anticonceptivos hormonais reducen o risco de cancro. Cando existe unha historia familiar con esta enfermidade, adoitámolos receitar como prevención. Tamén diminúe o risco de osteoporose. Pero no relativo á saúde da mulleres centrámonos moito nos riscos, pero non nas vantaxes.
—Moito do que falamos ata o de agora sería considerado histeria en épocas pasadas?
—Probablemente. Hai un capítulo sobre a historia no libro e é fascinante ver o que opinaban sobre a saúde feminina no pasado e ao longo da historia. Houbo momentos nos que practicamente todo era histeria. Non soamente a saúde xinecolóxica, se sentías moita dor ou se tiñas algún trastorno mental, simplemente chamábanlle histeria e xa está. Basicamente, todo o que non sabían o que era, chamábanlle histeria. Hai tantas cousas na saúde feminina, que incluso para o día de hoxe é difícil para as mulleres, porque os profesionais non teñen tempo ou non reciben a formación adecuada... Parece que unha tolemia que durase tanto tempo, pero nalgunhas cousas non avanzamos tanto.
—Pode dar un exemplo que se dea a día de hoxe?
—Claro. Moitos médicos seguen dicíndolle ás pacientes que para tratar a endometriosis teñen que quedarse embarazadas. É certo que cos cambios hormonais sénteste mellor, pero esa non é a resposta. Non pode ser o único tratamento que se ofrece á paciente.