Montserrat Terceiro sufriu un ictus aos 38 anos: «Eu levaba unha vida sa, non tivera ningún aviso»
ENFERMIDADES
Cando ocorreu, esta galega tiña dous fillos pequenos e o proceso de adaptación á nova realidade das secuelas foi difícil para toda a familia
30 sep 2024 . Actualizado á 09:37 h.O ictus é sempre unha síndrome inesperada e repentina, pero éo máis aínda cando se trata de pacientes mozos que, polo demais, atopábanse ata ese momento perfectamente saudables. Este é o caso de Montserrat Terceiro Rey, que sufriu aos 38 anos este evento cerebrovascular e que, desde entón, convive con secuelas cognitivas incapacitantes.
A paciente é membro da asociación Dano Cerebral Galicia e colabora desde esta entidade coa divulgación e a concienciación sobre esta patoloxía na que actuar a tempo é clave para mellorar o prognóstico e evitar complicacións. Neste marco, participou da presentación do informe Investigación social sobre o impacto das secuelas nas fases subaguda e crónica tras un ictus, evento organizado pola asociación Dano Cerebral Galicia en conxunto con Ipsen en Santiago de Compostela.
Sen ningún aviso
Montserrat tivo o seu ictus mentres estaba a facer unha ruta de sendeirismo nun día de xullo. A pesar de todo, a sorte acompañouna ese día: non ía soa e as persoas que a acompañaban déronse conta rapidamente de que algo lle pasaba. «Eu levaba unha vida sa, non tivera ningún aviso de que podía ter algún problema neurolóxico, e de súpeto durante unha ruta de sendeirismo perdín a forza ao lado dereito do corpo. Fallábame o brazo dereito, entón, fomos ao centro médico e xa alí non fun capaz de escribir o meu nome. Pero como eu non tiña dor, non era consciente de que me estaba pasando algo tan grave. Despois de aí, entrei nunha situación moi crítica e fómonos ao hospital», lembra.
No seu caso, o ictus foi provocado por un derrame cerebral, algo que se coñece como ictus hemorráxico e é causado por unha rotura nun vaso sanguíneo do cerebro. Estes supoñen ao redor do 10% dos casos de ictus. No caso de Montserrat, a rotura foi debida a unha malformación de nacemento. «Formouse mal e foi o que rompeu. Así, sen máis, sen aviso previo nin nada. E aí empeza todo o vórtice da miña enfermidade», conta.
Dentro da desgraza, a sorte estivo presente unha vez máis. A súa hemorraxia detívose por si soa, o que facilitou o tratamento e impediu que os danos fosen maiores. «Segundo explicáronme, a hemorraxia parou e iso foi o que se salvou, se seguise sangrando eu non sei que pasaría», di. Por iso, a cirurxía púidose postergar ata marzo do ano seguinte.
Recuperarse dun ictus
Tras a operación, chegou o momento de lidar coas secuelas que lle quedaran. Da parte física, recuperouse rapidamente e de xeito efectivo. A súa perda de forza no brazo mellorou co tratamento. Pero os problemas cognitivos non foron tan sinxelos de resolver. Tivo que volver aprender a ler e escribir desde cero.
«Estas secuelas invisibles son moi difíciles de explicar e non é doado que che entendan. Eu tiña problemas de memoria, de atención, estaba separada e non podía facerme cargo dos meus dous fillos. Pasei a depender dos meus pais porque non podía nin cociñar, non sabía en que orde facer as cousas, non podía conducir», lembra Montse.
Nese proceso de recuperación, unha das necesidades máis grandes dos pacientes e, tamén, unha das que menos atención reciben, é o apoio psicolóxico. «Con 38 anos dáche un golpe a vida e, sen contar con iso, perdes toda a túa independencia. É moi duro e é difícil de xestionar e de procesar. Por iso o primeiro que necesitaba era ir ao psicólogo», conta.
