A urxencia de ouriñar de xeito rápido e forte sen causa aparente, os escapes de ouriños ou as visitas frecuentes ao baño poden ser sinais dun trastorno que afecta a millóns de persoas
14 jul 2025 . Actualizado á 16:03 h.Vivir coa constante urxencia de atopar un baño ou a vergoña dun escape de ouriños inesperados é unha dura realidade para quen padece vexiga hiperactiva (VH), unha síndrome que vai máis aló dun simple inconveniente. Definida en 2002 pola Sociedade Internacional de Continencia, este problema maniféstase como unha necesidade repentina e intensa de ouriñar, a miúdo con escapes e unha frecuencia miccional alarmantemente alta, incluso durante as horas de soño, e todo iso sen unha causa aparente.
Segundo o estudo EPICC da Asociación Española de Uroloxía, a vexiga hiperactiva impacta no 6% das mulleres entre 25 e 64 anos e ao 4,6% dos homes entre 50 e 64 anos en España. Pero o problema agudízase drasticamente na poboación maior institucionalizada: ata un 40% das mulleres e un 35% dos homes maiores de 65 anos conviven con esta condición.
José María Sánchez Merino, responsable da unidade de Uroloxía Funcional, Feminina e Urodinámica, do Hospital Universitario da Coruña (Chuac), explica que «un pode agardar moito para ouriñar, pero normalmente cando chega o momento, dáche tempo a ir ao baño. O que diferencia esta patoloxía é que non podes agardar».
Síntomas crave: cando sospeitar
O signo máis característico é a urxencia de ouriñar, pero adoita acompañarse de aumento da frecuencia urinaria e, nalgúns casos, incontinencia. Sánchez Merino explica que a incontinencia pode dividirse, de xeito xeral, en dous tipos: de esforzo e de urxencia. A incontinencia de esforzo xorde da debilidade dos músculos do chan pélvico, común tras partos ou cirurxías en mulleres, e despois de intervencións prostáticas, o que provoca fugas ao toser ou realizar esforzos físicos. Pola contra, a incontinencia de urxencia caracterízase por unha necesidade repentina e incontrolable de ouriñar, impedindo ao afectado chegar ao baño a tempo. Nalgúns casos, ambos os tipos coexisten, o que presenta un desafío maior na súa abordaxe.
Para o diagnóstico, primeiro débense descartar outras posibles causas da urxencia miccional. Isto implica verificar a ausencia de infeccións urinarias, problemas prostáticos en homes, ou o descenso da vexiga en mulleres debido a partos previos. Tamén se avalía se existen enfermidades como a esclerose múltiple, o Párkinson, lesións medulares ou cancro de vexiga, que poden xerar síntomas similares. «Cando se estuda ao paciente, se ve que non existe nada diso e non hai unha causa aparente, entón faise o diagnóstico de vexiga hiperactiva», asegura o especialista.
Que pode causala
Non existe unha única causa coñecida. Por iso, o tratamento é sintomático. «Tratamos os síntomas, non a causa. É un trastorno multifactorial. Nunha persoa adoita haber varios motivos polos que poida aparecer esa vexiga hiperactiva», indica Sánchez Merino.
Entre os factores máis frecuentes, o urólogo destaca:
- Desequilibrios hormonais: En mulleres, a menopausa e a consecuente caída de estrógenos é un factor clave. En homes, o declive hormonal propio do envellecemento tamén pode ser unha causa.
- Trastornos afectivos e estrés: As emocións e o estado mental teñen un impacto significativo. En épocas de estrés ou inquedanza, moitas persoas experimentan un aumento na urxencia por ouriñar.
- Alteracións na microbiota urinaria: Contrario á crenza antiga, demostrouse que a vexiga non é estéril. Un desequilibrio na flora bacteriana pode afectar o comportamento da vexiga.
- Trastornos dixestivos funcionais: Existe unha «sensibilización cruzada» entre o intestino e a vexiga. Isto significa que problemas como o colon irritable poden influír na función da vexiga, polo que o paciente tamén experimenta síntomas de hiperactividade.
- Problemas coa histamina: Algunhas persoas non procesan ben a histamina, unha substancia que se atopa en certos alimentos. O consumo de produtos ricos en histamina, como froita moi madurada, viños ou cervexas, pode desencadear ou aumentar a urxencia urinaria nestes individuos.
- Obesidade e sobrepeso: Estes son dous dos factores máis prevalecentes e directamente asociados coa vexiga hiperactiva. O exceso de peso corporal pode exercer presión adicional sobre a vexiga e os músculos pélvicos, ou influír a través de procesos inflamatorios.
- Idade avanzada: Aínda que esta síndrome pode presentarse a calquera idade, é máis frecuente en idades avanzadas. «Non hai que asumir que por ser maior téñase que sufrir vexiga hiperactiva, pero está claro que coa idade aumenta ese tipo de trastorno», explica Sánchez Merino.
Cando acudir ao médico
O Dr. Sánchez Merino recomenda consultar con especialistas se, cunha inxesta normal de líquidos —ao redor de litro ou litro e medio ao día— ouríñase máis de seis ou oito veces, se é necesario levantarse pola noite ou se hai urxencia constante. Ante calquera cambio significativo no patrón de micción ou a aparición de urxencia, aconsella unha primeira visita co médico de atención primaria.
Outros sinais que non se deben pasar por alto ? nin normalizar pola idade? son a micción acompañada dun chorro débil, dificultade para ouriñar ou unha sensación de baleirado incompleto da vexiga. Ademais, se un paciente observa sangue nos ouriños (sexa visible ou detectada nunha análise como microhematuria) ou experimenta dor ao ouriñar, a derivación a uroloxía é inmediata.
Tratamentos dispoñibles
Aínda que o experto explica que non existe un único tratamento efectivo para esta síndrome, a abordaxe inicial baséase en cambios no estilo de vida. «A nosa primeira liña de tratamento sempre son o que chamamos as medidas hixiénicas e dietéticas: manter hábitos saudables, controlar o peso corporal, evitar nalgúns pacientes a cafeína e o alcol, reducir a cantidade de líquidos se é excesiva, tratar o estreñimiento… Todo iso mellora os síntomas», indica Sánchez Merino. A isto súmanse exercicios de fortalecemento do chan pélvico, como os de Kegel, así como actividades como pilates ou ioga. «O que hai que evitar, sobre todo nas mulleres, son os deportes de impacto, que son negativos para o chan pélvico», engade.
Se o paciente non ten resultados positivos con estes cambios, pásase a un tratamento oral médico. O urólogo afirma que existen dous tipos principais de tratamentos para a vexiga hiperactiva: os anticolinérgicos e o mirabegrón. «Este tipo de medicamentos intentan relaxar a vexiga», explica Sánchez Merino, xa que nestes casos de vexiga hiperactiva preséntanse contraccións involuntarias durante o enchido vesical, o que provoca unha sensación constante de urxencia urinaria. Pero, a súa eficacia varía entre pacientes. Ademais, poden provocar efectos secundarios como sequidade bucal e non son aptos para todas as persoas, especialmente se teñen condicións médicas previas.
Xa como recurso final, pódese recorrer á inxección de toxina botulínica na vexiga, aínda que se reserva principalmente para casos onde a alteración do funcionamento do órgano sexa por enfermidades neurolóxicas. Este procedemento ten unha eficacia temporal (ao redor de seis meses) e pode xerar complicacións como infeccións urinarias ou a necesidade de sondaxe para lograr un baleirado completo.