Unha recente revisión de máis de 130.000 casos de insomnio achou que aquelas persoas que tomaron melatonina durante un ano ou máis aumentaran nun 90% as súas probabilidades de ter insuficiencia cardíaca e duplicado o seu risco de morte por calquera causa
08 nov 2025 . Actualizado á 13:32 h.A melatonina é un dos suplementos máis populares para durmir. Pódese conseguir tanto en farmacias como en supermercados, nunha ampla variedade de formatos, desde pílulas ata infusións ou gominolas. Esta gran dispoñibilidade baseouse no feito de que se trata dunha substancia considerada, en gran medida, segura, dado que o propio organismo humano prodúcea. É unha hormona naturalmente presente no cerebro, que xoga un papel crucial nos ciclos de soño e vixilia, aínda que a súa versión comercializada fabrícase de xeito sintético.
Pero os últimos datos pon en dúbida esta suposta seguridade do fármaco. Unha revisión que se presentará este mes nas Sesións Científicas do 2025 da Asociación Americana do Corazón (AHA, polas súas siglas en inglés) analizou a máis de 130.000 adultos con insomnio que tomaban melatonina e achou que aqueles que a consumiran todos os días durante máis dun ano eran máis propensos a sufrir insuficiencia cardíaca, así como a ser hospitalizados por ela, e tamén tiñan un maior risco de morte por outras causas. O estudo, que aínda non se publicou, ten limitacións importantes. Trátase dunha análise de datos que non permite establecer vínculos causais entre fenómenos. Con todo, abra a porta á avaliación dos riscos desta medicación que, aínda que está dispoñible sen receita, non está exenta de provocar efectos adversos.
Que é a melatonina
A melatonina é unha hormona que se produce de xeito natural no corpo, en particular, na glándula pineal, localizada no cerebro. Esta hormona libérase en función das condicións de luz nas que se atope un individuo: cando cae o sol e hai escuridade, aumenta a melatonina, mentres que a súa concentración diminúe na presenza de luz solar. «O pico de melatonina no corpo prodúcese pola noite e o que vai facer é regular os nosos ritmos circadianos para que nos dea o soño», explica a farmacéutica Paula Briones, vogal de Alimentación do Colexio Oficial de Farmacéuticos da Coruña (Cofc).
A partir aproximadamente dos 30 anos, a produción de melatonina no organismo comeza a decaer, facendo que o soño empeore. Ao perder calidade de soño, tamén notamos «un dano oxidativo nas nosas células que é maior, así como un aumento da inflamación», sinala Briones.
En caso de tomar melatonina, é recomendable facelo pola noite, para que estea aliñada coa súa función natural. «É unha substancia moduladora do sistema nervioso e os seus efectos van depender da hora á que a tomemos. Se o facemos moi lonxe do horario de durmir, vai interferir cos ritmos circadianos», explica José Luis Relova Quinteiro, especialista en Neurofisiología Clínica e profesor de Fisioloxía na Universidade de Santiago de Compostela.
Hai que ter en conta ademais que, se lla consome xunto con alimentos, a melatonina «sobe a glucemia e altera o perfil lipídico, sobre todo os triglicéridos. Por iso deberiamos separar a toma da comida, agardando polo menos dúas horas despois de cear para tomala», indica Briones.
Usos do suplemento
Aínda que se adoita consumir melatonina para combater o insomnio, cando este se volve crónico, non está indicada. «A única indicación recomendada polas guías actuais para o insomnio é a da melatonina de liberación prolongada en adultos maiores de 55 anos con insomnio primario, é dicir, que non está asociado a outra enfermidade, e durante un período máximo de tres meses», apunta o doutor Manuel de Entrambasaguas, coordinador do grupo de traballo de Insomnio da Sociedade Española de Soño (SES).
Esta substancia é efectiva así mesmo para tratar alteracións dos ciclos de soño que poden producirse de xeito puntual, como pode ser o caso dos viaxeiros frecuentes que sofren jetlag, ou ben, das persoas que traballan a quendas. Nestes casos, si pode ser útil recorrer á versión de liberación rápida do fármaco.
Comercialización en España
A melatonina que podemos atopar en formato de suplemento en España ten uns límites estritos para evitar que o seu consumo supoña riscos. «Véndese sen receita por baixo dos dous miligramos por doses. A partir dese límite, xa llo considera un medicamento», explica Paula Briones. A experta sinala que a dose habitual deste fármaco para o tratamento dos problemas do soño nos que ten indicación adoita ser de tres miligramos ao día, unha presentación que se obtén baixo prescrición medica.
