Toni Pérez, fisioterapeuta: «Un dos erros principais de xente que vén ao fisio é pensar que os imos a "arranxar"»

Máis coñecido como @fisioteeduca en redes sociais, onde acumula case dous millóns de seguidores, Toni Pérez é un fisioterapeuta apaixonado polo movemento e a recuperación de lesións. Pero a día de hoxe centra gran parte do seu traballo na divulgación, achegando os segredos da súa disciplina a miles de persoas cada día. Nesa mesma liña acaba de publicar Non te lesiones máis (Libros Cúpula, 2025), un manual «para un corpo forte e sen lesións».  

—Pódense previr as lesións?

—Non, non se poden previr todas as lesións. Un exemplo claro: os traumatismos. Ao final, cada un ten as súas características, a súa vida, o seu proceso e historia. É o bonito das profesións sanitarias, a abordaxe individualizada que hai que facer.  O que si se pode facer é reducir a cantidade de boletos que tes para gañarche o premio da lesión, mediante hábitos, traballo de forza e resistencia. Aumentar as túas capacidades, porque ao final o corpo humano mídese por estas. 

—Empezamos a sufrir lesións típicas da vida moderna?

—Está claro que fai dez ou incluso cinco anos non había o sobreuso que hai hoxe en día das tecnoloxías. O principal problema que trouxeron estas é un novo tipo de sedentarismo que antes non existía, o tecnolóxico. É dicir, a día de hoxe non pisamos tanto a rúa. De aí derivaron moitas lesións porque unha persoa que non fai nada de ejerciciopuede lesionarse á mínimo. 

—Que consideras como «lesionarse á mínimo»?

—Imaxinemos, tratando de levantar un brazo facendo un xesto que non estás acostumado; a ese nivel. Lesións particulares que existan en base á tecnoloxía podería dicir a tenosinovitis de Quervain: unha lesión nos tendóns do polgar que se adoita dar por un sobreuso deste, porque agora estamos todo o día tecleando. Cada vez máis nos achegamos máis ao sedentarismo tecnolóxico.

—Dirías que estas lesións irán en aumento?

—Creo que si. Está a darse un fenómeno que é ser deportista de redes, é dicir, existen moitas persoas que lles dá dopamina ver a xente facendo deporte en redes sociais ou a través dunha pantalla, xa sexa a través do móbil ou unha televisión. Xente que ve durante horas Teledeporte, pero que non se levanta da cadeira de brazos para practicalo. É ilóxico. Consomes hábitos deportivos, de crecemento persoal ou o que sexa, pero despois non saes dese «Para ti» en Tiktok, dese canal de contidos en Instagram ou desa canle de televisión. Non o transportas á realidade. E é un fenómeno cada vez máis visible. 

—Existen as contracturas?

—Isto é un melón. O problema dáse co que a xente do montón pensa que sucede cando sofren unha contractura. Relacionámolo cunha bóla, como algo que está atrapado, cando o teu corpo non ten a capacidade de facer un nó. O termo contractura, médicamente, está a dicirte que é unha contracción permanente dun músculo. Os dous compoñentes principais que fan a contracción muscular son a actina e a miosina. Estes dous compoñentes están moi xuntos, todo o intre, e téñense que mover. Se non o fan, non se move o músculo. E isto é imposible. Isto pásanos cando nos morremos, por exemplo. Que sucede? Que para librarnos dunha terminoloxía rara, pódeselle chamar contractura. Pero o importante non é o termo, senón entender que está a pasar aí. 

—Debo preguntarche, que sucede entón cando sufrimos unha contractura?

—Un músculo ten un limiar de fatiga. Se te pasas deste, o músculo empeza a dar problemas que se traducen en  dor. O vulto que supostamente sentimos é algo moi subxectivo. Realmente non existe. O termo está mal empregado por iso. Pero, como che digo, hai que ser tolerante. Obviamente a palabra pódese utilizar sen problema, pero interpretalo como un nó que hai que desenlazarlo é o erro principal.

—Serven de algo as masaxes?

—O músculo compórtase como un estado xel, xelatinoso. Cando empezas a aplicar movemento, contacto na zona, xa sexa unha masaxe ou calor, o músculo abrándase, literalmente. Simplemente se aplicas movemento en xeral, non fai falta que che dea unha masaxe. Ao final, é un acto pracenteiro. Hai que entender que o estímulo mecánico do contacto humano, por exemplo, que che dean un abrazo, xa nos provoca pracer. De feito, é algo necesario, a nivel fisiolóxico recoméndase o contacto físico, o cariño, porque tamén nos estimula a nivel hormonal. Totalmente a favor das masaxes ante dores, pero tendo en conta que é unha medida a curto prazo. Este é un dos fallos de moitas persoas que veñen ao fisio, que se cren que os imos a «arranxar». O paciente ten que entender que o fisio non vai facer iso, senón darche ferramentas para que ti intentes ser o máis independente posible. 

