Esta bacteria causa listeriosis, unha infección caracterizada, na maioría de ocasións, por molestias estomacais, musculares e febre
20 may 2025 . Actualizado á 17:07 h.O Sistema de Alerta Rápida para Alimentos e Pensos (Rasff) emitiu o pasado martes unha alerta alimentaria «grave» tras atopar listeria nun queixo elaborado en España. A bacteria foi detectada en Bélxica, pola distribuidora Cordies Food Group. Nun principio apuntouse aos queixos da marca Entrepinares, de Valladolid, pero a firma desmentiuno.
As autoridades sanitarias, tanto españolas como europeas, recomendaron non consumir o produto e devolvelo á tenda onde foi adquirido para obter un reembolso. O produto afectado corresponde ao lote B95613, con data de caducidade do 28 de abril de 2025, segundo o informe, publicado o pasado 13 de maio despois do aviso da empresa belga.
Que é a listeria?
Trátase dunha bacteria que, segundo explicaba Jorge Barros, catedrático da Área de Tecnoloxía dos Alimentos da USC, nesta reportaxe, é moi difícil de erradicar e está presente en moitas contornas. «Nas plantas de produción de alimentos é bastante doado que poida haber problemas xa que, no momento no que esa bacteria introdúcese na planta, é moi difícil de erradicar. É tremendamente resistente, incluso a temperaturas baixas dun ou dous graos», destaca o experto.
A listeria é o patóxeno causante da listeriosis, unha infección que, normalmente, adoita ter a súa orixe en alimentos que as persoas consomen. Así, a bacteria chega ao aparello dixestivo a través dun produto contaminado, e se a cantidade de microorganismos é suficiente, pasa ao sangue. Existen dous tipos de listeriores.
Por unha banda, atópase a non invasiva, que é a forma máis leve que afecta, sobre todo, a persoas sas. Provoca unha gastroenterite febril, con síntomas como diarrea, febre, dor de cabeza e molestias musculares. O período de incubación é breve e os brotes desta infección relaciónanse con alimentos que conteñen unha gran cantidade de L. monocytogenes.
Por outro, a forma de listeriosis invasiva, máis grave e que afecta a grupos de alto risco, como as embarazadas, os pacientes en tratamento por cancro, sida ou transplantes de órganos, os anciáns e os lactantes. Os síntomas son máis graves e caracterízase por unha alta taxa de mortalidade, que oscila entre o 20 e o 30%. Entre a súa manifestación clínica está a febre, as dores musculares, a septicemia e a meninxite. O período de incubación adoita ser dunha a dúas semanas, aínda que pode ir de días a meses.
Como se transmite?
A principal vía de transmisión ao ser humano é o consumo de alimentos contaminados. Segundo a OMS, aínda que o número de pacientes non é elevado, a alta taxa de mortalidade que supón esta infección convértea nun problema de saúde pública.
Ao contrario do que sucede con outros patóxenos responsables de enfermidades de transmisión alimentaria, L. monocytogenes pode sobrevivir e multiplicarse a baixas temperaturas, incluso as habituais nos refrixeradores.
En que alimentos adoita estar?
É frecuente que a listeria sola contaminar produtos listos para o consumo cunha vida útil prolongada. Os máis afectados adoitan ser salchichas, patés, peixes afumados, produtos lácteos como o leite cru ou os xeados elaborados a partir desta, as ensaladas preparadas así como as verduras e as froitas crúas.
Pódese previr?
L. monocytogenes presente nos alimentos morre por acción da pasteurización e a cocción. En xeral, as medidas para previr a listeriosis son as mesmas que se aplican a outras enfermidades de transmisión alimentaria: manipulación dos alimentos en condicións de seguridade e aplicación das «Cinco claves da OMS para a inocuidade dos alimentos». A entidade sanitaria recomenda manter limpeza e desinfección das superficies, utensilios e táboas para cortar; separar os alimentos trucos dos cociñados para evitar a contaminación cruzada; cociñar os alimentos por completo e mantelos quentes ata a súa inxesta; manter os alimentos a temperaturas seguras e inferiores a 5°.C; así como lavar de forma correcta as froitas, hortalizas e verduras que vaian consumirse en cru.
Quen teñen máis risco?
A probabilidade de contraer a infección é vinte veces maior en embarazadas que noutras persoas sas, de feito, pode ser causa de aborto espontáneo ou morte fetal. Os pacientes con VIH/sida teñen unha probabilidade 300 veces maior de sufrir listeriosis que as persoas cun sistema inmunitario normal.