Verónica Portillo, terapeuta: «Unha relación de parella sa sempre che vai a sumar»
SAÚDE MENTAL
A psicóloga, especializada en terapia de parella, explica como puideron cambiar as relacións desde que se popularizou o uso de «apps» para atopar o amor
27 feb 2025 . Actualizado á 14:00 h.Di Verónica Portillo, psicóloga especializada en terapia sexual e de parella, que hai uns meses atopouse cunha boa amiga que lle contou que nunca sentira o que estaba a sentir por unha persoa. «Todo o que pasa entre nós parece de peli», dicíalle. Unhas semanas despois, cando volveron verse, a efusividad desaparecera. As cousas non foron como agardaban e descubriu que unha non encaixaba coa outra. No seu novo libro, Amar ben, querer mellor (RBA, 2025), a terapeuta aborda as arestas das relacións sexoafectivas, que pola súa natureza, non son mellores que as de amizade ou as familiares, pero si son diferentes. Hai unha etapa de sedución, de namoramento, de amor e de descubrir ao outro tal cal é. Súmanse as proxeccións que un verte sobre o outro, que deixan paso ás comparacións, as cales, segundo o dito, «son odiosas».
—Explica que o medo social que hai na actualidade fai que a xente non se atreva a construír vínculos de intimidade, de parella. Obsérvao en consulta?
—Si. Por unha banda, isto parte de algo que, realmente, é positivo. A sociedade deuse conta de que temos a posibilidade de cambiar de parella. É dicir, as persoas debemos estar xuntas porque queremos, porque o desexemos así. Isto implica que cando unha relación remátase e xa non queremos estar máis aí, temos a posibilidade de pechar ese episodio. Por outro, esta nova forma de entender as relacións fai que a maioría de persoas repitan un patrón de monogamia secuencial, o que quere dicir que temos varias parellas ao longo da vida. Todas elas achégannos experiencia e aprendizaxe, ir descubrindo o que queremos, o que nos fai ben e o que non, pero tamén, fai que en ocasións déixenos un pozo de medo e de inseguridades con respecto a futuras relacións. Por iso, todo o mundo vai cun pouco de prudencia á hora de empezar unha relación nova.
—Como inflúen as aplicacións de ligar nas relacións?
—Desde o covid, producíronse moitas relacións con esta orixe, onde coñecemos á xente por internet. Isto fai que, por unha banda, sexa un acceso que está moi ben para coñecer persoas e podernos achegar, pero ten a contra de que ás veces se pode deshumanizar un pouco ao outro. Caemos en condutas como o ghosting, por exemplo, interésome por ti tres días e logo deixamos de falar e logo de súpeto aparezo ao cabo dun mes e logo déixote de falar outra vez. Todo isto xera un pouquiño de desconfianza e á hora de empezar unha relación, asusta o que quere o outro ou o que non quere. Ás veces dános medo preguntar, ás veces dános medo entrar en conversacións que son básicas para entendernos e para ver se estamos na mesma páxina.
—Cre que existen os flechazos?
—O flechazo pode existir, pode haber unha conexión moi inmediata, que ás veces se pasa, e outras veces, non. É dicir, non todas as relacións empezan así, pero cando sucede obsérvase unha conexión inicial moi intensa, que tampouco se sabe moi ben por que dáse entre certas persoas ou con algunhas persoas e con outras non. O caso é que hai unha serie de factores que si que fan que isto ás veces déase. Agora ben, o flechazo tampouco é un namoramento, é como o primeiro punto inicial que, en todo caso, se a ti che apetece explorar e á outra persoa tamén, pódese entrar nesa dinámica que logo si pode derivar nun namoramento. Pero si que se pode dar, o que pasa é que hai moi poucos datos sobre por que pásanos isto. Ten moito que ver coas proxeccións que facemos no outro, que alguén nos guste, chámenos a atención e, de súpeto, proxectar nesa persoa que pode ser a miña parella ideal.
—E logo vén o trompazo.
—Claro. Ás veces, é moi curioso porque en parellas que levan un tempo sendo amigas e, de súpeto, hai un click de mirarse como posibles parellas. Non teñen un namoramento tan intenso porque non podes proxectar tanto no outro porque xa o coñeces. Teñen máis información.
—As relacións que xorden dunha amizade son máis seguras nese sentido?
—Son minoría as que nacen así, pero é verdade que o tempo dá favor a coñecerse e xera un vínculo máis sólido que fai que, por unha banda, se te achegas de forma romántica a esa persoa, esteas a ser máis consciente, e por outro, hai máis compatibilidade, porque xa coñeces mellor por onde vai. Iso favorece que te poidas entender mellor.
—Debemos ser amigos da nosa parella?
—Si, independentemente de como te coñeceses, nas relacións longas e estables que sexas amigo ou amiga da túa parella é unha cousa moi boa, porque tes ganas de facer cousas con ela e apetéceche compartir experiencias. Pode parecer unha cousa moi obvia, pero non todas as parellas son amigas.
—Sinala que as relacións son complexas, pero o bo amor é doado e sinxelo. Vaia dicotomía.
