«Chámame». 18 de marzo de 1962, noite eurovisiva en Luxemburgo. España cultiva cero puntos e queda última cunha canción escrita polo meu bisavó, Miguel Portolés
11 may 2024 . Actualizado á 17:57 h.Para que vexan que é este un relato cun narrador ecuánime, admitirei que a canción que representou a España no Festival de Eurovisión de 1962 empeza regular. Cunha melodía desas lentas como un coche sen rodas. Máis que doces, empachosos son os primeiros acordes. Un toque de trompeta triunfal e uns violíns afectados facendo tirabuzones mareantes co son. Vista a escena hoxe, deixa todo un resaibo de entrañable horterismo. Que váiselle facer. É o que se estilaba naquela década. O meloso, a pompa. Unha inxenuidade idealista que botan ningúns en falta nos cínicos tempos presentes.
Pero enseguida mellora a cousa. Os violíns que estaban a chorar, como emberrinchados no seu desamor, compásanse para acelerar o ritmo. E entón canta Víctor Balaguer un retrouso pegadizo e ata marchoso: «Chámame. Chámame se choras. Chámame se perdes o rumbo da túa vida. Conta sempre comigo. Como o amigo que nunca esquece. Chámame. Chámame se sofres. Chámame se sentes que o mundo te abandona». Así, sen música nin nada, pérdese a graza do asunto. Pero verdadeiramente é unha cousa notable e a intres emotiva. Unha opinión que, con todo, non debeu compartir o xurado do festival. España saíu pechacancelas daquela noite luxemburguesa na que gañou Francia. Pero pechacancelas, pechacancelas. Un colismo redondo. Cero puntos, imos. Talvez por iso son moi, moi poucos/pouos os que se acordan xa de Llámame. Talvez por iso non lles diga nada o nome de Miguel Portolés, letrista da peza e, ademais, o meu bisavó. E, talvez tamén por iso, perdoaranme se, a pesar de querer ser xusto, non consigo ser obxectivo. Todo o que non sexa un descreído ou un desagradecido ten o deber de varrer cara a casa, aínda que sexa un pouco/pouo. E é que aquel triste último lugar non fai xustiza aos talentos do meu antepasado. Para demostralo, permítanme que lles fale dunha persoa que, seguro, si lles soará: Manolo Escobar.
A LÚA NO CAMPO
Ata onde eu sei, non lle concedeu Deus ao meu bisavó os dons do canto. Pero si os da escritura. Era un excelente poeta —claro, que vou dicir eu—. Os seus versos, con todo, eran case sempre alumados coa idea de ser cantados máis que declamados. Por iso adoitaban deixar un resaibo pegadizo, reiterativo. Gañou varias veces o premio a mellor letra no Festival de Benidorm.
A súa mellor invención literatia, A hora, foi interpretada por artistas como Raphael e Manolo Escobar. É unha triste peza taurina que colorea a noite final dun mozo matador que morre corneado na praza. A evocación desgarradora dunha lida fatal. Unha traxedia melodramática e costumista que fala de cousas moito máis profundas e etéreas que o coso e a faena. Que a verónica con manto vermello e a tarde prendida polo fulgor dun traxe de luces.
A hora é unha obra de extraordinarias e rotundas fonduras que lle grita, máis que á morte, á vida. Un cadro de intensidades escalantes que culmina coas melancolías finais do exhalar interrompido para sempre. As estrofas, que foron escritas por un home que, por certo, morreu 18 anos antes de que eu nacese, encóllenme o corazón sen piedade unha e outra vez. Todas as veces. «A lúa no campo ao raparigo/con quites de luz axudoulle/despois, cando xa foi toureiro/da súa lúa esqueceu/e un día esperando a hora/no contraluz do portón/a sombra dun vago presaxio/meteuse no seu corazón».