Como facer correctamente unha masaxe na casa efectivo e sen perigo de lesionarnos?

Lois Balado

—É frecuente lesionarse as costas ou sufrir dores nela. E ante isto, tombarse ou sentar para descansar. Recoméndalo?

—Como se actúa ante unha dor é moi persoal. Hai varias cousas interesantes. A primeira, o termo: kinesofobia. A fobia ao movemento é un fenómeno que se pode instaurar. Sufrir dor é moi incapacitante e pode facer entrar ao paciente nun círculo vicioso, sobre todo cando se dan nas costas: empeza a estar discapacitado para moitas cousas na túa vida e isto provócalle unha tendencia para tombarte, provocando que non faga nada. Pero así, o corpo se predispone a descansar. Que débese de facer ante unha dor de costas? Intentar, na medida do posible, seguir coa túa actividade.

Para que nos fagamos unha idea, unha persoa encamada durante dúas semanas nun hospital pode perder o 30% da súa musculatura. Hai formas de intentar adecuarte á lesión e poder seguir movéndote. O repouso absoluto para unha persoa con dor de costas non é unha opción. Porque se o fas, perdes capacidades como forza, coordinación, estabilidade e resistencia, que ás túas costas lle veñen fatal. Canto máis nos movamos, o noso corpo máis se activa e máis se prepara. Esa é a solución. Ollo, tampouco estou a dicir de moverse ás toas, con control. 

—Existe relación entre o estrés e algunhas lesións?

—Si. O estrés tensa ao ser humano. A estabilidade do ser humano depende moito da saúde e viceversa. Dentro do estrés hai un proceso que se chama somatización: converter un sentimento nunha dor. E isto está moi estudado. Sobre todo vaise ás costas. O estrés seguramente provoque que non teñas tempo para nada ou non teñas ganas. Iso provocará que non adestres, non te movas ben e non te alimentes ben. Así se transfiren os hábitos nocivos. Son patróns viciosos sempre e hai moita relación coas costas e o pescozo. Sobre todo en base á postura que unha persoa adopta cando está tensa, moi de contracción, como de protección e seguridade. O corpo ponse en alerta. Por iso cando somatizas moito podes rematar lesionándote. Por non falar do descanso. O estrés provoca non durmir ben e a principal medida de recuperación do corpo humano é o descanso. 

—Comentas no libro que as lesións de xeonllo son frecuentes. É imposible previlas cando se practica deporte con frecuencia?

—O xeonllo é a miña articulación favorita, con diferenza. Pero hai que ter en conta que non é un cóbado. A diferenza que hai é a gravidade e o peso corporal que aguanta esta. Cando vas andando, en X momento, o que sexa, desa marcha que fas, o 100% do teu peso pasa polo xeonllo. Por iso, algunhas lesións de xeonllo pódense previr, pero outras non. Cando unha persoa fai un deporte de equipo, como fútbol, baloncesto ou o que sexa, ninguén está a pensar no seu xeonllo. Un está pendente dos factores externos, pero non dos internos. Por iso, á mínima perturbación que teñas pódeste lesionar. Ese é o problema. Pódense previr? Resposta curta de novo: non. A longa: o único método de prevención de lesións no xeonllo é adestrar forza. Necesitas coordinación e estabilidade. O xeonllo está moi exposta e por iso existen tantas. Por iso, intentar adestrar forza ao deporte que ti fagas é a prevención. Éo todo; para calquera deporte. 

—Mencionáchela en varias ocasións na entrevista, cres que a forza é a grande esquecida?

—Creo que hai que insistir moito máis do que se insiste. Debemos practicar exercicio forza ao mesmo nivel que lavarse os dentes. Xa non digo comer, pero non quero que sexa reduccionista. Cada un pono ao seu nivel, pero eu si a poría ao mesmo que ducharse e lavarse os dentes porque creo que é unha necesidade. O corpo está feito para moverse e para incrementar as súas capacidades, como a forza, o control motor, a velocidade… E non o facemos. Iso incapacítanos no día a día, só que na actualidade a nosa rutina non é a mesma que hai 400 anos, cando todo era moito máis físico. Agora temos moitas facilidades. Pero somos máis débiles que esas xeracións. Hai que entender a forza como un concepto biopsicosocial, que che outorga a ti autoestima: gañas mentalidade, constancia e un hábito. Empezas a rodear a túa vida dunha contorna positiva e vas empezar a coñecer xente dun círculo con hábitos positivos. Partindo desta base, está totalmente esquecida. 

---

---