Tres mulleres, tres menopausas: «Moitas veces, ás mulleres en consulta cualifícallas de esaxeradas»
VIDA SAUDABLE
Raquel, María e Mónica, con experiencias diversas desta etapa vital, contan como a levan e que axudoulles a estar mellor
06 oct 2024 . Actualizado á 15:11 h.A pesar de ser unha etapa natural na vida de toda muller, a menopausa segue sendo un tema rodeado de silencios e estigmas. Esta transición biolóxica, que marca o final da fertilidade, foi historicamente vista con incomodidade e tabú a nivel social. Pero, así como sabemos que non existen dúas mulleres con ciclos menstruais idénticos, e que ningunhas poden sufrir dor en maior medida que outras durante o período, o mesmo ocorre coa menopausa. As súas manifestacións son diversas; con todo, o tabú fai que só se visibilicen unhas experiencias moi concretas.
Son coñecidas os sinais máis típicos desta etapa: a irritabilidade, o aumento de peso e, a máis típica, os sofocos. Pero a variabilidade na intensidade destes signos e na súa aparición ao longo do tempo é tan grande como a cantidade de persoas que cada ano atravesan a menopausa.
Aínda que a metade da poboación chegará a vivila nalgún momento, a menopausa continúa suxeita ao estigma do envellecemento, da perda da fertilidade e da sensación do fin da vida útil. Este tabú afecta as mulleres, ao seu benestar físico e mental. Por iso, tres delas contan a súa experiencia e subliñan a necesidade urxente de romper o silencio e normalizar esta etapa para entrar nela armadas de coñecemento.
Mónica Delgadillo, 46 anos
A algunhas mulleres a menopausa chégalles de xeito inesperado e antes de tempo. É o caso de Mónica Delgadillo, que empezou a notar cambios no seu ciclo aos 38 anos e aos 43, este detívose por completo. Isto é o que se coñece como premenopausia e menopausa precoces. «Ao principio, o meu fluxo menstrual cambiou de cor e era considerablemente menos cantidade que antes. Isto era algo estraño para min. Ao mesmo tempo, empecei a ter vertixe», conta Mónica.
A pesar desta sintomatoloxía, aínda non se sospeitaba que ela puidese estar a entrar na menopausa. «Eu comentábao en consulta, pero ningún médico que me revisaba dicíame nada nin seguían indagando para ver que estaba a pasar», lembra. Porque o que sentía non se manifestaba aínda de xeito externo. O seu aspecto seguía sendo o de sempre.
«Seguín así ata que se retirou o meu menstruación aos 43, e nese momento comecei a notar moitos outros signos. Empecei a ter moita resequedad vaxinal, logo tiña problemas do chan pélvico, a nivel muscular. Notaba moito ardor durante as citologías e era raro porque non me sucedera nunca. En definitiva, tiña moitas molestias na zona vaxinal», explica. Estas son ningunhas dos sinais máis frecuentes da menopausa e existen solucións eficaces para elas unha vez detectadas. O problema de Mónica foi que, á súa idade, nin ela nin os médicos agardaban que ocorrese isto.
«O sistema non está preparado, aínda que haxa tanta información no 2024, para falar realmente destes temas. E moitas veces, ás mulleres en consulta cualifícaselles de esaxeradas. Hai unha visión moi nesgada que infantiliza un pouco á paciente e fai que demoremos en conseguir respostas», sinala Mónica.
Finalmente, púxose en contacto cunha xinecóloga especializada en casos como o seu e, grazas a modificacións do estilo de vida, como unha dieta antiinflamatoria e unha rutina de exercicio físico, logrou mellorar os seus síntomas sen recorrer a terapias hormonais nin a outra medicación. «Non como glute nin azucre, non tomo alcol nin bebidas con gas. E fago un adestramento específico con alguén que me guía», conta.
María Gómez, 55 anos
Para María, os sinais de que estaba a empezar a premenopausia apareceron despois dos 45 anos. Hoxe, aos seus case 56, está a entrar na menopausa en cámara lenta: aínda que xa non é regular, aínda ten a menstruación de cando en vez. A última foi en xuño deste ano e, antes diso, en xaneiro. «Eu xa sei cando me vai a vir porque me paran os sofocos», conta. Este é o seu síntoma máis prominente, que cando aparece, vén acompañado, no seu caso, de angustia.
Cando empezan os sofocos, esta pontevedresa di que pode chegar a telos cada media hora ao longo de todo o día. Descríbeos como unha sensación de afogo que lle provoca a necesidade de abrir as fiestras para aliviar a calor. A súa pel arróibase e comeza a suar con intensidade. «O peor é cando é de noite, espértame esa angustia e esa calor», relata.
Dentro de todo, sinala que as súas circunstancias non son malas. O apoio do seu marido e os seus fillos é crucial para manter a súa saúde mental nesta etapa. «Teño un marido que me axuda unha chea. Se non me está comprando un ventilador portátil para levar, está a sacarme un sorriso e facéndome rir de todo isto», asegura.
Esta compaña é fundamental para atenuar outro dos síntomas que empezou a experimentar María, a irritabilidade. «Ás veces estou de moi mal humor, porque a calor non me deixa ser eu. Son unha persoa súpers amable, pero ás veces con isto non me apetece aguantar a ninguén», confesa.
Durante esta etapa, María subiu de peso. Para controlalo, fai exercicio a diario. «Fórzome a facer deporte aínda que non teña ganas, sempre fago polo menos 45 minutos entre pesas e cardio. E aínda que coa menopausa che custa máis todo, eu considéroo como unha proba, unha maratón. Tes que ir aos poucos e nunca virche abaixo», di. Por agora, aínda que lle afecte no seu día a día, prefire non recorrer á medicación e enfocarse en mellorar o seu estilo de vida, algo que nunca está de máis.
Raquel Calvo, 31 anos
O caso de Raquel é diferente. No 2023 diagnosticáronlle un cancro de mama hormonodependiente denominado luminal A. Tiña, nese momento, 30 anos. «Primeiro, fixéronme unha mastectomía con reconstrución. Despois, tiven 16 sesións de quimioterapia e 15 de radioterapia. E agora estou co tratamento hormonal, que consiste nunha menopausa inducida e serve para previr recaídas», explica.
Esta menopausa é, para todos os efectos, igual que a de calquera muller que pasa por esta etapa de xeito natural. Pero, no caso de Raquel, foi provocada deliberadamente a nivel médico, cunha inxección que se pon cada 28 días para evitar a subida de estrógenos e proxesterona. «Isto é para evitar que as células canceríxenas aliméntense desas hormonas», detalla.
«Ás veces teño sofocos, teño cambios de temperatura ou dor articular a raíz da menopausa inducida. Podo sentir cansazo, falta de concentración. Son todos os síntomas que pode ter unha persoa que pasa unha menopausa natural. Pero agora mesmo, a miña prioridade é evitar esa recaída do cancro», di Raquel.
Para manter a súa saúde, a galega practica deporte nun club especificamente dedicado a pacientes de cancro de mama. «Fago pilates e exercicios de forza, todo iso compensa os efectos secundarios tanto do tratamento hormonal como das secuelas dos tratamentos anteriores», conta.
Non se atreve a pensar no futuro, pero no día a día, cóidase para estar ben cando chegue. «Como sabemos, unha vez que aparece a menopausa, aumenta o risco de osteoporose e a perda de masa muscular. Simplemente actúo e inténtome coidar para ter as menos secuelas posibles que poida chegar a ter cando cumpra máis anos», di.