—Claro, as relacións teñen moitas arestas igual que as persoas, ao final non somos unha soa cousa, nin se nos pode definir dun só xeito, porque temos moitas cores. As relacións teñen complexidade nese aspecto, porque teñen moitas dimensións. A nivel de facilidade, falo do respecto de como sente unha relación que está a ir ben, a que todo é sinxelo, a que as dúas persoas pon vontade, a que estamos no mesmo punto no sentido de que hai colaboración, hai ganas, hai proxección de crear un proxecto común, que todo é sinxelo nese aspecto, que non existe a sensación de ter que pelexar pola relación ou para que as cousas saian adiante, porque como estamos no mesmo barco, xa buscaremos o xeito.
—Nunha crise de parella, ata que punto se debe traballar a unión?
—A min gústame enfocarme máis na idea de traballar unha relación, que na idea de loitar. Esa sensación de loita está moi ligada tamén ao tema dos mitos do amor, como que todo o pode, que se queres a alguén te tes que quedar aí, e iso é algo que nos cansa máis que axúdanos. Nas relacións hai que facer un traballo conxunto, hai que pór da nosa parte porque non todos os momentos van ser doados, vai haber momentos difíciles e crises. Todo o mundo ten os seus límites e, en ocasións, hai persoas que deciden que non queren traballar máis o vínculo. Que consideran que fixeron todo o que estaba nas súas mans e que non se pode facer máis.
—Que etapas se atravesan nunha relación?
—Se unha relación empeza cun flechazo e é mutuo, transítase cara a un namoramento, que non é máis que toda esa reacción física, bioquímica que se dá entre dous corpos, que é máis pasional. Hai moita intensidade emocional, hai unha parte de pracer e de euforia moi forte. Esta etapa dura entre dúas e tres anos, e logo pasado este tempo, suavízase, porque claro, o corpo está un pouco drogado, por así dicilo. Actívanse circuítos igual que os activan as anfetaminas, é dicir, é unha reacción moi potente. O corpo non pode estar así para sempre, polo que relaxa esa sensación e dá pé ao amor, o cal se foi construíndo en toda a marxe anterior. Está máis ligado, por exemplo, ao afecto físico, á vinculación, desde a tranquilidade e a felicidade, non tanto desde a euforia. O amor é a parte elixida dunha relación e a que se ten que coidar.
—Como se explican as bolboretas no estómago?
—As bolboretas no estómago é unha das sensacións moi presentes no namoramento. Débense ás substancias que se producen neste punto no noso corpo, principalmente, a dopamina, a norepinefrina e a feniletilamina. Están relacionadas co pracer e coas sensacións intensas. As bolboretas no estómago son inquedanza, isto de que se te eriza os pelos das costas, percórreche un calafrío. É unha sensación física de alerta, de inquedanza, pero é boa, é agradable, é positiva.
—Ter parella condiciona a vida?
—Totalmente. Se tes unha relación sa e boa, vai condicionar moi positivamente, vai sumar. Se tes unha relación que te está facendo sufrir e estate facendo pasalo mal, vai xerar un desgaste de enerxía moi grande. Por iso, á hora de elixir a alguén, é importante ter en conta as emocións e os sentimentos, pero tamén pensar que esa persoa vai ocupar un lugar moi importante na túa vida, de moito peso. Ti conscientemente podes elixir que tipo de persoa queres ao teu lado.
—No seu libro establece as diferenzas entre unha relación sa e equilibrada, e outra que é todo o contrario. Deme dúas claves dunha e outra.
—Nunha relación equilibrada, en xeral, faise un bo equipo. Non significa que as dúas dean un 50% cada unha, senón que hai tempadas nas que un tira máis do carro que outro,e viceversa. Sempre se funciona en equipo, hai unha proxección de futuro conxunta e o un suma ao outro. Nunha situación contraria, temos unha relación onde hai máis intres malos que bos, onde unha persoa tira do carro moito máis que a outra, que nin se involucra. Iso tennos que facer reflexionar, porque a relación ten que ser doado.
—É posible que unha persoa cambie?, ou querer que unha persoa cambie?
—O cambio hai que entendelo como unha cousa que ti queres facer, porque é un proceso interno no que eu teño que identificar unha cousa que non está colocada no seu sitio, que me está xerando problemas, tomar unha decisión sobre como vou actuar a partir de agora, actuar dese xeito e soster, no tempo, o que estou a facer diferente, noutras palabras, soster unha certa incomodidade. Por iso, intentar que unha persoa cambie é moi complexo, porque significa facerse cargo dun proceso que só depende do outro. Nas relacións de parella ten que haber unha adaptación co outro, sempre vai haber cousas que modifiquemos e nas que nos adaptemos, pero eu non podo xerar cambios na personalidade, por exemplo. Se eu son moi introvertida e a miña parella quere que eu sexa súpers sociable, esa non son eu. Todo o que son factores de personalidade, é mellor que a persoa que coñezamos encáixenos co pack completo. Isto non quere dicir que nos guste todo do outro, senón que a min funcióneme a persoa que é.