Cabe sinalar que, no caso do suplemento, está totalmente desaconsellado exceder a dose diaria indicada no envase. «Sempre debemos tomar a menor dose eficaz posible, durante lle menor tempo posible. Se chegan dous miligramos, non se debe tomar tres», indica a farmacéutica. Ademais, aconsella non exceder os 16 episodios de toma de melatonina ao ano, un límite despois do cal a recomendación pasa a ser acudir ao médico para unha valoración por parte de atención primaria ou da unidade do soño.
O estudo
Na nova investigación norteamericana, próxima a publicarse, os científicos examinaron a persoas que tomaban melatonina. A análise levou a cabo a partir dunha base de datos de 130.000 persoas adultas (un 61% delas, mulleres) con insomnio crónico e unha idade media de 55 anos.
Os investigadores compararon un grupo de individuos que tomaran melatonina máis dun ano con outras persoas que nunca utilizaran este tratamento. Ademais, excluíuse da análise ás persoas que foran diagnosticadas previamente con insuficiencia cardíaca e ás que tomaban outros fármacos para durmir. Descubriron que aqueles que tomaran melatonina durante doce meses ou máis tiñan aproximadamente un 90% máis de probabilidades de sufrir insuficiencia cardíaca nun período de cinco anos en comparación cos que non a consumían.
Do mesmo xeito, viuse que os participantes que tomaban melatonina a longo prazo tiñan un risco 3,5 veces maior de ser hospitalizadas por insuficiencia cardíaca que os que non consumían esta medicación. Tamén tiñan case o dobre de probabilidades de morrer por calquera causa nun prazo de cinco anos, con respecto aos que non tomaban melatonina.
Estes descubrimentos resultaron inesperados para os investigadores. «Os suplementos de melatonina considéranse xeralmente unha opción segura e natural para mellorar o soño, polo que foi sorprendente observar un aumento tan constante e significativo dos problemas de saúde graves, incluso despois de axustar moitos outros factores de risco», dixo en declaracións á AHA o doutor Ekenedilichukwu Nnadi, autor principal do estudo e xefe de residentes de medicamento interno no hospital SUNY Downstate/Kings County Primary Care en Brooklyn, Nova York.
Con todo, os resultados non son concluíntes en canto á melatonina. «Simplemente achouse unha asociación nun estudo que ten algunhas limitacións, porque os grupos analizados non están moi claramente delimitados. Pero o mecanismo desa asociación non está claro nin tampouco está demostrada unha relación directa entre unha cousa e a outra. Podería ser que os pacientes teñan un terceiro factor en común que explique este risco cardiovascular», sinala Entrambasaguas.
É seguro tomar melatonina para durmir?
A pesar do que se sabe acerca da melatonina como hormona e do rol que ten no noso descanso, realmente, non existen suficientes datos acerca da súa seguridade en tanto fármaco. «Só se coñecen algúns efectos secundarios que se describiron, pero aos que non se deu moita importancia e é por iso que se comercializa en supermercados», sinala Relova.
Ningúns destes efectos adversos poden incluír problemas anímicos, afectación da presión arterial ou incluso, paradoxalmente, problemas co soño. «Pero é posible que moitos destes efectos acentúense coa toma non prescrita por facultativos, porque a dosaxe, neses casos, pode superar os límites seguros. O doado acceso pode levar a que se tome de forma indiscriminada», observa o experto.
Aínda que o estudo norteamericano ten limitacións e é observacional, os achados expoñen a necesidade de ampliar a investigación ao redor desta substancia, que en moitos casos consómese sen prescrición de xeito rutineiro. «Sería necesario validar estes achados con estudos máis específicos, cunha metodoloxía adecuada para comprobar que realmente existen estes efectos na saúde cardiovascular. De todas as maneiras, é esperable que algo que se estea tomando de forma crónica sen control teña repercusión en sistemas do organismo como o cardiovascular ou o endocrino», sostén Relova.
Do outro lado da ecuación están os riscos de durmir mal. Estes si están amplamente documentados. «Sábese que durmir menos de seis horas aumenta o risco cardiovascular, pero durmir en exceso, máis de nove horas, tamén é malo para a nosa saúde. Logo, problemas como a apnea do soño multiplican o risco dunha fibrilación ou de desenvolver hipertensión. Durmir mal altera incluso o perfil lipídico», sinala Briones. Por tanto, é importante controlar os problemas de soño, pero os expertos aconsellan acudir ao médico en lugar de intentar solucionalo por conta propia con suplementos.
«O problema é que ese complemento alimenticio non ten estudos de seguridade a longo prazo e non hai un seguimento, unha regulación de que dose pode chegar a tomar o usuario nin durante canto tempo, porque ninguén o está vixiando. E nese sentido, o importante sería que estea máis regulado o complemento alimentario que se comercializa sen receita», conclúe Entranbasaguas.
