Deixar de fumar rexuvenece: así cambia o teu corpo segundo o tempo que leves sen consumir tabaco
VIDA SAUDABLE
Tras dez anos lonxe do tabaco, os exfumadores teñen unha función pulmonar similar a alguén que nunca probase a nicotina
19 ago 2022 . Actualizado á 12:50 h.Se es fumador, probablemente prometéraste deixar o tabaco ao darche conta de que o teu hábito che lastra á hora de afrontar situacións en grao sumo cotiás. O dano que provoca no noso corpo a nicotina converte subir unhas escaleiras nun reto que te deixa exhausto. O tabaco tamén fai que corretear polo parque cos nosos fillos ou cans cústenos máis do que debería e, que fronte ao espello, pregúnteste: Perdoa, de onde saíron estas engurras? Porque si, o tabaco fai que parezamos máis vellos do que somos. Afortunadamente, todo iso ten solución. A maioría dos efectos que causa o tabaco no noso corpo son reversibles. Poderiamos dicir que deixar de fumar rexuvenece. Ou máis ben, deixar de fumar fará que recuperes os anos que te botaches amais por culpa do cigarro.
Pero para logralo hai que pasar por unha serie de fases. O tabaco é unha substancia altamente adictiva e custarache deixalo, polo que servirse de axuda farmacolóxica ou clínica aumentará as posibilidades de éxito (aquí dámosche todas as claves para logralo). Xunto a Carlos Rábade, neumólogo e coordinador da área de tabaquismo de SEPAR (Sociedade Española de Pneumoloxía e Cirurxía Torácica), facemos un percorrido cronolóxico polas distintas fases para deixar de fumar e os cambios que se van producindo con elas no noso corpo.
Dúas horas sen fumar: a nicotina xa está metabolizada e desapareceu
Trátase dun dato sorprendente. Tras dúas horas sen fumar desaparece a nicotina do noso corpo. Significa isto que, coa desaparición da substancia máis adictiva do tabaco, a nosa adicción é unicamente psicolóxica pasadas esas dúas horas? Pois non, evidentemente. A nicotina tarda cinco segundos en chegar aos pulmóns e uns dez en coarse no noso sistema nervioso central xerando unha sensación de reforzo, de pracer. Trátase dunha droga moi rápida, de aí a facilidade que ten para xerar adicción. Despois pasará ao noso sangue e en dúas horas se metabolizará nunha nova substancia: a cotinina.
«O problema vai máis aló. Deixar de fumar non só é eliminar os niveis de nicotina, é que a nicotina produce unha serie de modificacións no cerebro. Auméntanse o número de receptores. A pesar de que deixemos de fumar, o cerebro segue demandándoos. Temos que consumila. A sensación de pracer e de recompensa libera substancias no cerebro, reforzando positivamente o consumo.Falamos de substancia que xera cambios no cerebro duradeiros, tanto a nivel físico como psicolóxico», explica Carlos Rábade.
De 24 a 48 horas sen fumar: primeiros cambios fisiolóxicos
O noso corpo só necesita entre un e dous días para comezar a notar melloras en distintos parámetros. «Nas primeiras horas tras deixar de fumar xa hai unha serie de cambios fisiolóxicos. Diminúe a presión arterial e a frecuencia cardíaca. Tamén notaremos xa un maior sabor nos alimentos e máis percepción dos cheiros.
72 horas sen fumar
Nun prazo de 72 horas sen fumar, eliminaremos a cotinina (o metabolito que produce a nicotina) do noso corpo a través dos ouriños. Trátase do prazo máis común, aínda que hai casos nos que a presenza de cotinina en sangue pode prolongarse ata os cinco días.
Cinco días sen fumar: empeza o rexuvenecemento cutáneo
Tras só cinco días afastados do tabaco, o noso aspecto mellorará. «A pel cambia, está máis hidratada, diminúense as fisuras e desaparecen as engurras prematuras», explica Carlos Rábade. De feito, este é un dos principais obxectivos que persegue a xente que abandona o tabaco, segundo explícannos desde a área de tabaquismo da Sociedade Española de Pneumoloxía e Cirurxía Torácica. «O tabaco asóciase a lesións cutáneas e a unha deterioración da pel e do aspecto físico físico en xeral. Fumar tamén aumenta a caída do pelo. Efectivamente, deixar o tabaco rexuvenece a pel e é un elemento importante que anima a moitos fumadores a deixalo, mellorar o seu aspecto físico e verse mellor», di Rábade.
Tamén se reducirá de xeito exponencial o risco de sufrir un accidente cardiovascular. Isto débese a que o proceso de eliminación do monóxido de carbono, unha das substancias máis nocivas do tabaco, está xa nunha fase moi avanzada.