«Tes que prepararte para unha operación da cabeza, que é de vida ou morte, e que é moi complicada. E tes que estar forte para a túa familia. Eu nese momento tiña nenos moi pequenos e tiña aos meus pais. Entón, para afrontar todo iso, deberiamos contar con axuda psicolóxica xa desde o ingreso no hospital», sostén.
Durante a espera para recibir este apoio a través da seguridade social, decidiu contactar coa asociación de pacientes Sarela, dedicada a brindar atención a persoas con dano cerebral. Foi mediante esta entidade que comezou a súa terapia neuropsicolóxica e emprendeu os primeiros pasos do camiño para poder refacer a súa vida tras o ictus. Volveu ler e a escribir e adaptou o seu fogar ás súas novas necesidades, etiquetando os obxectos para axudarse a lembrar como usalos. «Tiven que apuntar ata onde gardaba a roupa», explica.
A todos estes desafíos sumáronse, no seu caso como no de moitos outros pacientes, xestións e trámites que había que facer para conseguir unha baixa laboral e, posteriormente, unha incapacidade. «A discapacidade está a demorar preto dun ano en saír. Eu teño unha incapacidade absoluta, pero a valoración para tela foi moi tardía e mentres tanto tes que afrontar os gastos sen ter os mesmos ingresos que antes», sinala.
A nova normalidade tras o ictus
A pesar de os esforzos e os avances que conseguiu, a súa mente non volveu ser a de antes do ictus. «Os primeiros tres anos avancei, pero aí me estanqué, de súpeto. E sigo tendo dificultades, aínda que logrei volver para o meu piso e estar cos meus fillos, adaptando a casa dalgún xeito e etiquetando todo con pictogramas. Puiden independizarme e non seguir dependendo dos meus pais, pero é certo que a de antes non volves ser. Eu, a día de hoxe, seis anos despois, sigo necesitando axuda e terapia», conta Montse.
Estas secuelas cognitivas implican que algunhas actividades e tarefas do día a día sigan sendo, para ela, complexas. «Teño que esforzarme moito para manter a atención e iso condiciónate a nivel cotián e social. Nas comidas familiares, se hai moitas conversacións ao mesmo tempo, ou se vas tomar un café e hai moito ruído, é complicado. Tes que ir seleccionando en que cafetería entrar para non angustiarte», detalla.
Ademais, «o ter afectada a memoria fai que sexa difícil, por exemplo, ir a un caixeiro automático. Tes que lembrar un PIN, meter uns números, facer todo rápido. O mesmo aparcando o coche na rúa. Tes que lembrar a túa matrícula, metela, pór unha hora. Despois, por exemplo, cando vas ao médico, nas pantallas aparécenche números, letras da túa quenda e a que sala tes que dirixirte. Pero no momento en que ti miras o ticket e víraste, como a memoria inmediata está alterada, dásche volta e esquéceche todo », explica a paciente.
Estes esforzos de manter a atención de xeito constante chegan a ser esgotadores e ao cabo dunhas poucas horas, Montserrat necesita descansar un intre. «É que, se te fixas, todo está preparado para ter que memorizar cousas e é unha sobrecarga enorme de atención. Por exemplo, á hora de cociñar, se teño algo no lume teño que estar a pensar niso todo o tempo para que non se me esqueza, xa non o lembro como antes. No momento en que me viro, esquéceme que teño algo ao lume e isto tenme pasado. Entón, é un esforzo que ao longo do día fas moitísimas veces», describe.
Por iso, Montserrat pide paciencia á sociedade. «Hai momentos nos que me baixo do mundo, desconéctome. Hai días nos que teño moita fatiga mental e xa nin sequera falo. Hai días nos que non lembro nada, estou máis espesa. Entón, toda a contorna debe acompañar ese esforzo que unha fai e tratar de entender. Se ti animicamente non te sentes apoiado, arroupado, se a túa familia non entende o que te está pasando, tampouco vas facer ben a rehabilitación, porque o máis doado é quedarse na casa e caer nunha depresión. Entón, o apoio é fundamental», di.