Nin a atención, nin a memoria: saltarse o almorzo non é malo para a mente
VIDA SAUDABLE
Unha investigación da Universidade de Auckland conclúe que deixar unhas doce horas entre inxesta e inxesta non afecta o rendemento
21 nov 2025 . Actualizado á 14:27 h.A frase «non es ti mesmo cando tes fame» ten máis conto que ciencia. Iso é o que demostrou unha investigación recente da Universidade de Auckland (Nova Zelandia), publicado na revista Psychological Bulletin, da Asociación Americana de Psicoloxía. O estudo demostrou que é pouco probable que realizar un xaxún intermitente dunhas doce horas, ou o que é o mesmo, saír de casa sen almorzar, afecte o pensamento e rendemento dun adulto a curto prazo.
Esta práctica, que consiste en pasar un tempo —existen diferentes modalidades segundo as horas durante as cales se pode comer ou non—, chamou a atención de diferentes investigacións polos seus supostos beneficios. Con todo, segundo o autor do recente estudo, David Moreau, estes eran inconsistentes. «Había decenas de estudos pequenos, a miúdo con duracións de xaxún, momentos de avaliación ou tipos de tarefas cognitivas diferentes. Ningúns se centraban en saltarse o almorzo, outros en xaxúns intermitentes máis prolongados», comenta o doutor en psicoloxía e director do Laboratorio de Dinámica Cerebral desta institución.
Por iso, decidiu analizar os resultados de 71 estudos experimentais para comprobar cal era o patrón xeral e real, e atopou que o rendemento non se vía afectado. «Tanto se as persoas comeran recentemente coma se non, o seu rendemento en tarefas de atención, memoria e resolución de problemas era notablemente similar», precisa o experto en declaracións a La Voz. Así, o cerebro parece resistir á perfección ata unhas 24 horas.
Só se observaron lixeiras diferenzas cando as tarefas realizadas incluían imaxes ou estímulos relacionados con alimentos, «onde as persoas con fame distraer un pouco máis». Sucedía o mesmo nas últimas horas do día, onde o rendemento se reducía, «probablemente polos descensos naturais de alerta», engade Moreau.
O especialista, consciente dos beneficios que pode achegar este patrón, como é a flexibilidade metabólica e unha mellor sensibilidade á insulina, é realista. «Fisiológicamente, desencadea importantes cambios metabólicos. Cando se esgotan as reservas de glucógeno, o corpo utiliza os corpos cetónicos producidos polo tecido adiposo como fonte de enerxía alternativa.
A evidencia emerxente suxire que o uso de cetonas pode achegar amplos beneficios para a saúde, modular os sistemas hormonais e activar procesos de reparación celular vinculados á lonxevidade», afirma o experto, que á súa vez é realista en canto ao que agardar. Non se trata dunha panacea ou solución máxica. «O noso estudo centrouse nos efectos cognitivos a curto prazo, e aquí a mensaxe é moderado pero tranquilizador: o xaxún non parece prexudicar as capacidades cognitivas en adultos, pero os beneficios máis amplos para a saúde dependen da persoa e do tipo de xaxún», aclara.
É máis, hai grupos da poboación para os cales resultan prexudiciais. É o caso de persoas con determinadas enfermidades, nenos e adolescentes «que teñen máis necesidades enerxéticas», ou embarazadas. Nestes casos é importante manter un horario regular das comidas.
De feito, en poboación infantil e xuvenil, viron que o seu rendemento se reducía ao xaxuar, especialmente, en tarefas que requirían concentración e memoria. «Os seus cerebros e corpos aínda están en desenvolvemento e consumen máis enerxía en relación co seu tamaño, polo que saltarse comidas pode afectarlles máis rapidamente», sinala o doutor en psicoloxía, quen segue recomendando facer un bo almorzo antes de ir ao colexio.
Aínda que este estudo analiza un xaxún de doce horas, factible para a maioría, existen outros que implican alongar a fiestra sen comida ata 16 ou 18 horas, ou xa en días, tres ou sete, iso si, con supervisión médica. Durante esta práctica, o corpo recibe menos nutrientes. Así, primeiro, as células tiran de reservas de glucógeno e glicosa dispoñible; e cando esta se esgota, o metabolismo prioriza alternativas secundarias, como as graxas.
Mellor non evitar o almorzo
Son moitas as persoas que para reducir a inxesta optan por saltarse o almorzo e facer a súa primeira comida ao mediodía. É correcto? En xeral, non é a mellor opción. Ana Molina, directora do curso Do xaxún intermitente ao xaxún prolongado, da Academia Española de Nutrición e Dietética, contaba nesta reportaxe que os estudos que se empezaron a facer con respecto ao xaxún eran dos Estados Unidos ou de Europa do Norte, «onde a sociedade come e cea antes».
Con todo, a confusión apareceu ao trasladar estas conclusións a España, onde se comprobou que o máis cómodo, polo estilo de vida, é saltarse o almorzo. Unha teoría que pode ir en contra da bioloxía, en concreto, dos ritmos circadianos. «A nivel fisiolóxico, o mellor é adiantar a cea porque a regulación hormonal e natural do organismo segue uns ciclos de soño e vixilia», respondía a experta. Noutras palabras, como pola noite o corpo prepárase para durmir e non está feito para dixerir altas cantidades de comida, é mellor comezar antes o xaxún e non saltarse o almorzo.
Ao espertarse «actívanse toda unha serie de mecanismos que farán que procesemos moito mellor os alimentos», engade Molina. De aí, que a recomendación sexa que as comidas máis fortes céntrense ao comezo do día e, simplemente, para restrinxir a inxesta temporalmente, adiántese a cea.
Os beneficios desta práctica anunciáronse a torto e a dereito. En materia de perda de peso, a súa efectividade comparouse cunha dieta sen limitación de tempo e con restrición calórica continua. «Os resultados implican unha redución do peso e da masa graxa corporal, unha diminución nas circunferencias de cintura e cadeira, ademais víronse melloras no control de factores de risco cardiovascular como o perfil lipídico, a tensión arterial ou o metabolismo hidrocarbonado, relacionado coa diabetes mellitus, mediante un efecto dunha maior sensibilidade á insulina», sinalaba o doutor Juan Manuel Guardia, membro da área de nutrición da Sociedade Española de Endocrinoloxía e Nutrición (SEEN).
Iso si, en investigacións recentes, viuse que a longo prazo non había apenas resistencia. É dicir, que ambas as medidas tiñan un resultado parecido.