Unha semana sen fumar: a síndrome de abstinencia golpea forte
Durante a primeira semana sen fumar, se non se conta cun tratamento farmacolóxico ou clínico, é habitual que aparezan os síntomas da síndrome de abstinencia (popularmente coñecido como o mono por deixar de fumar). Un abano de problemas tanto físicos como psicolóxicos e facilmente recoñecibles: irritabilidade, inquedanza, necesidade compulsiva por coller un cigarro, insomnio e ganancia de peso. Seguro que non é a primeira vez que escoitas que deixar de fumar engorda.
«A síndrome de abstinencia son o conxunto de síntomas psíquicos e físicos que experimenta o fumador no momento que deixa de administrarse nicotina, que é a droga que produce a enfermidade do tabaquismo. Como calquera outra droga, a falta desa substancia xera unha serie de síntomas físicos, que aparecerán durante os primeiros días», detalla o neumólogo. Estes síntomas irán desaparecendo de xeito paulatino conforme pase o tempo supondo cada vez un problema menor.
Un mes sen fumar: máis capacidade pulmonar, pero maior risco de recaída polo «craving»
Se conseguiches acadar a meta voante dos 30 días sen fumar, o teu corpo notarao con melloras fisiolóxicas moi importantes. Pasado un mes, chega a melloría da nosa capacidade de exercicio e estaremos preparados para afrontar maiores esforzos.
Agora ben, tamén teremos que plantarlle cara para os efectos do chamado «craving» (antollo, en inglés). O «craving» non é o mesmo que a síndrome de abstinencia. «Chamamos craving a eses momentos nos que o corpo sente a imperiosa necesidade de nicotina», detalla Carlos Rábade: «Son momentos que non duran máis de dous ou tres minutos e que, moitas veces, van asociados a estímulos externos como pode ser o café, o cigarro de despois de comer ou o de antes de durmir que están asociados polo fumador a unha recompensa positiva». O cigarro de despois do sexo é outro deses consumos asociados ao craving.
«Iso é o craving, picos nos que o fumador necesita nicotina. Pode ser pola adicción á propia substancia ou porque durante moito tempo enlazou esa substancia con outro estímulo. Xa non es adicto a esa substancia, xa pasaches a adicción, pero como sempre fumaches co café repites esa conduta. O craving durará como moito cinco minutos e a frecuencia irá diminuíndo a medida que leve tempo sen fumar», comentan desde a unidade antitabacos da SEPAR.
Sobre todo nas primeiras semanas tras deixar o tabaco, a frecuencia do craving será alta. Nunha importante porcentaxe de fumadores aumenta cumpridas as catro semanas, pero pasado ese pico comeza a diminuír. É un momento complicado do proceso porque a máis síntomas de «craving», máis recaídas. Tras tres ou catro meses sen fumar, o craving aparecerá en momentos puntuais e, cumpridos os seis meses, desaparecerá do todo.
De dous a tres meses sen fumar: un soño de máis calidade
En pacientes con algunhas enfermidades respiratorias percíbese unha mellora progresiva acadados os noventa días de abstinencia. Nos asmáticos, por pór un exemplo, adóitase producir unha mellor resposta ao tratamento e unha mellora xeral da sintomatoloxía: diminúe a tose e os ruídos ao respirar. A estas alturas, os fumadores dormen mellor.
De tres a seis meses sen fumar: mellora da saúde mental
Pasados varios meses, aproximadamente entre os tres e os seis meses, diminúen os niveis de estrés. Notarase unha maior sensación de calma. Os fumadores que acadan o medio ano sen probar un cigarro rexistran uns niveis de inquedanza moito menores e, en xeral, o seu estado anímico é mellor. Os pacientes depresivos tamén experimentan melloría.
Dun ano e medio a dous anos sen fumar: chámate exfumador
Cando xa se pasaron entre 18 e 24 meses sen fumar é cando un pode comezar a considerarse exfumador. A batalla ao tabaquismo está gañada, pero o teu corpo aínda se seguirá beneficiando de abandonar o hábito durante anos.
De cinco a dez anos sen fumar: unha recuperación sorprendente
«Ao cabo duns anos, os fumadores que deixan o tabaco conseguen que a súa función pulmonar sexa moi similar á dunha persoa da súa mesma idade que non fumou. Necesítase un período de entre cinco a dez anos de abstinencia para poder lograr este equiparamiento. Doutra banda, o risco de cancro vai diminuír de forma significativa tras este tempo (entre cinco e dez anos sen fumar)», asegura Carlos Rábade.
Unha recuperación case milagrosa que debería alentar a todos os fumadores a levar un estilo de vida máis saudable. Cabe lembrar que o tabaquismo produce cancro de pulmón (o segundo cancro máis común) e é o responsable de máis de 50.000 mortes ao ano en España, recortando unha esperanza de vida media de vinte anos.
