Alma Rodríguez, paciente de incontinencia: «Só vou aos lugares que sei que teñen baño»

Alma Rodríguez e Angels Roca atrévense a falar dun problema que afecta a millóns de persoas. Rompen o tabú que existe coa incontinencia, tanto a urinaria, que padecen uns seis millóns de persoas, como a fecal, que ten entre dúas e catro millóns de doentes. Contan o seu testemuño porque só a metade dos pacientes, no mellor dos casos, piden axuda. A incontinencia non te mata —como di o primeira— pero incapacita a vida en todos os sentidos.

Alma tivo a súa primeira perda de ouriños aos 40 anos. «Dei a luz á miña primeira nena con 28 anos, e tiven un racho enorme. Naquel momento, coséronme e xa vida normal. Coma se non pasase nada. O segundo embarazo xa foi horrible, non podía camiñar. Tiña que suxeitarme a barriga porque sentía que o neno se me caía», lembra esta coruñesa. Naquel momento, explicáronlle que se trata da postura do bebé, que facía presión sobre a pelvis. Anos máis tarde, descubriu que o seu chan pélvico estaba a pedir axuda a berros.

Nos anos seguintes, pasou por varias operacións xinecolóxicas, como unha conización de útero —procedemento cirúrxico no que se extrae unha porción cónica do pescozo uterino— porque tiña células canceríxenas desde moi mozo. Todo iso foi danando a súa zona pélvica. «A primeira perda de ouriños tívena nunha clase de aeróbic. A verdade é que te asustas un pouco, pero posche un salvaslip e non lle dás máis importancia», lamenta mirando o pasado. A delegada da Asociación Incontinencia (ASIA) da Coruña recoñece que, na actualidade, normalizáronse as perdas de ouriños, cando é algo que non debe suceder.

A etapa máis crúa da súa vida comezou hai agora cinco anos. Someteuse a unha histerectomía para previr o desenvolvemento dun cancro sen saber que a incontinencia fecal estaba ao virar a esquina. «Pasa o tempo e doume conta de que xa non son capaz de chegar ao baño para facer caca, e é algo que cada vez me custa máis», rememora. O problema só ía a peor, e aínda que pediu axuda ao seu médico de cabeceira, este non soubo darlle ningún tipo de solución.

Tardou un ano e medio en contarllo ao seu marido, e os seus fillos descubrírono porque houbo un día no que non puido chegar ao baño estando con eles. O traballo era un inferno para ela. O emprego de Alma era de cara ao público e a incontinencia cada vez dáballe menos tregua. «Eu fíxenme caca amais, e limpábame como podía. O problema é que unha vez que tes ganas, non teño nin un segundo para chegar ao baño». Cóntao dunha forma moi real e crúa, tal e como é. «Chegaba a casa chorando. E na casa dicíanme que llo contase ao meu xefe, pero é que me daba tanta vergoña que antes me morría», recoñece. Hoxe comparte a súa historia para que, a diferenza do que lle sucedeu a ela, outros poidan ver que non están sós. Puido traballar un ano máis.

Buscou axuda tanto no medicamento público como na privada. Deriváronlle ata que deu coa consulta da doutora Isabel Bermúdez, especialista tal. «Vin un pouco de luz», conta. Comezaron abordando o problema con irrigacións transanales, unha técnica que permite baleirar o intestino mediante a introdución de auga a través dunha sonda rectal. «Isto permitíame pasar a mañá tranquila e ir traballar, pero polas tardes non estaba libre de que me volvese a suceder», apunta. A súa rutina pasou a ser traballo e casa, día tras día. «Tamén me convertín nunha persoa moi dependente do meu marido e fillos». Condicionou todos os aspectos da súa vida, desde o laboral ata o social. «Estás disposta a vivir encerrada na túa casa como fixeron moitas mulleres antes, porque isto da incontinencia non é nada novo», engade.

Avances

Na actualidade, a súa calidade de vida mellorou lixeiramente. Pasou das irrigacións a un neuromodulador de raíces sacras, que utiliza a estimulación eléctrica das raíces nerviosas sacras para modular a función do chan pélvico. «É como un marcapasos. Ás veces supón a cura total, e outras veces, como é o meu caso, unha axuda», explica. Este dispositivo mándalle un sinal de que ten que ir ao baño, e dálle unha marxe de entre dúas e tres minutos. «Pero para min, iso é moito», comenta.

Permite sentirse máis cómoda nos sitios que, previamente, estudou. «Eu só vou aos lugares que sei que teñen baño e sei onde está». Ante a falta de aseos públicos, o paseo marítimo non o pode nin pisar. Á praza de Lugo e os seus arredores, por exemplo, só pode ir pola mañá. Está acostumada. Di que a parte de atrás do seu coche é «como un baño portátil».

O peso mental desta condición é o máis difícil de todo. Cando a súa familia non o sabía, chegouse a esconder na casa e a mentir sobre o que lle ocorría en realidade. «Ao principio, non sabía nin como contarllo ao psiquiatra nin ao psicólogo». Di que como ela hai moitas persoas, afectadas por distintas patoloxías, que o levan en segredo.

Quere pór o foco na prevención, que se basea no coidado do chan pélvico. «Agora estanse dando moitos casos en xente mozo porque cada vez hai máis deporte de impacto», destaca. Desde a asociación, intentan colaborar con aquel que queira; médicos de atención primaria, enfermería, psicólogos e nutricionistas.

Dez anos en ter un tratamento

A presidenta da entidade, Angels Roca, tardou dez anos en dar cun tratamento. A incontinencia non só pasou factura ao seu traballo, ao que lle custara moito chegar, senón tamén á súa vida familiar. «Por moito cueiro que levase, se estaba nunha reunión e escapábame, dábame vergoña. Estamos a falar de que me facía caca amais», lamenta.

Pasou unha década montada nunha montaña rusa. A súa autoestima diminuíu e chegou un punto no que non podía deixar aos seus fillos na porta do colexio, nin ir ao supermercado ou seguir adiante coa vida pública que o seu traballo lle esixía. «O que máis me toca a fibra de todo o que pasei é non ter na retina a actuación dos meus fillos de fin de coiro, ese partido importante, non poder ir con eles á praia. Ao final, perdín cousas en grao sumo importante», recoñece.

Despois de pasar por case todos os tratamentos dispoñibles, tamén chegou á neuromodulación sacra. Foi un antes e un despois, e agora, non se perde nada da vida dos seus netos.

Falar deste problema non foi doado nin para Alma nin para Angels. A asociación naceu no 2013, cando un grupo de coloproctólogos de Cataluña falaron con esta última para formar unha entidade. «Rapidamente dixen que si, non quería que ninguén pasase máis por todo o que eu pasei», lembra. A entidade ten un servizo telefónico dispoñible todos os días a calquera hora (620 886 363). 

«Sempre hai alguén alén do teléfono para escoitar a todas estas persoas. Ás veces, non falalo á cara pode axudar a contar o que te está pasando e como o estás vivindo», apunta. A presidenta dos afectados lembra que este problema non é exclusivo de adultos, senón que hai nenos e adolescentes que tamén se enfrontan a iso.

---

---